UAEA yeni başkanını seçti
3 Temmuz 2009
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, yeni başkanını seçti. Yönetim Kurulu'nun dün Avusturya'nın başkenti Viyana'daki oturumunda Japonya temsilcisi Yukiya Amano, Muhammed El Baradey'in halefi seçildi. 1997 yılından beri kurumun başkanlığını yapan Mısırlı diplomat El Baradey'in görev süresi 30 Kasım'da sona erecek. Nükleer silahların yayılmasını engellemek için gösterdiği çabalar El Baradey’e ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’na 2005 yılında Nobel Barış Ödülü’nü getirmişti. Seçimi kazandığı için çok mutlu olduğunu belirten Amano, silahsızlanma ve nükleer silahların yayılmasını engelleme alanındaki büyük tecrübesiyle ve uzmanlığıyla tanınıyor.
62 yaşındaki Amano, 2005 Eylülünden bu yana Japonya'nın Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı temsilciliği görevini yürütüyor. Ajanstaki ilk iki yılında, dönüşümlü olarak verilen yönetim kurulu başkanlığını üstlenen Amano, uzun bir diplomatik kariyere sahip.
1972'ye uzanan diplomatik kariyer
Amano, hukuk öğreniminden sonra 1972 yılında Japonya Dışişleri Bakanlığı'nda görev yapmaya başladı ve kısa sürede silahsızlanma ve nükleer alanda uzman olarak adını duyurdu. Bakanlığın bilim ve atom enerjisi bölümlerini yöneten Amano, nükleer silahların sınırlandırılması amacıyla yapılan çok sayıda uluslararası müzakerede hazır bulundu.
Üstlendiği görevin önem ve anlamının farkında olan Amano, Şubat ayında AFP haber ajansına verdiği demeçte, ajansın rolünün sadece teknik değil aynı zamanda siyasi içerikli de olduğunu vurguluyor ve özellikle İran, Suriye ve Kuzey Kore dosyalarına dikkat çekiyordu.
Amano'yu yüklü bir gündem bekliyor
Gerçekten de Amano'nun gündemi epey yoğun olacak. Kuzey Kore, Mayıs ayı sonunda ikinci kez bir nükleer deneme yaparken, İran BM yaptırımlarına rağmen uranyum zenginleştirmeye devam ederek, atom bombası geliştirmekte olduğu yönünde Batı’da hakim olan endişeleri körüklüyor. Ayrıca Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın kısa bir süre önce yayımlanan bir raporunda, denetçilerin Suriye'de araştırma amaçlı işletilen bir reaktörde şüphe uyandıran uranyum izine rastladığı bildirildi.
Yeterli karizmaya sahip olmadığı gerekçesiyle eleştirilen Japon diplomat, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı başkanlığı için yapılan seçim öncesi sanayileşmiş ülkelerin favorisi olarak gösteriliyordu. Amano'yu ABD ve müttefiki bazı batılı ülkeler desteklerken, en büyük rakibi Güney Afrika temsilcisi Abdul Samad Minty'yi yönetim kurulu üyesi olan bağlantısız ülkeler blok halinde destekleme kararı almıştı. Amano'nun 23 oy aldığı seçim sırasında bir çekimser oy çıktığı için üçte iki çoğunluk şartı aranmadığı bildirildi. Minty ise son turda ancak 11 oy alabildi.
Yukiya Amano'nun Uluslararası Atom Enerjisi Başkanlığı, 14 ila 18 Eylül tarihlerinde yapılması planlanan Genel Kurul'un onayına sunulacak. Genel Kurul üyesi 148 ülke tarafından onaylanması halinde Amano'nun başkanlık görevini 1 Aralık'tan itibaren üstleneceği belirtiliyor.
Aydın Üstünel (Deutsche Welle)
Editör: Ayhan Şimşek