تردید و امید در حکومتداری عمران خان نخست وزیر جدید پاکستان

عمران خان، رهبر حزب "تحریک انصاف پاکستان" امروز شنبه به عنوان نخست وزیر جدید پاکستان سوگند یاد کرد و کار خود را آغاز نمود. عمران خان در سال ۱۹۹۶، حزب "تحریک انصاف پاکستان" را با این برنامه ها تاسیس کرد: نابود ساختن فساد و رشوت خواری گسترده، عدالت اجتماعی برای همه، تمرکز برای بهبودی وضعیت صحی، آموزش و رشد کشور.

او مدت ۲۲ سال در اپوزیسیون قرار داشت. حالا عمران خان به عنوان نخست وزیر جدید پاکستان، مدت پنج سال بر این کشور حکومت خواهد کرد تا خواسته هایش را خود عملی بسازد. اما مشکلات و چالش هایی در پاکستان، یکی از پرجمعیت ترین کشورهای جهان، به اندازه کافی وجود دارد. اقتصاد کشور ویران است، کسرِ ترازنامه تجاری به چندین میلیارد دالر رسیده است و بحران مالی، بار دیگر این کشور را تهدید می کند. حل همه این مشکلات نیازمند اقدام های فوری است.

جدی تر از همه مبارزه علیه تروریسم و افراط گرایی در خود کشور و نیز تشنج هایی با کشورهای هند و ایالات متحده امریکا، به این مشکلات افزوده است.

وضعیت نابسامان مالی و بودجه امور اجتماعی

امتیاز گل، رئیس مرکز تحقیقاتی امور امنیتی منطقه ای (CRSS) در اسلام آباد می گوید: «دشوارترین چالش ها برای حکومت جدید به رهبری عمران خان، وضعیت مالی و اقتصادی کشور است. پرداخت قرضه های صندوق بین المللی پول (IWF) و دیگر پول دهندگان، فقط یک بخشش مشکلات است».

پاکستان به میزان زیادی مقروض است. در آغاز ماه آگست، مایک پومپئو وزیر خارجه ایالات متحده امریکا، صندوق بین المللی پول را هشدار داد که پاکستان را دیگر حمایت مالی نکند.

اما چین آماده است که از پاکستان حمایت مالی کند، اما  از دید منتقدان، پاکستان، از مدت ها به این سو، به میزان زیادی وابسته به این همسایه بزرگ شمالی اش شده است.

بدون توجه به خزانه خالی، احزاب کوچک تر از عمران خان می خواهند که در پهلوی  بخش اقتصاد، بیشتر در بخش امور اجتماعی سرمایه گذاری کند تا وعده های انتخاباتی اش را عملی نماید.

فاروق طارق، سخنگوی چپگرای حزب کارگر پاکستان تاکید کرد که بخش های آموزشی و صحی در کشور باید به زودی بهبود یابند. این در حالی است که بخش بزرگ بودجه کشور، در امور دفاعی مصرف می شود و بخش آموزشی، فقط دو درصد را تشکیل می دهد.

در پاکستان میلیون ها کودک نمی توانند به مکتب بروند. فاروق طارق در گفتگو با دویچه وله گفت: «ما دست کم به ده درصد از مجموع بودجه برای آموزش نیاز داریم تا میزان بی سوادی را کاهش دهیم».

طارق وعده عمران خان را مبنی بر ایجاد ده میلیون جای جدید کاری، فریبنده خوانده و گفته است که ناممکن است نخست وزیر جدید در مدت پنج سال حکومتش، به این وعده ها تحقق بخشد.

ضرورت فوری به برنامه های جدید ضد ترور

درهمین حال، فاجعه تروریسم و مبارزه علیه آن، باعث خونریزی های بیشتر در پاکستان می شود. هزاران پاکستانی از سال ۲۰۰۱ به این سو، در اثر حملات تروریستی کشته شدند.

دورنمای موفقیت عمران خان برای حل این مشکل چگونه به نظر می رسد؟ امتیاز گل، رئیس مرکز تحقیقاتی امور امنیتی منطقه ای در اسلام آباد در این باره به دویچه وله گفت که مبارزه ضد ترور پاکستان، با سیاست خارجی اش که بر هند و افغانستان متمرکز است، در ارتباط قرار دارد: «افغانستان، هند و پاکستان همه با جنگ های نیابتی مواجه هستند. این کشورها باید به اردو و سازمان های استخباراتی شان روشن کنند که علیه منافع همدیگر فعالیت نکنند».

گل به این باور است که "اگر پاکستان گفتگو با هند را از سرگیرد و روابطش با افغانستان را بهبود بخشد، دیو تروریسم نیز به سادگی شکست خواهد خورد؛ در پاکستان نیز".

از دید فاروق طارق سوسیالست، بنیادگرایی مذهبی و افراط گرایی بازهم رشد دموکراسی در پاکستان را تهدید می کند. او تاکید می کند که برای پیروزی در جنگ علیه ترور، باید علیه بنیادگرایی از دید سیاسی مبارزه شود. طارق با ابراز تاسف می گوید که ترازنامه نخست وزیر جدید پاکستان در این زمینه بسیار امیدوار کننده نیست، بی دلیل نیست که از او به نام "طالبان خان" یاید می شود.

طارق با نگرانی، در انتخابات اخیر در کشورش اشاره می کند که ۵.۶ میلیون رای دهنده، آرایشان را به احزاب افراطی داده اند. او می گوید: «احزاب میانه رو سرکوب شدند که این امر برای توسعه جدید، و بسیار بد است».

مقبول مالک / ح. م.