Türk-Fransız ilişkilerinde tarihi dönemece doğru

Parlamentonun alt kanadı olan Millet Meclisi’nde 22 Aralık’ta tartışılıp kabul edilen yasa teklifi Fransız hükümetinin talebi üzerine 23 Ocak Pazartesi günü öğleden sonra Senato genel kurulunda ele alınacak. Normal şartlarda Pazartesi günleri Senato’da genel kurul oturumu düzenlenmiyor. Hükümetin konuyu genelde senatörlerin Paris dışında olduğu bir günde gündeme getirmek istemesinin, genel kurul oturumuna katılımı düşük seviyede tutma kaygısından kaynaklandığı söyleniyor. Yasa teklifine karşı senatörler, hükümetin böylelikle genel kurula büyük ölçüde yasa teklifi lehinde oy kullanmak isteyen senatörlerin gelmesi hesabı yaptığını düşünüyor.

Yasa teklifi genel kuruldaki oturum öncesinde siyasi gruplar içinde bölünmeye neden olmakta. Yeşiller ve Radikaller yasa teklifini oylamayacaklarını açıkladılar. Yeşiller, konu hakkında yaptıkları açıklamada, “tarih yazmanın parlamentonun işi olmadığını” belirtirken, Radikaller'in açıklamasında, “Ermeni halkının acısını unutmaksızın, bu tür bir metnin Fransa'nın dostu olan ve öyle kalması gereken Türkiye ve Ermenistan arasındaki ilişkilerin yatışmasına katkı sağlayacı olmadığını düşünüyoruz” ifadeleri kullanıldı. Ancak Yeşiller ve Radikaller 348 üyeli Senato'da yasa teklifinin akıbetini etkileyecek güce sahip değiller. Geçen yıl Eylül ayında yapılan seçimler sonrasında tarihlerinde ilk defa Senato’da grup oluşturabilen Yeşillerin sadece 10 senatörü bulunuyor. Radikal grubun ise Fransız siyasi tarihinde önemli bir yere sahip olmasına rağmen Senato’daki üye sayısı 16’ı geçmiyor.

Büyük grupların tutumu etkili olacak

Yasa teklifinin ne olacağı küçük siyasi gruplardan ziyade Senato’nun iki büyük grubuna üye senatörlerin tavrıyla belli olacak. Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin iktidar partisi Halk Hareketi Birliği’nin (UMP) Senato’da 132 üyesi bulunuyor. Ana muhalefetteki Sosyalist Parti (PS) ise 130 üyeye sahip. Senato’nun PS üyesi başkanı Jean-Pierre Bel ile PS’nin Senato grup başkanı François Rebsamen yasa teklifini açık biçimde destekliyorlar. UMP grup başkanlığını ise Ermeni kökenlilerin yoğun yaşadığı Marsilya kentinin büyükşehir belediye başkanı Jean-Calude Gaudin yapıyor. Gaudin de yasa teklifine destek verenler arasında. Bununla birlikte her iki grupta yasa teklifine taraf ve karşı olanlar var. PS ve UMP yasa teklifi konusunda henüz grup kararı alabilmiş değiller.

Genel kuruldaki oturum öncesinde Senato Kanun Komisyonu’nun 18 Ocak’ta toplanıp yasa teklifi hakkında usulen görüş belirtmek için bir raportör tayin etmesi gerekiyor. UMP, yasa teklifinin kendilerine ait olduğunu belirtip raportöründe de UMP grubu içinden seçilmesini istiyor. PS ise Senato’da çoğunluğun son seçimlerden bu yana sol partilerin elinde olmasını gerekçe gösterip raportörün kendisinden olmasını talep ediyor.

Türkiye'den mektup

Senato Kanun Komisyonu tarafından hazırlanacak görüş raporu genel kuruldaki tartışmaya temel oluşturacak. Kanun Komisyonu, 2006 yılında Millet Meclisi’nden geçen ilk inkar yasası teklifi için Mayıs 2011’de hazırladığı görüş raporunda, “tarihin tarihçiler tarafından yazılması gerektiği”, “Türk-Fransız ilişkilerinin geleceğini olumsuz etkileyebileceği” ve “yasa teklifinin Fransız Anayasası’yla uyumlu olmadığı” nedenlerinden ötürü konu hakkında yasal düzenleme yapılmamasını istemiş, genel kurulda yapılan oylamada bu tutum benimsenip Meclis’ten geçen yasa teklifi gündemden düşmüştü.

Öte yandan TBMM başkanı Cemil Çiçek Fransız Senatosu başkanı Jean-Pierre Bel’e bugün gönderdiği mektupta, “iki ülke ilişkilerine darbe vuracak girişimlerin engellenmesi için sağduyulu müdahalelerde bulunmasını” istedi. Ankara, yasa teklifinin Senato’dan da geçmesi halinde iki ülke ilişkilerinin zarar göreceğini geçtiğimiz günlerde Paris’e geri dönen Fransa büyükelçisi Tahsin Burcuoğlu’nun ağzından bir kez daha dile getirmişti. Yasa teklifi konusunda görüşü alınmak üzere Senato PS grubu tarafından davet edilen Burcuoğlu, Sosyalist senatörlere hitaben yaptığı konuşmada, Ankara’nın bu tür yasa teklifleri karşısında “tahammülünün kalmadığını” söylemiş ve teklifin Senato’dan geçmesi halinde “şu anda askıya alınmış ikili ilişkilerin tümden kopma noktasına gelebileceği” uyarısında bulunmuştu.

 © Deutsche Welle Türkçe

Kayhan Karaca / Strasbourg

Editör: A. Günaltay