1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

کمبود برق و آب در ایران جدی است

۱۳۸۹ تیر ۲۳, چهارشنبه

کمبود برق و آب وضعیت برخی از استان‌های ایران را به مرز بحران رسانده. تمهیدات دولت مانند تعطیلی دو روزه‌ی اخیر و سهمیه بندی برق صنایع نیز ظاهرا موثر نبوده است. میزان تولید و مصرف برق در حال حاضر تقریبا یکسان است.

https://p.dw.com/p/OJHu
عکس: AP

دولت محمود احمدی‌نژاد در اقدامی غیرمنتظره که انتقادهای فراوانی نیز برانگیخت، سازمان‌ها و اداره‌های دولتی را در روزهای بیستم و بیست و یکم تیرماه تعطیل کرد. وزیر نیرو مجید نامجو در مورد علت اتخاذ این تصمیم گفته است «به هر حال تعطیلی ادارات دولتی و سازمان‌ها تأثیر خوبی در کاهش پیک مصرف خواهد داشت و وضعیت برق به حالت پایداری خواهد رسید.» بنا برگزارش‌ها این تصمیم دولت هیچ تاثیری در کاهش مصرف انرژی نداشته است.

مصرف به اندازه تولید

برخی از ناظران اعلام تعطیلی دو روزه در ۲۰ استان ایران را بی‌ارتباط با اعتصاب بازاریان در اعتراض به افزایش مالیات مستقیم نمی‌دانند. عده‌ای نیز برگزاری احتمالی مراسم سالروز ۱۸ تیر در دانشگاه‌ها را از علت‌های دیگر این تصمیم شتابزده قلمداد می‌کنند. به دلیل تعطیلی رسمی روز شنبه، بیستم تیرماه نخستین روز غیر تعطیل پس از ۱۸ تیر بود.

چنانچه گمانه‌زنی‌ها در مورد علت اصلی تعطیلی دو روزه اخیر نادرست باشد، باز هم ادعای دولت در مورد صرفه‌جویی توجیه‌پذیر نیست. محمد بهزاد معاون وزیر نیرو ۲۱ تیرماه گفته است در نخستین روز تعطیلی، مصرف برق از روز قبل از آن بیشتر شده و از مرز ۴۰ هزار و ۳۰۰ مگاوات گذشته است. او می‌گوید «در صورت تداوم گرما و افزایش روز افزون مصرف قطعا مشکلات زیادی برای تامین برق ایجاد خواهد شد.» این هشدار به این دلیل جدی است که ظرفیت کل تولید برق کشور ۴۱ هزار مگاوات بیشتر نیست.

تعطیلی اداره‌ها بی‌تاثیر است

مطابق آماری که وزارت نیرو از مصرف برق در بخش‌های مختلف منتشر کرده تعطیلی اداره‌های دولتی نقش مهمی در کاهش مصرف ندارد. در ایران مصرف خانگی و صنایع بیش از ۶۵ درصد کل برق کشور را به خود اختصاص می‌دهند و سهم اداره‌ها و سازمان‌های دولتی ده درصد بیشتر نیست. ضمن اینکه با تعطیلی اداره‌ها بخش‌های بزرگی از آنها، مانند حراست، نگهبانی و... همچنان برق مصرف می‌کنند. از سوی دیگر با تعطیل بودن اداره‌ها مصرف خانگی نیز اندکی افزایش می‌یابد.

افزایش نسبی دمای هوا نگرانی‌های فراوانی به وجود آورده است. مسئولان دولتی گناه کمبود برق را به گردن گرمای شدید می‌اندازند. در حالی که کمبود آب و برق از مشکلاتی بوده که مردم در سال‌های اخیر همواره با آن روبرو بوده‌اند. خاموشی‌های نوبتی و قطع متناوب برق و اب پدیده‌ی کم سابقه‌ای نیست. دولت در سال‌های گذشته قادر به افزایش تولید برق متناسب با افزایش جمعیت و مصرف داخلی نشده است. تدابیر دولت محمود احمدی‌نژاد برای مقابله با کمبود برق و آب، در کنار مشکلاتی که برای شهروندان فراهم می‌کند لطمه‌ی شدیدی نیز به اقتصاد کشور می‌زند.

۴ میلیارد دلار خسارت دو روز تعطیلی

عوض حیدرپور عضو اصولگرای کمیسیون امنیت ملی مجلس معتقد است تعطیلی دو روز اخیر با توجه به هزینه سرانه تولید ناخالص ملی ۴ میلیارد دلار به اقتصاد کشور لطمه زده است. به نوشته ی روزنامه ی خراسان حیدرپور خواستار پاسخگویی دولت در مورد این تصمیم شده است.

با بی‌نتیجه بودن تعطیلی اداره‌ها سیاست‌های دولت صرفه‌جویی در مصرف خانگی و صنایع را هدف گرفته است. گفته می‌شود در سال‌های اخیر استفاده روزافزون از دستگاه‌های خنک‌کننده‌ی جدید که برقی بیشتری مصرف می‌کنند در افزایش مصرف برق نقشی مهم داشته است. به رغم این آمار وزارت نیرو نشان می‌دهد سهم مصرف خانگی از سال ۷۹ تا سال ۸۷ حدود یک و نیم درصد کمتر بوده است. سهم مصرف صنعتی نیز در این فاصله تقریبا بدون تغییر مانده و حدود ۳۲ درصد از کل مصرف است.

تغییر ساعت کار صنایع

در کنار قطع مکرر برق شهر و خاموشی‌های اعلام شده و نشده، یکی دیگر از اقدام‌های دولت برای کاهش مصرف جیره‌بندی برق صنایع اعلام شده است. معاون وزیر نیرو ۲۱ تیرماه به خبرآنلاین گفته است، یکی از این محدودیت‌ها چرخشی کردن تعطیلات هفتگی صنایع است. او می‌گوید همچنین «صنایع ملزم می‌شوند ساعت کاری ۱۲ ظهر تا ۶ بعدازظهر خود را به ساعاتی دیگر در شبانه روز موکول کنند.»

معاون وزیر نیرو اعتراف می‌کند، گرچه جیره‌بندی برق صنایع باعث ناخشنودی صنعتگران شده، اما اجرای این تدبیرها برای تامین برق مورد نیاز مصرف خانگی ضروری بوده است. در برخی از استان‌ها نیز طرح‌هایی برای تغییر ساعت کار اداره‌ها در دست بررسی و بعضا اجراست.

"گناه" گرما و جیره بندی آب

مشکل کمبود برق در حالی در برخی از استان‌ها بحرانی می‌شود که بسیاری از مناطق ایران با کمبود آب نیز روبرو هستند. سرپرست شرکت آب و فاضلاب شهر تهران بیستم تیرماه پیش بینی کرده بود «در صورتی که دمای هوا در روزهای آینده به بالای ۴۰ درجه برسد، قدرت ذخیره و توزیع دچار مشکل خواهد شد.» مقام‌های محلی استان کرمان می‌گویند هم اکنون در دوازده شهر این استان آب جیره‌بندی شده و سیزده شهر دیگر در شرایط "نامطلوب" قرار دارند.

به جز استان‌های شمالی که عمدتا با مشکل کمبود برق روبرو هستند اغلب استان‌ها به ویژه در جنوب و شرق کشور مجبورند با کم آبی نیز بسازند. مسئولان دلیل اصلی کمبود برق و آب را افزایش دمای هوا و بی‌توجهی شهروندان به صرفه‌جویی عنوان می‌کنند. برخی از منابع خبری گرمای امسال را در ۷۰ سال گذشته "بی‌سابقه" خوانده‌اند. سازمان هواشناسی کشور در گزارش‌هایی که تا کنون منتشر شده میزان گرمای تهران و بسیاری دیگر از استان‌های کشور را در قیاس با زمان مشابه در سال‌های گذشته "طبیعی" توصیف کرده است.

BK/MM