Tarihi ziyaret

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in İran ziyareti öncesinde Rus gizli servisi kaynaklı suikast uyarısı heyecan yarattı. Kendisi de eski bir gizli servis ajanı olan Putin, ‚gizli servislerin tüm tavsiyelerini dinleseydim evden dışarı çıkmamam gerekirdi’ diyerek tartışmalara son noktayı koydu. İran tarafı ise suikast söylentilerini ‚Batı kaynaklı yıldırma taktikleri’ olarak değerlendiriyor. İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Muhammed Ali Hüseyni düşmanların yalan haberlerle İran ile Rusya arasındaki yakınlaşmayı engellenmek istediğini söyledi.

Gündem nükleer anlaşmazlık

Putin’in İran ziyareti aslında bugün başlayacak Hazar Denizi’ne kıyısı bulunan ülkeler zirvesi çerçevesinde gerçekleşiyor. Ancak gözler doğal olarak İran’ın nükleer programıyla ilgili anlaşmazlık konusunda Rusya’nın vereceği mesajda.

Putin’in İran’dan önceki durağı Almanya’da da konu gündemdeydi. Dünkü Alman-Rus danışma toplantısının ardından basına açıklama yapan Putin, Kuzey Kore’ye gösterilen sabrın İran’a çok görülmemesini ve barışçı bir çözüm için çaba harcanmasını isteyerek, „İran’ı korkutmaya çalışmak yarar sağlamaz. Hiçbir şeyden korkmuyorlar’ ifadesini kullandı.

Tahran Buşehr santralinde ısrar ediyor

Putin’in Almanya’da verdiği mesajları memnuniyetle karşılayan İran’da ise dikkatler bir türlü bitirilemeyen Buşehr nükleer enerji santralına odaklanmış durumda. İran’ın güneyindeki Rus-İran ortak yapımı santralın 2000 yılı başlarında bitirilmesi öngörülüyordu.

Ancak inşaatın yüzde 95’inin tamamlandığı söylense de nihai adım sürekli erteleniyor. Santralı inşa eden Rus şirket Atomstroiexport ertelemelere mali sorunları gerekçe gösteriyor.

Moskova’ya suçlama

İran siyasi çevreleri ise ertelemenin ardında siyasi hesaplar bulunduğunu düşünüyor. Hatta İran meclisinde Rusya’nın Buşehr santralını siyasi baskı aracı olarak kullandığı, Rusya’nın amacının diğer Batı ülkeleri gibi İran’ı uranyum zenginleştirme programını durdurmaya zorlamak olduğu suçlamaları yüksek sesle dile getiriliyor.

Meclis Başkanı Adil uyardı

İran Meclis Başkanı Gulamali Haddad Adil, Buşehr projesini İran-Rusya ilişkilerinde bir sembol olarak gördüklerini belirterek, santralın zamanında tamamlanmamasının ikili ilişkileri olumsuz etkileyeceği uyarısında bulundu.

Tahran yönetimi ise Rusya ile ilgili medyada ve milletvekilleri arasında artan kuşkuları yatıştırmaya çalışıyor. Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, Buşehr’in tamamlanması konusunda Putin’in kendisine şahsen söz verdiğini her fırsatta yineliyor.

İran Yüksek Güvenlik Konseyi Sekreterliği Basın Komitesi Başkanı Ali Ağa Muhammedi de, Putin’in ziyaretinin Tahran ile Moskova arasındaki ilişkileri daha da güçlendireceğini belirterek, Ruslar’ın Buşehr nükleer enerji santralını planlandığı gibi tamamlama konusunda kararlı olduklarını kaydetti.

Buşehr’in önemi

Diplomatik kaynaklar ülkede yakıt çubuğu kullanılmasını gerektirecek başka reaktör bulunmadığından Buşehr projesinin İran’ın tartışmalı uranyum zenginleştirme programını sürdürmek için elindeki tek gerekçe olduğu, bu nedenle büyük önem taşıdığı görüşünde.

İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Muhammed Ali Hüseyni Putin’in ziyareti öncesinde ‚Kısa zamanda iyi haberler vereceğimizi umuyoruz’ açıklamasını yaptı. İran tarafı için iyi haber, Putin’in Buşehr’in en kısa zamanda tamamlanması konusunda vereceği söz olacak.