ABD insan hakları raporu şaşırttı

Amerikan Dışişleri Bakanlığı 2008 yılı İnsan hakları Raporu’nu dün yayınladı. Raporda dünyanın tüm ülkelerinde sivil hakların, siyasi hakların ve işçi haklarının durumu değerlendiriliyor. Türkiye de, daha önceki yıllarda olduğu gibi bu yılki raporda da ele alındı. Amerikan Dişişleri Bakanlığı uzmanları, Türkiye’de hükümetin insan haklarına genellikle saygı göstermesine rağmen, bazı alanlarda sorunların devam ettiğine işaret etti. Washington'dan Cem Sey bildiriyor.

Amerikan Dışişleri Bakanlığı’nın 2008 yılı İnsan Hakları Raporu’nu tanıtırken yeni Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Amerika Birleşik Devletleri’nin dış politikasının, evrensel değerleri yaygınlaştırma sorumluluğunu da taşıdığını söyledi ve kendi yönetiminde bunu nasıl yapmayı planladığını açıkladı:

“Bunu, hükümetleri aşan küresel bir çabaya dönüştüreceğiz. İnsan haklarının kabul edildiği, saygı gösterildiği ve korunduğu bir dünya yaratmakta hepsi can alıcı bir rol oynayabilecek olan sivil toplum örgütleri, işverenler, dini liderler, okullar ve üniversitelerin yanı sıra bireylerle de birlikte çalışmaya niyetliyiz.”

Hak ihlalleri listesi

Amerikan İnsan Hakları Raporu’nun Türkiye ile ilgili bölümünde, 2007 yılında Türk yetkililerinin, uluslararası kuruluşların ve insan hakları örgütlerinin bildirdiği insan hakları ihlalleri sıralandı. Liste şaşırtıcı uzunlukta… Tam 53 sayfayı kaplıyor.

Raporda, Türkiye’de hükümetin insan haklarına genellikle saygı göstermesine rağmen, bazı alanlarda sorunların devam ettiği belirtildi. Geçtiğimiz yıllarda, Avrupa Birliği’ne üyelik sürecinin daha yoğun yaşanması nedeniyle insan hakları ihlallerinin azaldığı görülüyordu. Bu yıl ise Amerikan İnsan Hakları Raporu, “insan hakları örgütleri, işkence, dayak ve güvenlik güçlerinin kötü muamelesinde bir artış olduğunu belgeledi” ifadesini kullandı. Raporda, 2007 yılı içinde Türk güvenlik kuvvetlerinin yasadışı infazlar gerçekleştirdiği, fakat suçluların çok ender cezalandırıldığı yer aldı.

Hapishanelerde durumun kötü olduğu, yasalara rağmen, yetkililerin sanıkların avukatlarıyla görüşmelerine zamanında izin vermediği ve bazı hükümet ve devlet görevlilerinin adalete müdahale ettiği kaydedildi. Ama mahkemeler de eleştirildi raporda. Hâkim ve savcıların çok yakın ilişki içinde olduğuna, adil mahkemeleri engellemesi ve davaların çok uzun sürdüğüne dikkat çekildi.

301’nci maddeye eleştiri

Düşünce özgürlüğünde de Türkiye kırık not aldı. Hükümetin anayasal kısıtlamaları ve birçok yasayı kullanarak düşünce özgürlüğünü engellediği savunuldu. Özellikle de Türk Ceza Yasası’nın 301. maddesi raporda eleştirildi. Ayrıca, resmi olarak ülkede siyasi tutuklu olmadığının söylenmesine rağmen, uluslararası kuruluşların ve insan hakları örgütlerinin 4 bin kadar siyasi tutuklunun varlığına işaret ettiğinin altı çizildi. Rapora göre, bu siyasi tutuklular, Türk devleti tarafından “terör örgütüne üye ya da destek olmak”la suçlanıyor. Raporda, Türk mahkemelerinin internet kullanımını kısıtlayan kararları da düşünce özgürlüğünün ihlali olarak tanımlandı.

Amerikan Dışişleri Bakanlığı’nın İnsan Hakları Raporu, Türkiye’de dini azınlıkların ibadet ve mülk edinme haklarının hala kısıtlandığını bildirdi ve Heybeliada Ruhban Okulu ima edilerek, kendi dini liderlerini yetiştirme haklarının bulunmadığını vurguladı.