Reklamlar tabu tanımıyor

Avustralyalı şirket Valley Eyewear manşetlere çıktı. Nedeni: Valley Eyewear, bir internet videosunda güneş gözlüklerini tanıtıyor. Sorun: Video, Hırvatistan’daki eski toplama kampı Jasenovac’taki Steinerne Blume adlı anıtın çevresinde çekilmiş. Burada II. Dünya Savaşı sırasında 80 binden fazla kişi öldü. Protestoların ardından şirket videoyu sildi.

Bazı insanların ağzını sulandırsa da pek çok kişi reklamı tatsız buldu. Rusya’da Burger King, Rus kadınlardan Dünya Kupası’nda oynayan futbolculardan hamile kalıp Rusya’ya sporcu genleri kazandırmaları için çağrıda bulundu. Bunun karşılığında hayat boyu bedava hamburger ve nakit para ikramiyesi sözü verdi. Protestolar sonrası reklam kaldırıldı.

Elektronik ürün zinciri Media Markt, reklam kampanyası için 2001 yılında üç göğüslü, bir kadın kullandı. Kampanyanın cinsiyetçilik iddialarını kışkırtması şaşırtıcı olmadı. Media Markt için kötü olan ise bunun bir poster kampanyası olması ve silmenin yeterli gelmemesiydi. Bunun yerine, yaklaşık 15 bin posteri birkaç gün içinde kaldırması gerekiyordu.

Şangaylı Leishang Kozmetik şirketi reklam filminde kaş yapayım derken göz çıkardı. Deterjan üreten firmanın, 2016’daki reklamında bir Asyalı kadının, sevgilisi siyah bir erkeği çağırarak çamaşır makinasına koyduğu görülüyordu. Yıkamadan sonra dışarı açık tenli bir Asyalı çıkıyordu. Irkçılık iddialarından sonra şirket özür diledi ve reklamı geri çekti.

Irkçı reklamların, reklam sahiplerinin imajına ne kadar zarar verdiği aslında bilinmesi gerekir. Buna rağmen hijyen ve kozmetik üreticisi Dove da bir yıl sonra böyle bir reklam denemesi yaptı. Sosyal medyada, koyu tenli bir kadın üstündeki tişörtü çıkardığında beyaz bir kadına dönüştüğü bir klip yayınladı. Şirket özür diledi.

2018’de de ırkçı reklam kampanyaları eksik olmuyor. İsveç moda zinciri H&M, bir kazağın üzerine “Ormanın en havalı maymunu” diye yazdı. Kazağı siyahi bir çocuk giyiyordu. Reklam dünya çapında öfke uyandırdı. Güney Afrika’da insanlar H&M mağazalarına saldırdı, mağazalar kapanmak zorunda kaldılar. H&M, özür diledi ve reklamı geri çekti.

Moda zinciri Zara, 2014’te yeni yürümeye başlayan bebekler için ürettiği kıyafetle bir skandala neden oldu. Çizgili tişört, toplama kampı tutuklu giysilerini andırıyordu ve Nazi rejiminin Yahudileri belirlemek için işaretlediği gibi göğsünün sol tarafında sarı bir yıldız vardı. Zara özür diledi, tişörtü piyasadan çekti ve western filmlerinden ilham aldıklarını açıkladı.

Benetton, reklam kampanyalarıyla sık sık tartışmalar yaratan bir başka büyük tekstil şirketi. Firma 2011’deki “Nefretsizlik” adlı kampanyasında Papa 16’ncı Benedikt ile Mısır’daki El-Ezher Camii’nin imamlarından Ahmed Muhammed’i öpüşürken gösteren bir fotomontaj yayınladı. Vatikan’ın dava açma tehdidinin ardından Benetton fotoğrafı geri çekti.

İtalyan tekstil üreticisi Benetton’ın tartışmalı reklam kampanyalarının uzun bir geçmişi var. Örneğin, 1990’larda ailesinin etrafında olduğu ölmekte olan bir AİDS hastasını ya da sokakta vurulmuş bir mafya üyesi ve yas tutan ailesine ilişkin bir kampanya yayınladı. Bugün ise mülteciler üzerine fotoğraflar...

Benetton’ın bu fotoğraflarında olduğu gibi. Fotoğralar, mültecilerin çocuklarıyla birlikte Akdeniz’deki yardım gemisi “Aquarius” tarafından kurtarılmasını gösteriyor. Yardım örgütü SOS Mediterranee, Benetton’u sert bir dille eleştiriyor ve böylesi yardım görevleri asla ticarileştirilmemeli diyor.