Doğalgaz krizinde uzlaşma
11 Ocak 2009AB Dönem Başkanı Çek Cumhuriyeti'nin, Rusya ile Ukrayna arasındaki doğalgaz sorununu çözme çabaları meyvesini verdi. Rusya'nın ardından Ukrayna da Rusya, Ukrayna ve AB'nden gözlemcilerin gaz ölçüm istasyonlarında denetim yapmasını öngören antlaşmaya imzasını koydu. Ukrayna'nın antlaşmayı imzaladığı yönündeki açıklama, Başbakan Julia Timoşenko'dan geldi. AB'nin Dönem Başkanı Çek Cumhuriyeti'nin Sanayi ve Ticaret Bakanı Martin Riman, Rusya'nın doğalgaz sevkiyatını bugün başlatmasını beklediklerini söyledi. AB Komisyonu'ndan yetkililer, Rusya'dan doğalgazın Avrupalı tüketicilere ulaşmasının ise üç günü bulabileceğini belirtti. Ancak Rus enerji devi Gasprom sözkonusu antlaşmanın henüz kendilerine ulaşmadığını gerekçe göstererek, vanaların bugün açılmayacağını duyurdu.
Antlaşmanın çerçevesi
Rusya ile Ukrayna arasındaki doğalgaz krizini çözen antlaşma, Rusya, Ukrayna ve AB'nden gözlemcilerin gaz ölçüm istasyonlarında denetim yapmasını öngörüyor. Gözlemciler Rusya'dan Ukrayna'ya sevketilen doğalgaz miktarını ve Ukrayna'nın bunun ne kadarını Avrupa'ya gönderdiğini tespit edecek. Rusya Ukrayna'nın Avrupa'ya sevketmesi gereken doğalgazın bir bölümünü kendi ihtiyaçları için kullandığını ileri sürmüş ve bu nedenle doğalgaz sevkiyatını durdurma kararı almıştı.
Avrupa'ya sevkedilen Rus doğalgazının Ukrayna toprakları üzerinden transit geçişinin koşullarını ayrıntılandıran antlaşma, Rusya Başbakan Yardımcısı İgor Setçin ve Gazprom Başkanı Aleksey Miller ile AB Dönem Başkanı Çek Cumhuriyeti'nin Sanayi ve Ticaret Bakanı Martin Riman tarafından imzalanmıştı.
Putin'den Ukrayna'ya uyarı
Rusya Başbakanı Vladimir Putin antlaşmanın imzalanmasının ardından yaptığı açıklamada, uluslararası gözlemciler Ukrayna'da göreve başlar başlamaz, Avrupa'ya gaz sevkiyatının yeniden başlayacağını söylemiş, “Ancak, Ukrayna'ya ne kadar doğalgaz sevk edildiğini ve bunun ne kadarının Avrupa'ya aktarıldığını ölçeceğiz. Eğer doğalgazın bir bölümünün kaybolduğunu saptarsak, doğalgaz sevkiyatında bu oranda kesintiye gideceğiz” diye konuşmuştu.
Ukrayna'dan Bulgaristan'a jest
Bu arada Ukrayna sürpriz bir açıklama yaparak, gaz krizinin en kötü etkilediği iki ülke Bulgaristan ve Moldova'ya, kendi rezervlerinden sevkiyat yapacağını duyurdu. Cumhurbaşkanı Viktor Yuşçenko'nun makamından yapılan açıklamada, her iki ülkeye Cumartesi gününden itibaren, günlük 2 milyon metreküplük doğalgaz sağlanacağı belirtildi.
Slovakya'dan sürpriz karar
Öte yandan Slovakya, Rusya ile Ukrayna arasındaki doğalgaz krizi yüzünden zor günler yaşıyor. Hükümet Rusya'dan doğalgaz sevkiyatının durması nedeniyle ülkede başgösteren enerji darboğazını aşmak amacıyla, geçen yılın sonunda kapattığı Jaslovske Bohunice'deki nükleer santrali yeniden açma kararı aldı. Başbakan Robert Fico yaptığı açıklamada, "Bu kararla AB'ye üyelik antlaşmasını ihlal edeceğimizin bilincindeyim. Politik sorumluluğu ben üstleniyorum" diye konuştu.