Günlerdir, hatta haftalardır sosyal paylaşım ağları üzerinden bana Türkiye ve Almanya'dan insanlar mesajlar yolluyor. Gerekli olan bütün belgeleri sundukları halde kendilerinin veya akrabalarının vize alamadığını aktarıyorlar. Çaresiz pek çok insan bir tavsiyem olup olmayacağını soruyor.
Başlarda "Yine birileri Alman makamlarına kızmış" diye düşünmüştüm. Ancak daha sonra baktım ki her mesajın arkasında bir insan hikayesi var: Hollanda'daki kardeşini ziyaret etme isteği geri çevrilen öğretmenden, Almanya'daki evladının düğününe gitmek için vizeye başvurmuş ama ret almış emeklilere veya İtalya'da bir festivale katılmak isterken vize alamayan sanat insanlarına pek çok insan hikayesi okudum. Vize başvurularına nadiren kabul aldıklarını söylüyorlar. Alabilen de talep ettiğinden çok daha kısa bir zaman dilimi için vize alabilmiş.
Vizelere retlerdeki artış
Vize meselesinde durumun en kötü olduğu ülke olarak Almanya dillendiriliyor. Almanya Dışişleri Bakanlığı'nın verileri de bu iddiayı doğruluyor: Türkiye'de Alman makamları giderek daha az vize veriyor. 2014'te ret oranı yüzde 5,9'ken bu yılın ilk altı ayında bu oran yüzde 20,7'ye yükselmiş.
Türkiye ekonomisindeki belirsizlik, akademisyenlerin süreklilik arzeden beyin göçü ve benzeri bahaneler gerekçe olabilir deniyor. Evet, bu doğru. Türkiye'deki durum gerçekten kötü. Aydan aya enflasyon yükseliyor ki son olarak resmi oran yüzde 80 sınırına dayandı. İşsizlik de zirvede. İlaveten ülkede yaşanan yoğun insan hakları ihlallerinden kaçış endişesi de yine Türk vatandaşlarına vize verilmemesinde gerekçe gösteriliyor. Avrupa ülkelerinin konsoloslukları, verdikleri vizeyle bir kişinin Avrupa'da bir yerlerde kalabileceği ve Türkiye'ye dönmeyeceğinden korkuyorlar.
Vize başvurularının maddi yükü de var
Avrupa'da yaşayan çoğu insan, Schengen vizesi almak için başvuru yapmanın Türkler için maddi olarak da ne anlama geldiğinin bilincinde değil. Her Türk vatandaşı başvurusu için sadece vize ücreti olarak 80 euro ödüyor ve ret alması halinde onu kaybediyor. Özetle vize yok, para da yok. Vize işlem ücretlerine ek olarak uçak bileti ve konaklama da olabiliyor.
Vizeye ret cevabına itiraz mümkün. Ancak itiraz başvurusunun getirisi olup olmayacağını da Allah biliyor. Bu nedenle Türklerin Schengen ülkelerine yönelik kızgınlığı, hatta nefreti giderek artıyor.
Öfkeleri anlaşılabilir bir durum mu? Elbette, nitekim geçmişte defalarca Avrupa'da bulunmuş insanlara neden vize verilmez? Türkiye'de sabit bir işi, çoluğu, çocuğu, evi barkı olan biri neden vize alamasın? Ülkenin içinde bulunduğu duruma rağmen Avrupa'ya gidip de dönmeye hazır insanlara neden vize çıkmasın? Emekliliğinin tadını sayfiye yerindeki evinde geçirmek isteyen Türklerin Avrupa veya Almanya'da kalmayı denemesi için sebep yok, ama yine de vize alamıyorlar. Konsoloslukların vize dairelerinin kararları anlaşılabilir mi? Kesinlikle hayır.
Birşeylerin değişmesi gerek
Kesin olan tek şey var, o da Schengen Bölgesi ülkelerinin vize politikasını değiştirmesi gerektiği. Vize vermeyi düzenleyen yönetmelikleri acilen yeniden gözden geçirmeleri gerekiyor. Özellikle de daha önce defalarca vize alan ve Avrupa'da bulunan insanların durumunda vize bölümlerinin bunu gözetmede takdir yetkisi artmalı. Veya emeklilik yaşındaki insanlar, evladının düğününe veya torununun doğumuna gitmek istediğinde yoluna taş konmamalı. Türkiye'de ekonomiyi canlandırmak isteyen ve Schengen ülkelerinde bir fuara katılmak isteyen işletmelere elbette vize verilebilmeli. İki yıllık pandemiden sonra Avrupa'yı gezmek isteyen, seyahate aç Türk vatandaşları Avrupa için zaten hediye olacaktır.
Vize konusunu istismar eden "kara koyunlar" da var elbette, ama onlar zaten yasa dışı yollardan Schengen ülkelerine gitmeyi deniyorlar ve farklı yöntemlerle de bu amaçlarına ulaşıyorlar. Dolayısıyla Ankara'nın yanlış politikaları yüzünden cezalandırılan dürüst Türk vatandaşları olmamalı.