Terörle gelen güven kaybı

Meclis Araştırma Komisyonu’nun Almanya’da 8’i Türk 10 kişinin öldürüldüğü Neonazi cinayetleriyle ilgili incelemeleri devam ediyor. Cinayetlerin aşırı sağ terörüyle bağlantısının nasıl olup da bunca yıl ortaya çıkarılamadığı hâlâ en çok tartışılan noktalardan biri.
Üç gencin nasıl teröriste dönüştüğü, nasıl kimsenin haberi olmadan cinayetler işlediklerini açıklayacak ipuçları aranıyor. Emniyet ve istihbarat teşkilatlarının bilerek ya da bilmeyerek nasıl onları görmezden geldiğini oraya çıkaracak izler...
Meclis Araştırma Komisyonu başkanı Sebastian Edathy, şunları söylüyor:
"Böhnhardt, Mundlos ve Zschäpe aşırı sağcı ya da terörist olarak doğmadı. Belirli bir çevrede bu radikal görüşleri benimsediler. Bu özellikle 1990'lı yıllarda Almanya'nın doğusunda konu aşırı sağcılık olduğunda insanların bunu görmezden geldiği, sorunların hasıraltı edildiği bir çevreydi."

Dosya deryası

NSU soruşturmasını yürüten Meclis Araştırma Komisyonu 15 yıl boyunca 36 farklı emniyet biriminin topladığı belgelerden oluşan dosya deryasında ipucu arıyor. Hükümet ve muhalefet partilerinin temsilcilerinin ortak amacı ‘Nasıl böyle bir şey olabildi?’ sorusuna yanıt bulmak. Emniyet ve istihbarat teşkilatları arasındaki işbirliği ya da daha doğrusu iletişim kopukluğu en ince ayrıntısına kadar masaya yatırılıyor.
Meclis Araştırma Komisyonu üyesi Wolfgang Wieland, "Şimdiye kadar işini iyi yapmış, gerçekten hatasız çalışmış dediğimiz bir görevliye rastlamadık. Bu, emniyet teşkilatının toptan bir başarısızlık örneği. Açıkçası bu boyutlarda olmasını beklemiyorduk" diyor.

Beate Zschäpe, Uwe Mundlos ve Uwe Böhnhardt... Thüringen eyaletindeki Jena kentinde yaşayan bu üç kişinin her biri birer Neonazi militandı. 1998 yılında polis Beate Zschäpe tarafından kiralanmış bir garajın bomba imal etmek üzere bir atölyeye dönüştürüldüğünü tespit etti. Ancak Zschäpe tutuklanmadı. Mundlos ve Böhnhardt ile birlikte Nasyonal Sosyalist Yeraltı örgütünü kurdu. 13 yıl içinde 10 kişiyi öldürüp, iki bombalı saldırı ve 14 banka soygunu gerçekleştirdiler. Neredeyse tüm kurbanları göçmenlerdi. Ancak emniyet teşkilatı saldırganı yine göçmenler arasında aradı ve araştırmalar sonuçsuz kaldı.

Bir değil, iki defa mağdur

Meclis Araştırma Komisyonu başkanı Sebastian Edathy, "Bana en çok dokunan, maktul yakınlarının yıllar boyunca iki defa mağdur durumuna düşürülmesi oldu. İlki tabii ki yakınlarını kaybettikleri zaman, ikincisiyse emniyet güçlerinin yıllar boyunca bu kişilerin cinayetlerle bağlantısı olduğundan şüphelendikleri için" diyor.
"Bağlantı adamları" adı verilen ve para karşılığı Neonazi çevrelerinden Alman istihbaratına bilgi sızdıran kişiler de araştırmaları aydınlatmaya yardımcı olmadı. Bu kişilerin ne kadar güvenilir olduğu ise tartışılan bir diğer nokta.
Meclis Araştırma Komisyonu üyesi Clemens Binninger, "Ağır suçlar işlemiş, hapisten yeni çıkmış kişilerin bağlantı adamı olarak alındığına tanık olduk. Suç sicili olan bir insanın güvenilir bilgiler taşıyacağına inanmak bence saflıktan başka bir şey değil" diye konuyor.

Bir başka Meclis Araştırma Komisyonu üyesi, Wolfgang Wieland ise "Kimin bağlantı adamı olabileceğini, bunların devletle ilişkisini, suç işlememeleri için ne zaman devreden çıkarılacaklarını ortaya koyan bir yasal düzenlemeye ihtiyacımız var" diyor.
Almanya büyük bir güven kaybına uğradı. Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauck'a göre başlıca hedef kaybedilen güvenin yeniden sağlanması olmalı. Gauck Almanya'daki Neonazi terörünün Almanya’yı ne kadar derinden etkilediğinin altını çizdi.
Cumhurbaşkanı Joachim Gauck, "Gerek eyaletler gerekse federal düzeyde görev yapıyor olsun tüm Alman emniyet teşkilatlarının burada yaşayan tüm vatandaşların gerçekten güvenliğini sağlamalarını arzu ediyorum" diyor.
Uwe Mundlos ve Uwe Böhnhardt intihar etti. Beate Zschäpe ise parmaklıklar ardında. Davası bahar aylarında görülmeye başlayacak. Araştırma Komisyonu'nun incelemelerininse yaza kadar devem etmesi bekleniyor. Ancak henüz yanıtlanmamış birçok soru var.
Komisyona ise kaybedilen güveni yeniden kazanmada büyük görev düşüyor.

 
© Deutsche Welle Türkçe

DW/RW/BW/EC/NH