Taksim ekonomiyi vurdu

İstanbul Gezi Parkı’nda ağaçların sökülmesini protesto eden bir gruba 28 Mayıs sabahı polisin biber gazıyla müdahalesiyle başlayan ve farklı illerde yüzbinlerce insanın katıldığı protestolara dönüşen olaylar, ekonomiyi de vurdu. Bir süredir özellikle ikinci bir kredi derecelendirme kuruluşundan gelen kredi notu artışıyla birlikte rekor üzerine rekor kıran Borsa İstanbul (BIST 100), haftanın devamındaki ılımlı açıklamalara karşın Başbakan Erdoğan’ın 'uzlaşmacı algılanmayan açıklamaları'nın etkisiyle yeniden düşüşe geçti.

Taksim'deki eylemlerde polisin sert müdahalesinin etkisiyle eylemlerin geniş katılıma ulaştığı 31 Mayıs’tan 6 Haziran’a kadar geçen sürede yüzde 12 düşen BİST 100, özellikle Erdoğan’ın Kışla’nın inşası konusundaki kararlarını yineleyerek, göstericilere yönelik eleştirinin dozunu artırdığı Perşembe günkü konuşmasının ardından yüzde 7 kayba uğradı.

Türkiye’nin kredi notunu Kasım 2012’de ilk artıran kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, protestolarla ilgili yaptığı açıklamasında, gösterilerin Türkiye’nin kredi notu için bir tehdit oluşturmadığını belirtirken, “Yetkililerin nasıl yanıt verecekleri belirleyici olacak” açıklamasında bulundu. “Huzursuzluğun seviyesi kredi notundaki politik istikrar içerisinde yer almaktadır. Protestoların ekonomik etkisi az” ifadesini kullanan Fitch, “Türkiye'nin laik muhalefeti sesini duyurmakta zorlanıyor. Arap Baharı ile paralellikler abartılmamalı. Şu ana kadar gösteriler, halkın eğitimli orta sınıfını kendisine çekti. AKP'nin demokratik meşruluğu ve güçlü bir parlamento çoğunluğu, iyi anket sonuçları mevcut” dedi.

Tahribat henüz kestirilemiyor

Bununla birlikte Başbakan Erdoğan’ın Tunus'ta, Topçu Kışlası’nın protestolara rağmen yeniden inşa edileceğini açıklaması, 'uzlaşmacı bir yolun izlenmeyeceği algısını yaratttığı için' TL, hem sepet bazında, hem de dolar karşısında gelişmekte olan ülke para birimleri arasında en kötü performans gösteren para birimi oldu.

Garanti Yatırım Direktörü Tufan Cömert, yabancıların olaylar başlamadan önce satış tarafında olduğunu hatırlatıyor. Ancak Türkiye’nin diğer gelişen ülkelere göre daha kötü bir pozisyonda olduğu değerlendirmesinde bulunan Cömert, gerilimin hafta sonu artması durumunda, “Bu durum tüm değerlerin yeniden değerlendirilmesi anlamına gelebilir” diyor.

HSBC Stratejisti Fatih Keresteci ise yaşanan olaylar sonrasında TL’de yaşanan değer kaybını yatırımcıların yüksek bir siyasal riski fiyatladığını gösterdiğini ifade ederek, “Uzun bir süredir fiyatlamalara dahil edilmeyen bu risk, bir yandan finansal enstrümanlarda değer kaybına neden olurken, diğer yandan ise belirgin oranda bir volatiliteyi de beraberinde getiriyor. Gelişmelerin makro ekonomik açıdan yol açtığı tahribatı henüz ölçemiyoruz" diyor. Keresteci, ancak tüketici güveninde meydana gelen erozyonun iç ekonomik aktiviteyi yavaşlatacağı, güvenlik riskinin arttığına yönelik haberler nedeniyle turizm gelirlerinde belirgin bir azalma olacağı, artan borçlanma maliyetinin bütçe dinamiklerini bir miktar olumsuz etkileyeceği, TL’deki ciddi değer kaybının enflasyon açısından olumsuz etkiler doğurabileceğine de dikkat çekiyor. Keresteci, "Mevcut siyasal riskler ne kadar uzun sürerse, tahribat da o kadar fazla olabilir. Bu nedenle gösterilerin bir an önce sona ermesi ekonomik açıdan önem arz ediyor” diyor.

Piyasada likiditenin azalmasının rahatsızlık yarattığı bilgisini veren JP Morgan Başekonomisti Yarkın Cebeci ise, “Yabancılar şaşkın, henüz kenarda bekliyorlar. Piyasalar önümüzdeki birkaç ay rahat olmayacak gibi görünüyor” diyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Kıvanç Özvardar / İSTANBUL

Editör: Hülya Topçu