ለርስዎ የምናቀርበውን አገልግሎታችንን ለማሻሻል በማሰብ ኩኪዎችን እንጠቀማለን። ስለዚሁ ጉዳይ ተጨማሪ መረጃዎችን ከሰነድ አጠባበቅ መግለጫችን ማግኘት ይችላሉ።
የልዩ ፖሊስ ጥቃት በመዩ ሙሉቄ ፣ ግጭት በአዳማ መጠለያ ጣቢያ፣ የተባረሩ መምህራን በጊብሰን አካደሚ አንጻር ያሰሙት ወቀሳ፣ እንዲሁም፣ ፕ/ር አልማርያም ስለዲያስፖራ ትረስት ፈንድ አማካሪ ም/ቤት ያሉት፣
ማርገሬት ኤክፖ በጎርጎሮሳዊው በ1945 ዓ/ም የናይጄርያ ፖለቲካ ፍላጎት እንዳላት አወቀች። የቅኝ አገዛዝን ለማስቆም የናይጄሪያን ብሔራዊ ምክር-ቤት እና የካሜሮኖች ፓርቲ አባል ሆነች። ከታዋቂዋ የሴቶች መብት ተቆርቋሪ ፉንምላዮ ራንሶሜ-ኩቲ ጋር ከተገናኘች በኋላ ኩቲ የመሰረተችዉ «የናይጄርያ ሴቶች ሕብረት» ውስጥ ገባች። ከዛም በአባ ከተማ የሚገኘዉ የሕብረቱ ቅርንጫፍ ሃላፊ ሆና ሰርታለች። ከዚህ ዓለም በሞት እስከተለየችበት እስከ ጎርጎሮሳዊው 2006 ዓ/ም ኤክፖ ሴቶች በማህበረሰቡ ዉስጥ ያላቸው ሚና እንዲያድግ ስትቀሰቅስ ቆይታለች። በአፍሪቃ ክፍለ ዓለም ሴቶች ዘንድ በአርአያነት የምትታይ ናት። #ARAMH
ንጉንጉንያኔ በ19ኛው ክፍለ ዘመን በአፍሪቃ ሁለተኛው ትልቅ ግዛት የነበረዉ የጋዛ የመጨረሻ ንጉሥ። የሱ ዉርሰ ታሪክ አወዛጋቢ ነበር። ምንም እንኳን ንጉሡ የፖርቹጋሎቹን ቅኝ አገዛዝ ቢቃወምም፤ ሌሎችን ከቅኝ ግዛት ባልተናነሰ መልኩ በመጨቆን ይተቻል። ፖርቹጋል ውስጥ ሕይወቱ ካለፈ ከበርካታ አስርት ዓመታት በኋላ ግን፤ መታወሻው የተረሳው ንጉሥ የአውሮጳ ኢምፔሪያሊዝምን በመቃወም ተምሳሌትነት ዳግም አንሰራርቷል።
ከሁለት ምእተ ዓመት በፊት ሣራ ባርትማን የምትባል አንዲት ሴት አውሮጳ ውስጥ ልክ እንደ ልዩ እንስሳ አውደ-ርእይ ላይ ቀርባ ትጎበኝ ነበር። ሣራ ባርትማን የኮይኮይ ጎሣ መለያ የኾነው እጅግ ግዙፍ ዳሌ እና መቀመጫ ነበራት። እናም ለየት ያለው ሰውነቷን እየተመለከቱ በስሜት ለመዋጥ በርካቶች ይጎርፉ ነበር። የሆቴንቶት ቬኑስ ሲሉም ይጠሯት ነበር። የሣራ ባርትማን ታሪክ ዘረኝነትን፣ ጉስቊልናን እንዲሁም ብዝበዛን ያስተጋባል። የጄን አዬንኮ ታሪክን ማንተጋፍቶት ስለሺ እንደሚከተለው አጠናቅሮታል።
ክዋሜ ንክሩማህ ነጻ እና የተባበረች አፍሪቃን በማለማቸው ብሎም ጋና ከብሪታንያ ቅኝ ግዛት ተላቃ ነጻነቷን እንድታውጅ ባደረጉት የመሪነት ተጋድሎ ክብርን ተጎናጽፈዋል። ኾኖም ሕይወታቸው በድል ብቻ የተሞላ አይደለም። ከዐሥር ዓመት ግድም የሥልጣን ቆይታ በኋላ በወታደራዊ መፈንቅለ-መንግሥት ሲወገዱ ጋናውያን ፈንጥዘዋል። ኢሣቅ ካሌድዚ ጽፎ ማንተጋፍቶት ስለሺ ያቀናበረው የንኩሩማህ ታሪክ እነሆ!
በአፍሪቃ የነጻነት ትግል ውስጥ ስማቸው ከሚነሳ ጥቂቶች መካከል ጁልየስ ካምባራጅ ኔሬሬ አንዱ ናቸው፤ በቀድሞ መጠሪያዋ የታንጋኒካ የአሁኗ የታንዛንያ የመጀመሪያው ፕሬዝዳንት። ኔሬሬ በጎርጎሮሳዊው 1961 ዓም ከብሪታንያ ቅኝ አገዛዝ ነጻ የወጣችውን ታንጋኒካን እንዲሁም ከሦስት ዓመት በኋላ ታንጋኒካ እና ዛንዚባር ተዋህደው የመሰረቷትን ታንዛንያን በአጠቃላይ ለ23 ዓመታት መርተዋል። በሥልጣን ዘመናቸው ያራመዱት ሶሻሊስታዊ መርህ ከሀገሪቱ ኤኮኖሚ አመዛኙን ማድቀቁ ቢነገርም አሁንም በታንዛንያ ብሔራዊ ጀግና ተብለው ይወዳሳሉ። ። ጀምስ ማሀንዶ ያዘጋጀውን ኂሩት መለሰ አጠናቅራዋለች።
በኢትዮጵያ ሰምጥ ሸለቆ አፋር ሀዳር በተባለ ቦታ በምርምር የተጘነዉ «ድንቅነሽ» ወይም «ሉሲ» ቅሬተአካል ላለፉት አርባ ዓመታት የሰዉ ልጆችን አመጣጥ የሚደረገዉ ምርምር በማገዝ ረገድ ወደር አልተጘኔለትም ። 3 ነጥብ 2 ሚሊዮን ዓመት እድሜ ያስቆጠረዉን ይህን ቅሬተ አካል በተመለከተ የዶቼ ቬለዉ ማንተጋፍቶት ስለሽ ያዘጋጀዉን ፀሐይ ጫኔ እንደሚከተለዉ ታቀርበዋለች።
ከግብርና እስከ ጦር መሪነት፤ የ ያ ናና አሣንቴዋ አስደናቂ ሕይወት በአጭሩ ሲቀመጥ። በ20ኛው ክፍለ ዘመን መንደርደሪያ ላይ ዛሬ ጋና ብለን በምንጠራት ምድር የብሪታንያ ቅኝ ገዢዎችን ተፋልመዋል። የእኚህ አፍሪቃዊት ኅልፈተ-ዜና ከተሰማ አንድ ምእተ-ዓመት ሊደፍን ጥቂት ቢቀረውም ያ ናና ዛሬም ድረስ በጋና እና በአፍሪቃ ልዩ በኾነ መልኩ እጅግ ብርቱ እና ጠንካራ ሴት ተደርገው ይወደሳሉ።
«ኮንጎያውያን፤ መስዋዕትነት ሳትከፍሉ እንዳትመናመኑ ሁላችሁንም እጠይቃለኹ!» ፓትሪስ ሉሙምባ በኮንጎ የነፃነት ቀን እንደ ጎርጎሪዮስ አቆጣጠር 1960 ዓም የተናገሩት ነው። መናገር ብቻ አይደለም ወጣቱ ጠቅላይ ሚንሥትር ለሌሎች አብነትም ኾነዋል። ሌሎች በቀላሉ እጅ በሰጡበት ወቅት፤ ኹሉን ነገር ተቆጣጥረው የነበሩት የቅኝ ገዢዎችን በግልጽ እና በጽኑእ አለማመናቸው ሕይወታቸውን አስከፍሏቸዋል። አነሆ! የሕይወት ታሪካቸው። ታማራ ዋኬርናግል የጻፈቸችውን ማንተጋፍቶት ስለሺ እንደሚከተለው አቀናብሮታል።
ጆሲና ማሼል በሞዛምቢክ ታሪክ ውስጥ ልዩ ሥፍራ አላቸው። በፖርቹጋል አገዛዝ ላይ ነፍጥ ያነሱ፤ ወንድ ሴት ሳይሉም በርካቶች ወደ ጦርነቱ እንዲተሙ ያነቃቁ የነፃነት ታጋይ ናቸው፦ ጆሲና ማሼል። ሴቶች በነፃነት ትግሉ ቦታ አላቸው ብለው ስለሚያምኑም ለሴቶች መብቶች ተሟግተዋል። እንዳለመታደል ኾኖ ግን ጆሲና ማሼል የሞዛምቢክን ነጻነት ሳያዩ ነው ያለፉት። ታዲያ ሞዛምቢካውያን የሴቶች ቀን በዓልን ጆሲና ማሼል ባረፉበት እለት በማክበር የነጻነት ፋኖዋን ዛሬም ድረስ ይዘክሯቸዋል። የዶይቸ ቬለዋ ግሎሪያ ሱሳ ያቀረበችውን ማንተጋፍቶት ስለሺ እንደሚከተለው አቀብሮታል።
የናይጀሪያ የሐውሳ ማኅበረሰብ መሥራች አባት ተደርገው ይወሰዳሉ። ባያጅዳ ይባላሉ። እንደ አካባቢው ስነ-ቃል ከኾነ ባያጂዳ ኑሯቸውን በሰሜናዊ ናይጀሪያ ያደረጉ ዓረብ ናቸው። የእሳቸው ታሪክ ከትውልድ ትውልድ በቃል ሲነገር ቆይቶ ዛሬ ላይ ደርሷል። አንዳንድ ሰዎች ባያጂዳ በእውኑ የነበሩ ሰው ናቸው ሲሉ ሌሎች ይህን አይቀበሉም።
