Situata e paqëndrueshme politike në Tajlandë

Shoqëria tajlandeze nuk po gjen qetësi. Gjatë protestave të fundjavës pati sërish katër të vdekur dhe më shumë se 100 të plagosur. Në protestat e vitit 2010 u vranë më shumë se 90 vetë. Arsyeja për këto protesta që po vazhdojnë prej vitesh është se Tajlandë është një vend në tranzicion. Marco Bynte, profesor i asociuar në Universitetin Monash të Malajzisë, thotë përmbledhtazi: "Fjala është për një kontratë të re sociale. Deri tani kjo ka qenë e mbushur me elemente feudale dhe duhet të bëhet më demokratike, në mënyrë që të mund të përputhet me realiteti e sotëm shoqëror."

Origjina e ndryshimit dhe e krizës

Transformimi i shoqërisë tajlandeze filloi në vitin 1992 kur qeveria e parë civile, e cila erdhi në pushtet pas një sundimi të gjatë të ushtrisë, forcoi strukturat demokratike. Demokratizimi mori shtysë të mëtejshme në vitin 2001, kur Thaksin Shinawatra emërua si kryeministri i 23-të i Tajlandës. Ai arriti të mobilizojë me shumë sukses në zgjedhje, shumicën e popullsisë në veri dhe verilindje të vendit. Thaksini premtoi një paketë stimujsh për popullsinë rurale dhe e vuri në jetë këtë pas ardhjes në pushtet. Prof. Marco Bynte thotë: "Thaksini ishte i cili u angazhua për popullsinë fshatare dhe i mbajti dhe premtimet e tij politike." Me këtë ai siguroi për një afat të gjatë bazën e pushtetit.

Por kjo e zemëroi elitën politike në Bangkok, e cila deri atëherë e kishte sunduar vendin pak a shumë sipas përfytyrimeve të veta. Ardhja e Thaksin Shinawatras në pushtet krijoi dy kampe armiqësore: këmishëkuqët dhe këmishëverdhët. Këmishëkuqët mbështesin Thaksin dhe sot motrën e tij Yingluk. Ata janë kryesisht nga krahinat veriore dhe verilindore, por tani edhe nga Bangkoku. Këmishëverdhët i përkasin elitës borgjeze të qyteteve dhe të jugut të vendit. Ata duan të ruhet rendi i vjetër.

Thaksin u soll në fillim të karrierës si shpresa e madhe për demokracinë në Tajlandë. Por shpresat u zhgënjyen shpejt, thotë Rainer Adam, shef i zyrës së Fondacionit Friedrich Naumann në Bangkok: "Thaksini hoqi pjesë-pjesë nga fuqia të gjitha mekanizmat që i përkasin një demokracie liberale." P.sh. ai vuri në të gjitha pozitat kyçe në qeveri mbështetësit e vet dhe i inkuadroi gradualisht të gjitha partitë e përfshira në parlament të partinë e tij, kështu që praktikisht nuk kishte më asnjë opozitë.

Grusht shteti dhe ashpërsimi i fronteve

Kur Thaksin qe në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së në Nju Jork në vitin 2006, ushtria tajlandeze organizoi një grusht shteti në marrëveshje me këmishëverdhët. Në zgjedhjet e vitit 2007 partia e tij u rizgjodh sërish dhe erdhi në pushtet. Këmishëverdhët dolën në rrugë dhe arritën t'i largojnë këmishëkuqët nga pushteti. Nga viti 2010 ka pasur demonstrata nga ana e këmishëkuqëve, të cilët kërkonin një rikthim të Thaksinit. Pas kësaj parti sërish protesta të ashpra nga këmishëkuqët. Në protesta pati 25 të vrarë dhe 800 të plagosur. Në zgjedhjet e vitit 2011 këmishëkuqët fituan sërish. Që atëherë kryeministre është motra e Thaksin Shinawatras, Yingluck. Por si tregojnë protestat e kohëve të fundit këmishëverdhët nuk e duan sa të motrën e Thaksin -it.

Protestat e viteve të fundit tregojnë se shumica e popullsisë së Tajlandës është pro këmishëkuqëve. Tani opozita këmishëverdhë që po proteston i ka vënë ultimatum qeverisë duke kërkuar mbledhjen e një kuvendi popullor të pelegjitimuar me rrugë demokratike, i cili do të zgjedhë kryeministrin.

Në fakt, konflikti nuk është gjë e keqe, thotë Adam: "shoqëritë ndryshojnë, kur lindin konflikte, por konfliktet duhet që natyrisht të zgjidhen me mjete të përshtatshme, brenda një kornize të institucionalizuar." E pikërisht kjo mungon dhe llogoret mes grupeve ndërluftuese janë aq të thella saqë dialogu është thuajse i pamundur.