آگاهان: سیاست نخست وزیر جدید پاکستان وابسته به اردو است

عمران خان در نخستین سخنرانی‌اش پیش از انجام مراسم تحلیف گفت که افغانستان در چند دهه اخیر از فعالیت‌های تروریستی رنج برده و به اندازه کافی قربانی داده است. او گفت که برای تامین صلح در افغانستان تلاش خواهد کرد. عمران خان همچنان گفته است که تمام راه‌های ممکن را برای تامین صلح در افغانستان جستجو می کند.

پیش از مراسم تحلیف عمران خان در روز شنبه، افغانستان هفته دشواری را پشت سر ماند. شهر غزنی که فاصله کمی با مرز پاکستان دارد به دست طالبان سقوط کرد و رسانه‌های داخلی در افغانستان گزارش دادند که اجساد و زخمی‌های طالبان در جنگ غزنی به کویته پاکستان انتقال داده شده است.

در همین حال رییس جمهور غنی اخیرا در سفر به ولایت غزنی گفت که حکومت پاکستان حتا پس از انتخابات آن کشور نیز به وعده‌اش وفا نکرده است: «جنرال صاحب باجوه (لوی درستیز اردوی پاکستان) با من خط امضا کرد و باربار در گفتگوی تلیفونی گفت که وقتی انتخابات تمام شد با شما همکاری می‌کنم. حالا باید جواب بدهد».

رییس جمهور افغانستان گفت غزنی به دلیلی سقوط کرد که پاکستان نام یکی از راکت‌هایش را «غزنوی» گذاشته است. او تاکید کرد تا زمانی که یک افغان باقی بماند، غزنی سقوط نخواهد کرد.

برخی مقامات افغانستان به این باورند که جنگ افغانستان با حمایت استخبارات و اردوی پاکستان به پیش برده می‌شود.

سیاستمدار وابسته به اردو

آگاهان در افغانستان به این باورند که عمران خان روابط بسیار نزدیکی با اردوی پاکستان دارد و در انتخابات پارلمانی نیز اردو با تمام توانش تلاش کرد که عمران خان به قدرت برسد. بنابراین نخست وزیر جدید پاکستان هیچ تصمیمی را مغایر و یا در تضاد با سیاست‌های اردو اتخاذ کرده نمی‌تواند.

احمد سعیدی، سفیر پیشین افغانستان در پاکستان به دویچه وله گفت: «عمران خان مهره و دست نشانده اردوی پاکستان است و اردو در سیاست‌گذاری‌های عمران خان نقش برجسته‌ای دارد. اگر اردو و استخبارات پاکستان تصمیم گرفته باشند که مناسبات خود را با افغانستان بهبود ببخشند و دست از مداخله در امور افغانستان بردارند، عمران خان بهترین مهره کارآمد در شرایط موجود است در غیر آن مشکلات مانند گذشته ادامه خواهد داشت».

پیشینه سیاست عمران خان

زمانی که عمران خان رهبری ایالت خیبر پختونخوا را به عهده داشت، راه اکمالاتی ناتو برای افغانستان را مسدود کرد. او همچنین جنگ افغانستان را «جهاد» خواند و بر «روا» بودن این جنگ تاکید داشت.

آگاهان می‌گویند عمران خان حالا نیز با همین باور، به نخست وزیری پاکستان رسیده است. شیرین خان حبیب، کارشناس مسایل سیاسی گفت: «عمران خان حالا هم نگفته است که جهاد در افغانستان روا نیست. آنچه که در افغانستان در برابر دولت و نیروهای خارجی جریان دارد، ادامه خواهد یافت».

از سویی دیگر، آگاهان می‌گویند عمران خان رابطه نزدیکی با گروه‌های افراطی در داخل پاکستان دارد و از فعالیت این گروه‌ها حمایت  می‌کند. این در حالیست که همین گروه‌های تندرو نیروی جنگ افغانستان را در مدارس دینی تامین می‌کنند و با فتواهای مذهبی تلاش می‌کنند تا جنگ افغانستان داغ نگهداشته شود.

تجارب مهاجران

افغان‌هایی که سال‌ها در پاکستان مهاجر بوده و رفتارهای حکومت را تجربه کرده اند به این باورند که با نخست وزیر شدن عمران خان هیچ چیزی تغییر نخواهد کرد زیرا تصمیم گیرنده اصلی سیاست خارجی در دولت پاکستان، نظامیان است و حکومت ملکی در آن نقشی ندارد.

مطیع الله که دوره مهاجرت را در پاکستان گذرانده، می گوید: «حالا که عمران خان آمده است فکر نکنم او به وعده‌هایش عمل کند. عمران خان گفته است که با افغان‌ها برخورد درست می‌کند و پالیسی دروازه باز را تطبیق می‌کند. این گفته‌ها هوایی است و اعتباری ندارد به خاطری که سیاست خارجی در دست "آی. اس. آی" است».

به باور افغان‌هایی که در پاکستان زندگی کرده‌اند، نخست وزیر و حکومت ملکی در پاکستان نقش سمبولیک دارند و از تصمیم گیری در عرصه‌های مهم به خصوص روابط با کشورهای همسایه عاجزند. 

روابط اقتصادی

عمران خان در سخنرانی خود پیش از مراسم تحلیف گفت که خواهان مرز باز با افغانستان است تا دو کشور مانند کشورهای اروپایی باهم تجارت و معاملات تجاری را انجام دهند.

روابط اقتصادی و تجارتی افغانستان و پاکستان در سال‌های اخیر تنش آلود بوده است. بندر کراچی که تا چهار سال پیش بزرگترین مرکز تجارتی تاجران افغان بود حالا کمرنگ شده و تجارت بین دو کشور تقلیل یافته است.

از سوی دیگر افغانستان به تاجران پاکستانی اجازه می‌داد تا در تمام شهرهای افغانستان رفت و آمد کنند و حتا داد و ستد تجارتی خود را با کشورهای آسیای میانه نیز داشته باشند؛ ولی دو سال پیش حکومت افغانستان مانع تجارت آزاد پاکستان در داخل افغانستان شد.

در نتیجه این اختلافات، تجارت بین دو کشور کاهش یافت و تاجران در هر دو کشور ضررهای هنگفتی را متحمل شدند. اما تاکنون معلوم نیست که نخست وزیر جدید پاکستان چه سیاستی را در این زمینه به پیش می‌برد.