Koment: Turp për Bullgarinë, turp për BE

Me pozicionin aktual në indeksin e Reporterëve pa Kufij, Bullgaria jo vetëm që zë vendin e fundit nga vendet e BE. Po të përjashtosh Rusinë, Bjellorusinë dhe Turqinë, Bullgaria madje mund të mburret për peizazhin mediatik më pak të lirë të të gjithë Evropës. Dhe pikërisht ky vend drejton fatet e BE. Kërkon që t'i afrojë me BE fqinjët e Ballkanit Perëndimor e t'u mësojë atyre standardet demokratike, vende të cilat në çështjet e lirisë mediatike ndodhen me kilometra përpara Bullgarisë! Ore në cilën botë po jetojmë?

Lojëra fatale politike

Po, marrja e drejtimit të BE është një proces automatik. Përndryshe askush nuk do ta kishte zgjedhur vullnetarisht Bullgarinë kryetare, aq më pak në kohët kur kryhen negociatat e Brexitit, kur caktohet kuadri i buxhetit 2021-2027 dhe kur duhet të kërkohen rrugëdalje nga kriza e refugjatëve. Por fakti që Brukseli, ashtu si edhe shumica e shteteve të BE drejtohet nga parti mes-i djathtë, të cilat ka vite që i injorojnë shkeljet në Bullgari, nuk është proces automatik.

Apo është? Partia GERB që qeveris prej vitit 2009 (me një ndërprerje të shkurtër) në Bullgari, në fakt një One-Man-Show e kryeministrit Boiko Borisov, është anëtare krenare e Partive Popullore Evropiane (PPE), të cilat kanë aktualisht shumicën në Parlamentin Evropian dhe në këtë mënyrë kanë të drejtën edhe të zgjedhin Presidentin e Komisionit Evropian. Por për shumicat e saj, PPE-së i duhen edhe politikanë të tillë të diskutueshëm si Viktor Orbani dhe Boiko Borisovi. Është i lig ai të cilit i vete mendja te një shprehje që i atribuohet ish-Presidentit të SHBA, Franklin D.Roosevelt: "He may be a son of a bitch, but he's our son of a bitch."

Liri e medieve? Ka gjëra më të rëndësishme

Bullgaria e Borisovit vërtet që kritikohet rregullisht ashpër për shkak të korrupsionit galopant dhe për shkak të drejtësisë së mangët - edhe nga radhët e PPE. Veçanërisht për këtë shkak ky vend së bashku me Rumaninë vazhdon të ndodhet nën vëzhgimin e Brukselit. Por kjo është e gjitha. Pasoja ose ndëshkim për shkak të mungesës së sundimit të ligjit deri tani nuk janë në rend të ditës. Edhe situata katastrofale mediatike gjithashtu nuk i intereson askujt, me përjashtim të disa organizatave joqeveritare si Reporterë pa Kufi ose Freedom House.

Në Bullgari nuk ka censurë dhe kabineti nuk ushtron ndikim mbi mediet, pohojnë pa u lodhur pushtetarët. E parë në sipërfaqe, kjo është e saktë, prandaj partnerët e BE kanë mundësi të heshtin të lehtësuar për këtë temë. Dhe në vend të kësaj të brohorasin për Borisovin: për politikën e tij konsekuente proevropiane, solidaritetin e tij në krizën e refugjatëve dhe për distancën e tij ndaj shteteve të Vishegradit.

Kontroll qeveritar përmes derës së pasme

Megjithatë ky vështrim sipërfaqësor të mashtron. Censurë direkte mund të mos ketë në Bullgari. "Por natyrisht ka fushata shpifjeje nga ana e shtetit dhe nga ana e qeverisë ka herë pas herë fushata njollosëse", thotë Drejtori Ekzekutiv i Reporterëve pa Kufi dhe njohësi i mirë i Bullgarisë, Christian Mihr. Por meqenëse tregu privat i reklamave është shumë i ngushtë, shumica e medieve varen nga reklamat e qeverisë ose të autoriteteve komunale, për të mbijetuar. Fushata imazhi për ministritë, programet qeveritare ose projekte të BE janë bukë e përditshme për shumicën e redaksive. Me këtë instrument qeveria mund të drejtojë pa u vënë re nga opinioni në mënyrë shumë efikase.

Jo vetëm vendi më i varfër dhe më i korruptuar 

Bullgaria është vendi më i varfër dhe më i korruptuar i BE - ky konstatim tashmë i stërpërdorur shihej gati në çdo raport mediatik në fillim të presidencës bullgare të radhës të BE në 1 janar 2018. Tani kjo mund të zgjerohet me një superlativë tjetër: Bullgaria është definitivisht vendi mediatik më pak i lirë i BE. Shumë bullgarëve u vjen turp që jetojnë në një vend të tillë. Por edhe bashkësia e shteteve të BE në fakt duhet të ketë turp që ka toleruar kaq gjatë rrethana të tilla. Direkt para hundës së saj - në një shtet që aktualisht drejton bashkësinë e shteteve.