حضور و مشارکت زنان در عرصههای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی پس از شکست طالبان آغاز شد. قانون اساسی حق برابر زن و مرد را به رسمیت شناخت و قوانین دیگری نیز برای حمایت از حقوق زنان به تصویب رسید.
قانون منع خشونت علیه زن، انواع خشونتها را تعریف کرد و برای هر یک از این خشونتها مجازات تعیین نمود. این قانون حالا در محاکم افغانستان مبنای فیصله است و قرار است عاملان خشونت علیه زن براساس آن مجازات شوند.
تاکید بر حضور موثر زنان عرصههای سیاسی و امنیتی
اما حمایت قانونی از حقوق زنان در افغانستان به معنی حل تمام چالشها نیست. چنانچه سیما سمر رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان روز پنجشنبه در مراسم تجلیل از روز جهانی زن بر موثر بودن حضور زنان در ادارات تاکید کرد: «حضور زنان در وزارتخانهها باید قبول شود. نه تنها بخاطر روز هشت مارچ. این گونه نباشد که به خاطر روز هشت مارچ به زنان احترام شود، ولی در روزهای دیگر زنان فراموش شوند. این درست نیست. برخورد با زنان در نهادهای دولتی باید همراه با کرامت انسانی باشد.»
سیما سمر شکایت دارد که حضور زنان در ادارات دولتی سمبولیک است
رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان تاکید کرد که زنان باید در تمام سطوح تصمیمگیری شریک باشند، در غیرآن صورت، پالیسیها و برنامههای انکشافی طوری تدوین میشود که حقوق زنان در آن جایی ندارد.
خانم سمر گفت: «زنان باید شریک پلان باشند. فکر میکنم وزارتهای دفاع و داخله هنوزهم زنان را در پلانسازی شریک نمیکنند. نمونهاش شورای امنیت است که در آن هیچ زنی حضور ندارد، زیرا فکر میکنند که موضوعات امنیتی به زنان هیچ ارتباطی ندارد.»
در روز جهانی زن مقامهای حکومتی وعدههای زیادی برای زنان میدهند. تجلیل از این روز در نهادهای دولتی پررنگ است و محافل مجللی برای تجلیل از این روز برگزار میشود؛ اما واقعیت زنان افغان چنین نیست.
عفیفه یک زن افغان میگوید: «اصلا زن را یک انسان فکر نمیکنند. زنان را یک چیز بیکاره فکر میکنند، در حالی که زن و مرد هر دو را خدا پیدا کرده است. زنان برای این نیست که مردان بر آنها ظلم کنند، آنها را بسوزانند یا خفه کنند. ما این مسایل را دیده ایم و تجربه کردهایم.»
عفیفه در مورد انواع خشونتهای عادی علیه زنان در افغانستان میگوید: «موی کندن، سوختاندن و انواع خشونتها علیه زن وجود دارد. بدون این که زنان گناه و خطایی داشته باشند.»
زنان و اقتصاد
حضور زنان در عرصههای اقتصادی نیز اندک است. شمار زنان تجارت پیشه بسیار محدود است و به دلیل حساسیتهای اجتماعی آنها نمیتوانند مانند مردان در فعالیتهای اقتصادی و بازار سهم داشته باشند. در سالهای اخیر تعداد کمی از زنان در عرصه تجارتهای کوچک مانند مغازهداری مصروف شدهاند.
-
تصویر: مادری که بدون دست هم در خدمت فرزندانش است
پری گل ۳۵ ساله است و مادر چهار فرزند است. او کودکی بیش نبود که هر دو دوستش را در جریان جنگ های مجاهدین با ارتش سرخ شوروی سابق از دست داد. او یکی از هزاران انسانی است که در جریان جنگ های ویرانگر در این کشور معیوب شد.
-
تصویر: مادری که بدون دست هم در خدمت فرزندانش است
پری گل می گوید هفت ساله بود که یک راکت به خانه شان اصابت کرد و باعث شد که هر دو دستش برای همیشه قطع گردد. او حالا مادری بی دست است، اما قلبش همانند هر مادر دیگری برای فرزندان و زندگی اش می تپد. او سه دختر و یک پسر خردسال دارد. سه فرزند او مکتب می روند. کوچک ترین کودک وی چهار و نیم ساله و بزرگترین شان ۱۴ ساله است.
-
تصویر: مادری که بدون دست هم در خدمت فرزندانش است
پری گل همه کارهای خانه اش را با پاهایش انجام می دهد. او می گوید کودکانش از اینکه او دست ندارد بیشتر از خودش رنج می برند. هرچند امیدوار است که کودکانش بزرگ شوند و او را کمک کنند، اما فعلا بار زندگی بردوش این بانو سنگینی می کند.
-
تصویر: مادری که بدون دست هم در خدمت فرزندانش است
با اینکه پری گل هنوز جوان است، اما از چین های صورتش می توان به خوبی دریافت که همسر و مادر بودن بدون دست چقدر برایش سخت تمام شده است. پری گل زندگی غریبانه ای دارد. درآمد ماهیانه وی و شوهرش آنقدر هم نیست که بتوانند کرایه خانه شان را تامین کنند. پری گل می گوید: "من و شوهرم سختی می کشیم، اما نمی گذاریم بچه ها از تحصیل عقب بمانند".
-
تصویر: مادری که بدون دست هم در خدمت فرزندانش است
پری گل با پاهایش کیف های زنانه "دستکول" می بافد و در بازار زنانه شهر هرات می فروشد. او می گوید: "قبلا فروش این کیف ها بهتر بود، اما حالا کسی نمی خرد". او هر دو روز می تواند یک کیف ببافد و از هر کدام شان بین ۲۰ تا ۵۰ افغانی فایده به دست آورد.
-
تصویر: مادری که بدون دست هم در خدمت فرزندانش است
خانواده این زن معیوب در یکی از مناطق فقیر نشین هرات زندگی می کند و ماهانه برای خانه ای که از گل و چوب ساخته شده است ۳۵۰۰ افغانی کرایه می دهد. شوهر پری گل به عنوان تنظیف محلی به صورت شخصی کار می کند و در برابر انتقال زباله های مردم مبلغ ناچیزی به دست می آورد. او علاوه بر این در کارهای خانه نیز با همسرش کمک می کند.
-
تصویر: مادری که بدون دست هم در خدمت فرزندانش است
با این همه سختی، پری گل می گوید: "بیشتر از همه این رنجم می دهد که از میلیون ها دالر کمک های خارجی که برای تغییر زندگی زنان به افغانستان سرازیر شد، اما در زندگی من و فرزندانم تغییری وارد نشد". او می افزاید: "با اینکه دست ندارم، اما نمی خواهم مرا ضعیفه و ناتوان بگویند. زنان افغان باید تلاش کنند و توانایی هایشان را خودشان نشان بدهند". نویسنده: رضا شیرمحمدی
نویسنده: رضا شیرمحمدی
تنها دست آورد حکومت وحدت ملی ایجاد اتاق تجارت زنان میباشد. رولا غنی، بانوی اول افغانستان در پیامش به مناسبت روز جهانی زن گفت: «اتاق تجارت و صنایع زنان افغان که اخیرا افتتاح گردید، نتیجه چند سال کار زنان بود. (تلاش ها) حالا نتیجه داده است.»
کرشمه یک زن افغان به این باور است که حکومت باید زمینه فعالیتهای اقتصادی زنان را فراهم کند زیرا حضور زنان در عرصه اقتصادی به معنی توسعه و پیشرفت کل جامعه است: «زنها باید در عرصه اقتصاد فعال باشند. در یک خانواده هفت یا ده نفری تنها یک مرد نمیتواند معیشت همه خانواده را فراهم کند. زنان هم باید کار کنند و در عرصه اقتصادی فعال باشند.»
حمایت از زنان روستایی
شعار امسال روز جهانی زن حمایت از زنان در روستاها است. این در حالیست که زنان روستایی افغانستان با مشکلات زیادی روبرو هستند. زنان در روستاهای ناامن به حقوق اساسی شان مانند تعلیم، تحصیل و حتا خدمات صحی دسترسی ندارند.
جنگ و ناامنی از زنان روستایی افغانستان قربانی میگیرد، چنانچه براساس آمار یوناما، ۳۰۰ زن در سال ۲۰۱۷ جان شان را در نتیجه جنگ و حملات انتحاری از دست دادهاند.
سیده هاشمی، یک شهروند افغانستان میگوید: «زنان در روستاها مشکلات زیادی دارند. سهولت اصلا وجود ندارد. کار خانه، کار بیرون و مالداری به دوش شان میباشد و همه حق و حقوقی که زنان دارند نقض میشود.»
خانم هاشمی تاکید میکند که بجای شعارهای یک روزه، دولت باید در عمل زمینه را برای فعالیتهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی زنان فراهم کند.
-
تصویر: دختران افغان بازی کامپیوتری مبارزه با مواد مخدر ساختند
برای اولین بار در افغانستان یک گروه هفت نفری دختران جوان با ساختن یک بازی کمپیوتری تحت نام مبارزه با مواد مخدر، آن را به نمایش گذاشتند.
-
تصویر: دختران افغان بازی کامپیوتری مبارزه با مواد مخدر ساختند
این دختران شاگردان مرکز آموزشی Code to inspire یا " توانمند سازی برای کدنویسی" می باشند که در جریان سه ماه توانستند بازی کمپیوتری شان را بسازند.
-
تصویر: دختران افغان بازی کامپیوتری مبارزه با مواد مخدر ساختند
احسان احراری یکی از استادان این مرکز می گوید این بازی کامپیوتری بر اساس داستانی واقعی در ولایت هلمند ساخته شده که در آن فرد بازی کننده بعد از طی مراحل دشوار، کشتزارهای مواد مخدر را تخریب و سپس به جای آن زعفران می کارد.
-
تصویر: دختران افغان بازی کامپیوتری مبارزه با مواد مخدر ساختند
وی افزود: "شاگردان این مرکز همه ساله تلاش می کنند تا با ایجاد گیم های متفاوت دردی از جریان های موجود در کشورشان را انعکاس دهند".
-
تصویر: دختران افغان بازی کامپیوتری مبارزه با مواد مخدر ساختند
نرگس حسنی یکتن از شاگردان سازنده این بازی می گوید: "از این که توانسته ام با سایر همکارانم این بازی کامییوتری را بسازم خیلی خوشحالم".
-
تصویر: دختران افغان بازی کامپیوتری مبارزه با مواد مخدر ساختند
او می گوید آنها در این بازی نیروهای امنیتی افغانستان را به تصویر کشیدند که در حال مبارزه با قاچاقچیان مواد مخدر می باشند و بعد از چندین مرحله و از بین بردن قاچاقچیان، نیروهای امنیتی تمامی کشت زارهای مواد مخدر را حریق و به جای شان زعفران کشت می کنند.
-
تصویر: دختران افغان بازی کامپیوتری مبارزه با مواد مخدر ساختند
همچنان مهتاب یکتن دیگر از شاگردان سازنده بازی می گوید: "ما می خواهیم به جهانیان بگوییم که مخالف کشت، تولید و قاچاق مواد مخدر هستیم و مواد مخدر خانمان سوز است و هزاران جوان مان را معتاد نموده است."
-
تصویر: دختران افغان بازی کامپیوتری مبارزه با مواد مخدر ساختند
وی از سایر دختران جوان خواست تا با استفاده از فرصت های موجود در راستای رشد استعدادهای شان اقدام نموده تا در راستای حل چالشهای اجتماعی کشورشان موثر واقع شوند.
-
تصویر: دختران افغان بازی کامپیوتری مبارزه با مواد مخدر ساختند
حسیب رسا مسول مرکز کدنویسی برای زنان افغان در هرات عدم حمایت دولت را یکی از چالش های عمده در راستای پیشرفت برنامه های کاری شان عنوان می کند.
-
تصویر: دختران افغان بازی کامپیوتری مبارزه با مواد مخدر ساختند
مرکز "توانمند سازی برای کدنویسی" در سال ۲۰۱۵ در ولایت هرات ایجاد شد و در حال حاضر ۹۰ شاگرد دختر در بخش های ساخت بازی های کمپیوتری، اپلیکشن مبایل، طراحی وب سایت و گرافیک در این مرکز مصروف تدریس می باشند.
-
تصویر: دختران افغان بازی کامپیوتری مبارزه با مواد مخدر ساختند
یکی از مراحل بازی "مبارزه با مواد مخدر" روی صفحه تلویزیون در حال اجرا و آزمایش می باشد. این بازی به زودی در دسترس عموم قرار می گیرد.
نویسنده: شعیب تنها شکران
ح. همراز