جیرهبندی آب اصفهان و احتمال جیرهبندی در استان یزد
۱۳۹۲ تیر ۱۸, سهشنبهمجتبی قبادیان، معاون بهرهبرداری شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان روز دوشنبه (۱۷ تیر/ ۹ ژوئیه) در گفتوگو با ایلنا خبر جیرهبندی آب در اصفهان را تأیید کرد. وی افت شدید منابع آب سد زایندهرود، کاهش سطح آبهای زیرزمینی و افزایش دمای هوا را از جمله علل عمده این کمآبی برشمرد.
آب آشامیدنی اصفهان در ساعات پیک مصرف یعنی پیش از ظهر تا میانهشب جیرهبندی شده است.
ایلنا مینویسد، امسال باز بودن آب زاینده رود برای به ثمر رسیدن کشت بهاره زارعان پایین دست رودخانه، ذخایر پشت سد را به شدت کاهش داده و شبکه توزیع آب آشامیدنی را نیز با کمبودهای اساسی روبرو کرده است.
دلایل کمبود آب اصفهان
مجتبی قبادیان با اشاره به افزایش یک و نیم تا ۲ برابری میزان مصرف آب با شروع فصل گرما، میگوید: «این در حالی است که عمده منبع تأمین آب در این حوضه، رودخانه زایندهرود است که به دلیل استمرار شرایط خشکسالی و افت ذخیره آب پشت سد زایندهرود، منابع محدود شده است.»
معاون بهرهبرداری شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان با اشاره به افت شدید سطح آبهای زیرزمینی افزود: «مجموع این شرایط باعث شده شبکه توزیع آب آشامیدنی نتواند در ساعات پیک مصرف جوابگو باشد. به همین دلیل از شهروندان خواستهایم در صرفهجویی همکاری کنند تا تأمین آب همه شهروندان به صورت عادلانه انجام شود.»
مجتبی قبادیان ذخیرهسازی آب تا پایان تابستان و شروع فصل بارش در پاییز را ضروری دانست و گفت: «بر اساس تصمیم شورای مدیریت بحران استان، میزان اختصاص آب به همه بخشهای مصرف کننده از جمله شرب، صنعت و کشاورزی کاهش یافته و شرکت آب و فاضلاب استان نیز به دلیل کاهش سهمیه آب با محدودیتهایی در توزیع روبرو است.»
قبادیان معتقد است، در صورتی که مردم ۲۰ تا ۳۰ درصد در مصرف آب صرفهجویی کنند، مشکلات رفع میشود. وی همچنین برای تأمین آب در آخرین ماه تابستان ابراز نگرانی کرد و گفت: « نگران شهریورماه هستیم که ممکن است همین مقدار آب هم وجود نداشته باشد.»
هشدار نسبت به جیرهبندی آب یزد
همزمان نماینده استان یزد در شورای عالی استان با اشاره به کمبود آب در اصفهان هشدار داد و خطاب به مردم اصفهان گفت: «اصفهانیها مدعی هستند که آب شرب برای مردم اصفهان است در حالی که این طور نیست و این آب از سرشاخه کارون گرفته شده است.»
اشاره محمد فقیه خراسانی به اقدامات خرابکارانه خط لوله انتقال آب استان اصفهان به یزد است. در اسفند ۱۳۹۱ اعلام شد، کشاورزان استان اصفهان، که معترض به انتقال آب زایندهرود به استان یزد هستند، خط لوله انتقال آب استان اصفهان به یزد را تخریب کردند.
بنا بر گزارش روز هفدهم تیرماه وبسایت تابناک نماینده استان یزد در شورای عالی استان همچنین افزود: «امیدواریم آوردن آب مورد نیاز مردم یزد به سرانجام برسد، چرا که در شرایط کنونی اگر این رویه پیش رود در آیندهای نزدیک آب شرب یزد و برخی از دیگر شهرهای این استان جیرهبندی میشود.»
محمد فقیه خراسانی با اشاره به اظهارات برخی از منابع دولتی ادامه داد، قرار است آب مورد نیاز استان یزد از خلیج فارس تأمین شود.
منتقدان چه میگویند؟
مسئولان ایران بارها دلیل عمده کمآبی در استانهای مختلف را فرا رسیدن فصل گرما، کاهش ریزشهای آسمانی و خشکسالی عنوان کردهاند. اما بسیاری از کارشناسان منتقد در ایران سوء مدیریت منابع آبی و هدررفت آب در بخش کشاورزی را از جمله دلایل عمده کمبود آب میدانند.
محمد درویش، فعال محیط زیست در فروردینماه ۱۳۹۲ در گفتوگو با خبرگزاری میراث فرهنگی (CHN) با اشاره به تنشهای اجتماعی استانهای اصفهان و یزد اعلام کرد: «با توجه به این که همچنان کشاورزی یکی از مهمترین خاستگاههای تولید ملی در ایران است و مدیریت منابع آبی به سیاق قبل پیش میرود و راندمان آبیاری در کشاورزی به میزان هدفگذاری شده نرسیدهاست، به نظر میرسد تنشهای آبی در سال ۹۲ افزایش یابد.»
او تنش آبی را یکی از مهمترین مسائل زیستمحیطی سال ۹۲ در ایران خواند و گفت: «در شیوههای کشاورزی فعلی راندمان که تا پایان برنامه پنجساله دوم قرار بوده به ۴۲ و نیم درصد برسد، هرگز به این رقم نرسیده است. در این شرایط امسال در بخش آب دورنمایی خوشایند نخواهیم داشت.»
وی در اسفند ۱۳۹۱ در مقالهای که در خبرآنلاین منتشر شد با اشاره به راندمان آبی حدود ۳۰ درصدی بخش کشاورزی، کمسوادی یا بیسوادی کشاورزان و بیکار بودن متخصصان این حوزه نوشت: «چرا برای ارتقای نرمافزاری این بخش نکوشیدیم تا اینک مجبور نباشیم همچنان از راندمان آبیاری حدود ۳۰ درصد در بخش کشاورزی رنج بکشیم و شاهد هدر رفتن حجم عظیمی از آبی باشیم که با طرحهای گزاف سدسازی یا انتقال آب بین حوضهای به سطح مزرعه رسیده است؟»
محمد درویش میگوید: «اگر امروز با بدترین بحران در منابع و اندوختههای آبی خود مواجه شدهایم و حتی دامنه این ندانمکاریهای مدیریتی در ماجرای جیرهبندی آب در یزد و خرابکاری در تأسیسات انتقال آب اصفهان به استان یزد خود را نشان میدهد، همه اینها بیشتر از آن که ناشی از کمبود واقعی آب باشد، ناشی از نبود طراحی درست چیدمان توسعه بر بنیاد توانمندیهای بومشناختی هر یک از ۳۱ استان کشور است.»