Zenginin teşviği yoksulu boğuyor

Aralık ayında Hong Kong’da yapılacak Dünya Ticaret Örgütü zirvesi öncesinde özellikle tarım ihracat teşviklerinin kısılması konusunda hararetli pazarlıklar sürüyor. Zengin sanayi ülkeleri, cömert teşviklere alışık olan kendi çiftçilerinin mağdur olmasını, dünya pazarlarındaki payının düşmesini istemiyor.

Ekonomisinin büyük bir bölümü tarıma dayanan yoksul ülkelerde ise çiftçiler zengin ülkelerin rekabetine dayanamıyor ve asgari standartlarda hayatta kalma savaşı veriyor. Avrupa ve ABD, rekabet avantajıyla Afrikalı çiftçilere dünya pazarında yaşama şansı tanımazken, kıtada yoksulluğun artması, kaçak göç gibi sonuçlarla yine kendisine zarar veriyor. Dünya pazarlarındaki teşvik sorununun klasik bir örneği ise beyaz altın olarak bilinen pamuk.

İki hektarlık arazide yaşam mücadelesi

Muhammed Diarra ailesiyle birlikte minicik bir çiftlikte iki hektarlık toprakta pamuk ekiyor. 25 yaşındaki Afrikalı çiftçi çelimsiz vücudu, delik T-Shirt’ü, eski püskü ayakkabıları ile Batı Avrupalı meslektaşlarına hiç benzemiyor.

Muhammed Diarra, “Artık hepimizin burnuna geldi. Ekiyoruz, biçiyoruz, ne yetiştirebiliyorsak yetiştiriyoruz. Ama gübre, tohum, gerekli herşeyi de para verip satın almamız gerekiyor. Sonra hasat yapılıyor ve o kadar ucuza satmak zorundayız ki, geriye elimize birşey kalmıyor” diye konuşuyor.

Diarra ve diğer Afrikalı çiftçilerin ürünlerini yok pahasına satmak zorunda kalmalarının nedeni, dünya pamuk piyasasındaki mevcut şartlar. Pamuk fiyatları dünya pazarlarında yıllardır düşüşte. Bunun başlıca nedeni, ABD ve Avrupa ülkelerinin kendi çiftçilerine ödedikleri cömert teşvikler. Bu ülkelerin çiftçileri arkalarına aldıkları devlet desteği ile dünya piyasalarında fiyatları istedikleri kadar düşürdükleri halde zarar etmiyorlar. ABD’de devlet teşvikleri sayesinde tüm dünya piyasasının ihtiyacını karşılayabilecek kadar çok pamuk üretiliyor.

”Daha baştan kaybediyoruz”

Afrikalı çiftçi Zoumarou Guini çok sayıda pamuk tarlasına sahip ve Benin Pamuk Üreticileri Derneği Başkanı olarak sanayi ülkelerinin teşvik politikalarına karşı mücadele veriyor.

Guini, Batılı çiftçiler devletleri tarafından desteklenirken kendilerinin üretim için ceplerinden para harcadıklarını, üstüne üstlük bu şartlar altında bir de teşvik alanlara karşı rekabet etmek zorunda kaldıklarını söylüyor ve “Biz daha baştan kaybediyoruz” diyor.

Afrika’da pamuk üretimine geçiş, kalkınma yardımı uzmanlarının, bu alanda büyük paralar kazanılabileceği şeklindeki yönlendirmeleri sonucu oldu. Şimdi ise Afrikalı çiftçiler kazanmak değil, borçlarını ödeyebilmek için üretiyor ve durumun iyiye gideceğini gösteren hiçbir işaret de yok. Benin Pamuk Üreticileri Derneği Başkanı Zoumarou Guini, ABD ve Avrupa’nın teşvikleri kısma vaadine de güvenemediklerini ve Afrikalı üreticilerde şüphe ve karamsarlığın hakim olduğunu belirtiyor.