در صورت اصرار تهران بر ادامه غنی‌سازی، مذاکرات به نتیجه نخواهد رسید • مصاحبه
۱۳۸۶ آبان ۱, سه‌شنبه
تیم مذاکره‌کننده ایران در پرونده هسته‌ای با یک تغییر ناگهانی که تعجب همه ناظران را برانگیخت، در روز سه‌شنبه (۲۳ اکتبر) راهی ایتالیا شد. این بار سرپرستی تیم ایران بر عهده سعید جلیلی است هرچند علی لاریجانی سرپرست قبلی نیز وی را همراهی می‌کند.
حسن شریعتمداری فعال سیاسی مقیم آلمان به آینده این مذاکره امیدوار نیست. به اعتقاد او حداقل در این دور، نتایج خاصی به دست نخواهد آمد، چرا که طرف اروپایی باید ابتدا از سرپرست تیم ایران شناخت کافی به دست آورد. عده‌ای تغییر دپیلمات اصلی جمهوری اسلامی در مذاکرات اتمی را خودبه خود به معنای تغییری در سیاست اتمی تهران نمی‌دانند و آن را عمدتا به رقابتهای جناحی و ناسازگاری شخصی لاریجانی و احمدی‌نژاد برمی‌گردانند، شریعتمداری اما معتقد است که تغییر ایجاد شده، با تغییری جدی در سیاست تهران در مذاکرات اتمی‌اش همراه است.
مصاحبه با حسن شریعتمداری:
دویچه‌وله: آقای شریعتمداری، سخنگوی آقای سولانا پیش‌تر اعلام کرده بود که تغییر سرپرست تیم مذاکره‌کنندگان ایران، مذاکرات را پیچیده‌تر و سخت‌تر خواهد کرد. آیا به نظر شما فی‌الواقع چنین چیزی خواهد بود؟
حسن شریعتمداری: تا آنجایی که به سخنگوی آقای سولانا و یا خود ایشان مربوط است، اینکه در انتظار هستند، طوری که سخنگویشان گفته است که ببینند آیا تغییر سخنگو به معنی تغییر موضع هم هست یا نه، و به هرصورت واضح است که چنین تغییر ناگهانی‌ای تا آشناشدن به شخصیت سخنگوی جدید، مذاکرات را دچار دست‌انداز خواهد کرد و قابل پیش‌بینی‌ست که حداقل این دور از مذاکرات به نتایج چندانی نخواهد رسید.
صرفنظر از آشنایی با شخصیت مذاکره‌کننده که به آن اشاره کردید، آیا ممکن است منظور سخنگوی آقای سولانا این بوده باشد که اصلا سیاست اتمی ایران ممکن است از این بعد در طول مذاکرات تغییر بکند؟
می‌شود این را حدس زد. می‌شود حدس زد که تغییر آقای لاریجانی یا استعفای ایشان، به هرصورتی که ما بخواهیم بپنداریم، به معنی این است که بین دو سیاست ادامه‌ی مذاکره در جهت شفاف‌سازی پروسه‌ی غنی‌سازی و اصرار بر مذاکره در این جهت و اصرار آقای احمدی‌نژاد در اینکه اصولا غنی‌سازی مرحله‌ای‌ست که ایران به آن رسیده و مذاکره درباره‌ی آن ضروری نیست و مذاکرات ما باید بعد از مرحله‌ی غنی‌سازی باشد، سیاست دوم پیروز شده است و این تغییر تیم به این معنی است. اگر به این معنی باشد، قاعدتا سیاست ایران عوض شده و این تغییر را به معنی یک تغییر سیاست باید پنداشت و در مقابل سیاست اروپا که به‌هیچ‌وجه نرمش در مقابل غنی‌سازی و ادامه‌ی آن در ایران نیست، باید منتظر این بود که این مذاکرات دچار توقف یا دست‌انداز بشود.
آقای البرادعی در گفت‌وگو با لوموند، یکبار دیگر و اینبار با صراحت اعلام کردند که ایران خطر بالفعلی برای جامعه جهانی نیست و برای ساختن بمب اتم به سه تا هشت سال زمان نیاز دارد. اگر این سخن را موضع‌گیری رسمی آژانس در برابر ایران تلقی کنیم، فکر می‌کنید این موضع‌گیری چه تاثیری بر روند مذاکرات امروز دارد ؟
صحبت‌های آقای البرادعی قبلا هم نشان می‌داد که بنابه دید ایشان و منطق ایشان، ایران با اینکه بطور واقع و حقیقی به اورانیوم کافی برای بمب اتمی دست پیدا بکند، هنوز فاصله‌ی زیادی دارد. ولی حرف آقای البرادعی با ادعای آقای احمدی‌نژاد از یکسو، و ادعاهایی که آقای دیک چینی و دیگران می‌کنند از سوی دیگر درست در تقابل هست و باید دید که اتحادیه اروپا به کدامیک اهمیت بیشتری می‌دهد و مضافا باید دید که گزارش رسمی آقای البرادعی به شورای امنیت چه خواهد بود.
موضعگیری‌های اخیر دولت فرانسه و همچنین دولت آلمان در قبال پرونده‌ی ایران که رویکرد نسبتا تندی به این قضیه داشته‌اند، چقدر می‌تواند فضای مذاکرات امروز (۲۳ اکتبر) را به نظر شما تحت تاثیر قرار بدهد؟
به نظر من در مذاکرات امروز در حقیقت طرفین به دست خواهند آورد که آیا اصولا امکان اینکه محدوده‌ی مذاکرات از آنچه آقای لاریجانی و خاویار سولانا به آن رسیده بودند قابل تغییر هست یا نه، و این جلسه به نتایج چندانی نخواهد رسید. اگر درصدد تغییر آن باشد ایران، قطعا جلسه متشنج خواهد شد و به نتیجه‌ای نخواهد رسید. برای اینکه اصرار آقای خاویار سولانا و طرف اروپایی در این است که پیشنهاد اروپا بالکل پذیرفته بشود و شرط اصلی پذیرفته‌شدن پیشنهاد اروپا هم توقف کامل روند غنی‌سازی‌ست.
پس با توجه به صحبت‌های شما، من فکر می‌کنم شما به نتیجه‌ی مذاکرات امروز خیلی خوشبین نیستید ؟
نخیر! من به‌هیچ‌وجه خوشبین به نتیجه‌ی مذاکرات امروز و مذاکرات دیگر نیستم، مادامی که آقای احمدی‌نژاد و تیم ایشان و همچنین رهبری انقلاب ایران اصرار بر این داشته باشند که غنی‌سازی باید ادامه پیدا بکند و این حق ایران است و به‌هیچ‌وجه نباید در این پروسه تاخیر بشود، و جهان هم اصرار داشته باشد که این پروسه باید برای اعتمادسازی متوقف بشود و پس از اعتمادسازی‌ست که ایران فقط در محدوده‌ی کاربردهای صلح‌آمیز می‌تواند از انرژی اتمی استفاده بکند. موقعی که اختلاف نظر اینقدر فراوان است، نمی‌توان به نتیجه‌ی مذاکرات خوشبین بود.
و با توجه به اینکه شورای امنیت، ماه نوامبر قرار است دوباره تشکیل جلسه بدهد و در مورد پرونده‌ی اتمی ایران تصمیم‌گیری بکند و البته با توجه به وجود دو کشور روسیه و چین در این شورا، فکر می‌کنید اروپا و مذاکرات اروپا با ایران چقدر می‌تواند تصمیم این شورا را تحت تاثیر قرار بدهد؟
تا آنجایی که به سابقه‌ی مذاکرات و دو قطعنامه‌ی قبلی مربوط است، چین و روسیه در لحظات آخر تسلیم این منطق اروپا وآمریکا شده‌اند که در حقیقت با یک فاصله‌ی زمانی با دیگران بپذیرند که باید تحریمات اقتصادی را شدید کرد برای جلوگیری از وقوع جنگ که آلترناتیو بدتری‌ست و از این راه به ایران فشار آورد که غنی‌سازی را کنار بگذارد. این دفعه هم نمی‌تواند استثنا باشد و قاعدتا قطعنامه‌ی سوم در چنین محیطی تصویب خواهد شد، و اگر تصویب نشد، در حقیقت بن‌بست تصمیمات شورای عالی امنیت است و ممکن است میدان را برای جنگ‌طلبان بازتر بکند.