AB doğal gazda alternatifi Nabucco’da görüyor
8 Ocak 2009
Avrupa’da son yılların en sert kış mevsimi yaşanıyor, ancak birçok ülke doğal gaz tedarik edemiyor. Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan fiyat anlaşmazlığı nedeniyle, Macaristan’daki boru hatları boş. Ülke neredeyse tümüyle Rus doğal gazına bağımlı durumda.
Hava koşullarının iyileşmesi durumunda ancak 70 günlük stok mevcut. Halen birçok konut yeterli düzeyde ısıtılamıyor. Macaristan Enerji Bakanı Csaba Molnar, doğal gazı vesikaya bağlamak zorunda kaldıklarını açıklarken şöyle konuştu:
“Kısıtlamalarla ilgili katı kurallarımız var. Tüketiciler aciliyet dikkate alınarak gruplandırıldı. Halk son kategoride yer alıyor. Sistem, hayati önem taşıyan hastane gibi kurumlara mümkün olan en büyük oranda gaz tedarik edilmesini garanti ediyor. Bunlara öncelik verilecektir.“
Fabrikalarda üretim durdu
Bulgaristan'da da, Macaristan'a benzer bir tasarruf programı uygulanıyor.
Bu ülke de neredeyse tamamıyla Rusya’nın doğal gaz vanalarına bağımlı. Bazı fabrikalar şimdiden üretimi durdurmak zorunda kaldı. Başkent Sofya’da, enerji tasarruf edebilmek için, sokak ışıklandırmalarının bir bölümü kapatıldı.
Romanya’da doğal gazda olağanüstü durum ilan edildi. Elektrik santralleri, doğal gazdan kömüre geçti. Böyle bir geçişin mümkün olmadığı bölgelerde ise evler ısıtılamıyor. Sırbistan'daki bir çok evde de kaloriferler yanmıyor, çünkü santraller sadece doğal gaz ile çalışıyor. Sadece Hırvatistan’da durum diğer ülkelerde olduğu kadar kötü değil çünkü bu ülke kendi gazını kullanıyor.
AB alternatif arayışında
Yaşanmakta olan kriz, Avrupa Birliği içinde de yeni tartışmaları beraberinde getiriyor.
Avrupa Birliği Komisyonu'nun sanayiden sorumlu Başkan Yardımcısı Günther Verheugen şu uyarıyı yaptı:
“Gerçek şu ki, doğal gaz siyasi bir baskı aracı olarak kullanılıyor. Bu bizim bağımsızlaşmaya dönük çabalarımızı güçlendirmemiz gerektiği anlamına geliyor.“
Gözler yeniden Nabucco'da
Macaristan Enerji Bakanı Tschaba Molnar ise, AB’nin enerji kaynaklarını çeşitlendirmesi için, Nabucco hattının taşıdığı önemi vurguladı. Türkiye üzerinden geçmesi planlanan Nabucco projesine desteklerini yineleyen Molnar, şöyle konuştu;
“Gazda yaşanan krizin bu boru hattının inşasının hızlandırmasına yaramasına sevinirdik. Bu arada Macaristan Nabucco projesine dahil olan ülkeler arasında en aktif olanı. Nabucco boru hattı tamamlanmış olsaydı sorun yaşamazdık.“
Rusya’ya alternatif proje
Nabucco aslında Verdi operası gibi. Babil esaretinden kurtulmayı öngörüyor. Nabucco projesi, Rus tekeli Gazprom’a bağımlılığa son verebilecek bir girişim. Hem Macaristan hem de Avrupa Birliği bunu istiyor. Proje gerçekleşirse, Rusya baypas edilerek, Hazar denizinden Avrupa’ya transit doğalgaz sevkiyatı sağlanacak. Doğal gaz boru hattı Türkiye, Bulgaristan, Romanya ve Macaristan üzerinden Avusturya’ya oradan da Almanya’ya kadar uzanacak.
Nabucco 2012'de tamamlanabilir
Nabucco projesinin başkanı Reinhard Mitschek boru hattının inşasına 2009’da başlanması halinde 2012 yılında tamamlanabileceğini söylüyor. Nabucco projesinin öncülüğünü Avusturya’nın OMV şirketi üstlenmiş durumda. OMV yönetim kurulu başkanı Wolfgang Ruttensdorfer, 8 milyar euroluk proje için zamanlamanın çok iyi olduğunu vurguluyor ve "Bu tür durumlar birçok farklı kaynak yaratılmasının çok akıllıca olduğunu ortaya koyuyor” görüşünü ifade ediyor.
Projenin ortakları arasında Alman enerji şirketi RWE de bulunuyor. Ancak RWE'nin Rusların yer almadığı projeyle ilgili bazı çekinceler var. OMV yönetim kurulu başkanı Wolfgang Ruttensdorfer de karşılaştıkları güçlükleri kabul ediyor. Ruttensdorfer, "Bu zorlu bir proje, bir çok ülkeyi ilgilendiriyor ve böyle bir projenin hayata geçirilmesi zaman alabiliyor“ şeklinde konuşuyor.
Nabucco projesi için henüz Avrupa Birliği’nin onayı alınamadı ve boru hattının geçeceği ülkeler arasında anlaşmalar da tamamlanamadı. Rusya'dan yana tercih kullanmak isteyen ülkeler de var. Ayrıca, Azerbaycan ve İran’dan doğal gaz arzının ne kadar güvenli olduğu konusunda da tereddütler bulunuyor. İran, dünyada en büyük doğal gaz rezervine sahip ikinci ülke konumunda.