Rusya, Ukrayna’yı cezalandırıyor

Moskova’nın Avrupa ülkelerine giden gazı kesme pahasına Kiev’le cepheleşmesinin bir kaç nedeni var. Bunların başında 2005 yılından sonra Ukrayna’nın Rusya’nın yörüngesinden çıkarak Batı dünyasının parçası haline gelmeye çalışması var. ”Turuncu Devrim”le iktidara gelen Viktor Yuşçenko’nun Ukrayna’yı bir an önce NATO’ya üye yapmak istemesi Rus stratejistlerin tüylerini diken diken ediyor. Rusya, aynı etnik ve dini kökenlere sahip olduğu Ukrayna’nın Batı kampına katılmasını psikolojik açıdan bir türlü kabul edemiyor.

Yaz aylarındaki Kafkas savaşı sırasında Ukrayna’nın Gürcistan’ın yanında yer alması Moskova için bardağı taşıran damla oldu. Hatta bazı Rus yetkililer, savaşta Gürcü uçaksavarlarını Ukraynalı askeri uzmanların kullandığını, dolayısıyla Kiev’in bir anlamda Rusya’ya karşı savaştığını ileri sürüyor. Yani, gaz çekişmesi Rusya’ya Ukrayna’yı cezalandırma olanağı vermiş oldu. Şimdi Moskova “gaz savaşında” gerilimi her an arttırarak hem Ukrayna yönetimini zor duruma düşürmek, hatta belki devrilmesine yol açmak,hem de Avrupa Birliği’nin Kiev’e baskı yapmasını sağlamak istiyor.Rusya’yı kızdıran,ama daha çok şaşırtan ise, Ukrayna’nın bunalımın başından bu yana sakin ve kendine güvenen açıklamalar yapması.

2006 yılındaki benzer bunalımın ardından AB ülkeleri enerji kaynaklarında Rusya’ya bağımlılığı sorgulamaya başlamıştı. AB’nin gaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 25’ini sağlayan Moskova, bu oranı yüzde 33’e kadar çıkarmak istiyor. Rusların enerjiyi dış politika aracı olarak kullanması Brüksel’i tedirgin etse de Moskova’da bunalımın Rusya’nın önemini göstereceği hesapları yapılıyor. Ayrıca, gerilimin artması uluslararası petrol fiyatını yükseltiyor, bu da Rusya’nın işine geliyor.

Rusya’nın önemli doğal gaz müşterilerinin başında gelen Türkiye’ye Ukrayna üzerinden gaz akışının kesilmesinin Moskova ile Ankara arasında siyasi bir bunalım yaratması olasılığı ise zayıf görünüyor. Yine de Ankara Rus gazına bağımlılığı sorgulamaya başlamış olabilir.

Bunalımdan iki ilginç not da var: Aslında Rusya’da 1 Ocak-11 Ocak arası resmi tatil.24 saat nöbet tutmak zorunda kalan Gazprom yetkilileri boşa giden tatil nedeniyle hayli öfkeli. İki ülke arasındaki suçlamalar ve hakaretler havada uçuşurken Ukrayna gaz şirketinin Gazprom’a Ortodoks Noeli için tebrik mesajı göndermesi ise trajikomik bir durum oldu.