Soğuk Savaş yıllarında yıkılan tabu
3 Mayıs 2018
İki korkunç dünya savaşının ardından kurulan genç Almanya Federal Cumhuriyeti "bir daha asla, Auschwitz, bir daha asla savaş, bir daha asla kimyasal silah" diyordu. Alman İmparatorluğu Birinci Dünya Savaşı'nda ilk kez zehirli gaz kullanmış, Alman kimyagerlerinin geliştirdiği "Zyklon B" ile İkinci Dünya Savaşı'nın sona erdiği 1945 yılına kadar Yahudiler öldürülmüştü.
Ancak, aradan 20 yıl geçtikten sonra Batı Almanya hükümeti bu tabuyu yıkmayı planlayacaktı. 1961 yılındaki gizli NATO toplantılarında Almanya "ABD'nin kimyasal silahlarla caydırma ve misilleme tekelinin kaldırılmasında" ısrar etmişti. Zamanın Genelkurmay Başkanı Friedrich Foertsch "bu silahlardan vazgeçilemeyeceğini" söylüyordu. NATO muhtemel bir Sovyet saldırısında Varşova Paktı'nın kimyasal silah kullanacağını tahmin etmekteydi. Alman silahlı kuvvetlerinin ve ABD yönetiminin on yıllarca gizli tuttuğu belgeler özerk kamu televizyonları NDR ve WDR ile Süddeutsche Zeitung gazetesi tarafından değerlendirildi.
"Son derece hassas bir konu"
Batı Almanya Savunma Bakanı Kai-Uwe von Hassel'in 1963 yılında ABD yönetiminden kimyasal cephane istediği belgelendi. Pentagon bu talebi önce olumlu karşılamıştı. Amerikan askeri tarihçisi Reid Kirby "Anlaşılan Amerikalı kurmaylar bunun son derece hassas bir konu olduğunu kavrayamamışlardı” diyor. Kirby kimyasal silahların yetkili makamlar tarafından herhangi bir silah sistemi olarak sınıflandırıldığını tahmin ediyor. ABD Dışişleri Bakanlığı ise son derece endişeliydi. Dönemin hükümet danışmanı ve kimyasal silah uzmanı Matthew Meselson "son derece ciddiye alınması gereken dev bir askeri problemden" söz etmiş ve bu konudaki kararı ancak ABD Başkanı'nın verebileceğini söylemişti.
ABD'nin alacağı karar uzun tartışmalara konu oldu. ABD yönetimi 1966 yılında kimyasal silah verilemeyeceğini, ancak savaş durumunda müttefiklere kimyasal cephane devredilebileceğini karara bağladı.
Kimyasal savaş tatbikatları
1962 ile 1966 yılları arasında bir grup yüksek rütbeli Alman subayı Genelkurmay Başkanı'nın talimatıyla ve Savunma Bakanlığının bilgisi dâhilinde kimyasal silahların nasıl kullanılacağını planladı. Kurmaylar ABD'den 14 bin ton malzeme alınmasını ve bu silahların savaşta Varşova Paktı birliklerine karşı kullanılmasını önerdiler.
Bunun amaçla Bavyera'da gizli çalışma grupları kuruldu. Daha kuzeydeki Braunschweig'da kimyasal silah kullanılmasının ne gibi sonuçlarının olabileceğini araştırmak için masa üzerinde tatbikatlar düzenlendi. 1968'de Hristiyan Demokrat Birlik partili Savunma Bakanı Gerhard Schröder (eski Başbakan Gerhard Schröder ile sadece isim benzerliği var) "şimdilik kaydıyla Alman silahlı kuvvetleri tarafından kimyevi silah kullanılmasının öngörülmemesine" karar verdi. Ancak çalışma grubu planlamalarını sürdürecekti.
Daha sonra dış istihbarat başkanlığına getirilen, Savunma Bakanı Schröder'in yardımcısı Hans-Georg Wieck "maruz kalınan tehdit karşısında kimyevi savaş planları yapılmasını doğru bulduğunu" söylüyor. Almanya'nın eski genelkurmay başkanlarından Wolfgang Altenburg "kimyasal savaş planları üzerinde bu yoğunlukta ve böylesine uzun bir zaman çalışılmış olabileceğini tahmin etmediğini" söylüyor. Kimyasal silahların Alman ordusu envanterine alınmasının ciddi bir şekilde düşünüldüğünü belirten Reid Kirby ise, "Lojistik planlamaları bunu gösteriyor. Hazırlıklar bütün ayrıntılarıyla yapılmış ve çeşitli senaryolar prova edilmiş”, diyor.
Yalanlama
Almanya hükümeti ve silahlı kuvvetler kimyasal silahların konuşlandırılmasının ve kullanılmasının hiçbir zaman askeri planlamada yer almadığını öne sürmekteydi. 1968 yılında Doğu Almanya'da, ileriki yıllarda da Alman dergi ve televizyonlarında çıkan konuyla ilgili haberler derhal yalanlanıyordu.
Anlaşmalara göre Almanya'nın kimyasal silah imal etmesi ve kullanması yasaktı. Savunma bakanlığı hukukçuları yeniden değerlendirilen belgelerin ışığında "düşmanın bu silahları kullanarak devletler hukukunu ihlal etmesi durumunda kimyasal silah edinilmesi, depolanması, personelin eğitilmesi ve aynı silahlarla misillemede bulunmasının hukuka uygun" olduğunu belirtiyorlar.
Planları değerlendiren NDR, WDR ve Süddeutsche Zeitung'un sorularını yanıtlayan Almanya Savunma Bakanlığı "bundan 50 yıl öncesine kadar yapılan kimyasal silahlanma planları hakkında bilgi sahibi olunmadığını" ve "Almanya'da ne milli ne de NATO müttefiklerinin sorumluluğunda kimyasal silah konuşlandırıldığını" bildirdi.
© Deutsche Welle