Suudi Arabistan'da kadın olmak zor

Abrar ilkokul dördüncü sınıfa gidiyor. Başını örten ve uzun manto giyen Abrar, davranış notunun kötü olmaması için yüzüne peçe takıyor. Suudi Arabistan’ın güneyinde yaşayan Abrar’ın oturduğu bölgede, kızların bu yaşta peçe takmaları normal karşılanıyor. Ülkenin güneyi muhafazakar olsa da, daha liberal sayılan bölgelerde de durumun farklı olduğunu söylemek pek mümkün değil. Zira kızların yaklaşık 40 yıldan bu yana, okula gitmesine izin veriliyor.

Kızlara okul 40 yıldır var

Edebiyat profesörü Fevzia Bukhaled, 60’lı yılların sonunda çıkan bir izin sayesinde, ülkede okuyan ilk kızlar arasında yer alıyor. Bukhaled annesinin, "eğer bir kızım olur ve onun burada eğitim alma şansı olmazsa, o zaman onu yurt dışına gönderirim" dediğini belirterek, "ben burada okula başladığımda, annem de benim kitaplarımı alıp, benimle birlikte ders çalıştı. Bugün son derece başarılı bir işletmeci oldu ve elbette bu istisnai bir durum" sözleriyle, annesinin toplumsal kalıpları değiştirdiğini dile getiriyor.

Okullarda kızlara ayrımcılık

Ancak ülkede hala erkek egemenliği hüküm sürüyor. Eğitim Bakanlığı’nda öğretmen olarak çalışan Maha, kız okullarında yapılan ayrımcılığa tepki gösteriyor. Maha, "din veya Arapça gibi derslerde, kadınları küçük düşüren metinler okuyoruz. İkinci bir sorun ise beden eğitimi dersinin olmaması. Bedensel olarak kendilerini ifade etmeleri mümkün olmadığı gibi düşüncelerini özgürce dile getirmeleri de olanaksız. Öğrencilere "okulda hangi etkinliklerin yer almasını istersiniz" diye sorulmuştu. Öğrencilerden biri ”trambolin” yanıtını vermiş. Sonra denetleme kurulu, ”niye böyle saçmalıklar yazıyorsun, sadece zıplamak mı istiyorsun?” diye tepki gösterdi. O zaman, neden öğrencilere anket formları dağıtıyoruz?" sözleri okullarda yaşananları dile getiriyor.

Olumlu adımlar

Bu zorluklara rağmen, başkent Riyad’taki kız okulunda bundan yaklaşık bir yıl önce beden eğitimi derslerine başlandı. Bunun yanı sıra kızlar ve erkeklerin birlikte gittiği bazı özel okullar da bulunuyor. Bir yıl içinde öğretime başlaması planlanan Kral Abdullah Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nde de kız öğrenciler, erkeklerle birlikte öğrenim görecekler, ayrıca Avrupalılar gibi giyinebilecek, hatta otomobil kullanabilecekler. Kızıl Deniz kıyısında kurulacak olan bu üniversite bir vakıfa ait, bu nedenle Eğitim Bakanlığı ile din adamlarının denetimlerinden muaf tutuluyor.

Beğenmeyen yurtdışına gidiyor

Üniversitenin Basın Koordinatörü Cemil Dandani, bugüne kadar, devlet sisteminden memnun olmayanların yurtdışında öğrenim gördüğünü belirtiyor. Dandini, "Amerika Birleşik Devletleri’nde, Körfez’de veya Avrupa’da herhangi bir üniversiteye gidin, karma eğitim verilmesine rağmen, Suudi Arabistan’dan gelen birçok kız öğrenci ile karşılaşırsınız. Aileler için kız ve erkek öğrencilerin bir arada olması büyük bir sorun değil. Kral da, aralarında kızların da bulunduğu yaklaşık 7 bin öğrenciye her yıl burs veriyor, hepsi karma eğitim verilen Amerikan üniversitelerine gönderiliyor" diyor.

Anneden kızına destek

Kızını Amerika Birleşik Devletleri’ne gönderen Hassa, kızının geleceği için hiç bir kaygı duymuyor. "Kızımın Amerika’da okumuş olması kimin hoşuna gitmiyorsa, kızıma uygun değildir. Zaten kızım geri kalmış bir erkek istemez. Onun bakış açısını ve kişiliğini kabul edecek biri olmalı" diyen Hassa, kızının istediğini yapmakta özgür olduğunu, onun resim yaptığını ve piyano çaldığını belirtiyor.

Mücadeleye devam

Suudi Arabistan’daki kadınlar, yaklaşık iki kuşak boyunca okula gidebilmek için mücadele verdi. Şimdi ise kadınlar istedikleri her alanda okuyabilmek ve öğrendiklerini meslek hayatında uygulayabilmek için çaba gösteriyorlar. Zira birçok genç kadının kariyeri okuldan mezun olduktan sonra sona eriyor.