Steinmeier Sırpları ikna çabasında
7 Şubat 2007
Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier’in Belgrad gezisinin, Sırbistan’daki iç siyasi belirsizliklerin gölgesinde geçmesi bekleniyor. Zira Sırbistan’da son seçimlerin ardından yeni meclis hala göreve başlayamadı ve hükümet kurulamadı. BM özel temsilcisi Martti Ahtisaari’nin Kosova’ya uluslararası gözetim altında egemenlik tanıyan planı Mart ayı başında BM Güvenlik Konseyi’ne sunulacak ve oylanacak.
Sırbistan Devlet Başkanı Boris Tadic yeni parlamentoda temsil edilen partilerin liderleriyle yaptığı toplantının ardından Kosova’nın statüsüyle ilgili önümüzdeki hafta Viyana’da yapılması öngörülen görüşmelerin ertelenmesini istedi.
BM özel temsilcisi Martii Ahtisaari ise Sırbistan’daki iç belirsizliğe rağmen planını kısa süre içinde BM Güvenlik Konseyi’ne sunacak. Rusya’nın veto etmemesi durumunda hemen bir karar çıkması bekleniyor. AB Dönem Başkanı Almanya da konunun birkaç ay içinde çözüme kavuşturulmasını istiyor. Almanya Dışişleri Bakanı Steinmeier, bu isteklerini Viyana’daki Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı toplantısında da dile getirdi: “AB, statü sorununun çözümünün ardından Kosova’yı hukuk devletine uygun yapıların ve polis teşkilatının oluşturulmasında yoğun bir şekilde desteklemeye hazırlanıyor.”
AB ve ABD güven vermiyor
Sırplar’ın çoğu, Kosova’nın statüsüyle ilgili kararı AB ve ABD’nin çoktan verdiğine inanıyor. Bu nedenle Steinmeier’in bugünkü ziyaretinden beklentiler oldukça düşük. Ve Sırbistan’daki gençler arasında Avrupa pek iyi bir üne sahip değil. Bunda Batı ülkelerine seyahatlerde vize almada çıkarılan zorluklar önemli rol oynuyor. Sırplar’ın çoğu kendilerini dışlanmış hissediyor, bu da Avrupa ülkelerine karşı inat ve öfke duygularını kamçılıyor.
AB ise bu hassas durumu gözönüne alarak, AB ile ortaklık anlaşması müzakerelerinin yeniden başlatılması gibi, Kosova’nın Sırbistan’dan koparılması durumunda Sırp politikacıların halk gözünde kötü duruma düşmemesini sağlamaya, kulağa hoş gelecek teklifler de götürmeye çalışıyor.
Mladiç engeli
Müzakereler, savaş suçlarından aranan eski general Radko Mladiç’in hala bulunup Lahey’deki Savaş Suçları Mahkemesi’ne teslim edilmemesi nedeniyle geçtiğimiz yıl dondurulmuştu. Lahey’deki Mahkeme ile işbirliğinden sorumlu Sırp yetkili Rasim Ljajic konuyla ilgili şunları söylüyor: “Mladiç’in nerede olduğunu bilmiyoruz. Ama Mladiç Lahey’e teslim edilmeden AB ile istikrar ve ortaklık anlaşmasının imzalanması imkansız. Ama bir demokratik cephe hükümeti kurulur kurulmaz müzakerelere yeniden başlanacağına eminim.”
Ancak bu birkaç ay alabilir. Rakip Sırp liderlerin müzakereler için Mayıs ayına kadar süreleri var. AB yetkilileri, seçimlerde en fazla oyu alan aşırı milliyetçi Radikal Parti’siz bir koalisyon hükümeti kurmaları için Sırp siyasilere baskıyı sürdürüyor. Yine de mecliste çoğunluğa sahip olacak bir cephe oluşturmak zor olacak. Bunun en kolay yolu, mevcut Başbakan Vojislav Kostunica ve Devlet Başkanı Boris Tadic’in yıllardır süren çekişmeyi bir kenara bırakmaları ve ekonomik çevrelere yakınlığıyla bilinen Batı yanlısı G17 Plus partisiyle hükümet kurması olabilir.