Çin'in insan hakları karnesi kötü

Çin Halk Cumhuriyeti’nde cinayetten vergi kaçakçılığına, yolsuzluktan vatan hainliğine 68 ayrı başlık altında ölüm cezası verilebiliyor. Merkezi Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan ve Çin’in insan hakları sicilini gözlem altında bulunduran Dui Hua Vakfı’ndan John Kamm, Pekin yönetiminin siyasi açıdan tehlikeli olarak değerlendirdiği kişiler hakkında kayıt tuttuğuna dikkat çekiyor:

„Kuşkulu yabancılar, gerici başlığı altında değerlendirilen kişiler, dini liderler ve daha önce rejim karşıtı faaliyetlerinden dolayı tutuklanıp yine serbest bırakılanların listesi tutuluyor. Bunlar, yerel güvenlik birimleri tarafından takip edilerek merkeze rapor ediliyor.“

Pekin’in insan hakları karnesinde özellikle Uygurlar önemli yer tutuyor. Çin, 1997’den bu yana Sincan bölgesinde Pekin yönetimine muhalif yaklaşık 700 Müslüman Uyguru idam etti.

İnsan hakları Anayasa'ya girdi

Çin, imzaladığı Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Sözleşmesi’nden doğan yükümlülük gereği, bu yılın Mart ayında insan haklarının Anayasa'ya girmesini sağladı. Ancak bu durum, ölüm cezasına başvuran ülkeler arasında Çin’in uzak arayla ilk sırada yer almasını engelleyemiyor. Pekin yönetiminin yalnızca geçen yıl 600 kişiyi idam ettiğini saptayan Uluslararası Af Örgütü, bu rakamın çok daha yüksek olduğunu tahmin ediyor.

Çin yönetimi, yasalarda yapılacak bir değişiklikle, eyalet hükümetlerinden ölüm cezası verebilme yetkisini almayı planlıyor. Yeni düzenlemede ölüm cezası kararı, Yüksek Mahkeme tarafından onaylanmadan infaz edilemeyecek. Çin, bu reformla uluslararası toplumdaki insan hakları imajını iyileştirmeyi öngörüyor. Merkezi Hong Kong’da bulunan İnsan Hakları örgütünden Nicolas Becquelin, Pekin’in attığı adımları göz boyamaca olarak değerlendiriyor:

„Ölüm cezasında reformdan kastın ne olduğunu kavrayabilmek için Çin’deki bazı gerçekleri bilmek gerek. Her yıl Çin’de kaç kişiye ölüm cezası verildiğini ve bunların kaçının infaz edildiğini biliyor muyuz? İdamlar, Avrupa Birliği’nin Çin ile insan hakları alanında uzun süreden beri yürüttüğü diyalog sürecinin önemli bir parçasını meydana getiriyor. Ancak buna rağmen konunun detayları net şekilde ortaya konmuş değil.“

İnternet kullanıcıları baskı görüyor

Yönetimin reformlardan söz ettiği Çin’de son yıllarda özellikle internet kullanıcıları büyük baskı görüyor. İnternette rejim muhalifi görüş açıkladıkları gerekçesiyle hapis cezalarına çarptırılan kişi sayısının 60’ı bulduğu belirtiliyor. Dui Hua Vakfı’ndan John Kamm, Guangdong kentinden iki gencin, hazırladıkları internet gazetesinden dolayı 6’şar yıl hapis cezasına çarptırıldıklarını söylüyor. Sayfalarında etkinlik duyurularına ve internet hakkında yazılara yer veren gençler, „devlete karşı yıkıcı faaliyette bulundukları“ gerekçesiyle mahkum oldular.