Polonya, AB Anayasası için masada

Avrupa Anayasası’nın kabul edilmesi planlanan Brüksel zirvesinin başarısızlıkla sonuçlanmasından sonra, Avrupa Birliği üyeleri arasında soğuk bir hava esiyor. Anayasa konusundaki anlaşmazlık aslında Avrupa Birliği’nin karar alma mekanizmaları ile ilgili. Sorun İspanya ve Polonya’nın, Nice Anlaşması ile elde ettikleri pozisyonu Anayasa uzlaşması ile kaybetmek istememelerinde. Alman medyası Brüksel zirvesinin sonuçsuz kalmasından Polonya’yı sorumlu tutmuştu. Polonya’da ise Almanya kadar Fransa da durumdan sorumlu tutuluyor. Şimdi üç ülkeden milletvekilleri Berlin’de buluşarak karşılıklı yanlış anlamaları nasıl düzelteceklerini konuşacaklar.

Irak savaşı her şeyi başlattı

Herşey Irak savaşı ile başladı. Polonya Irak savaşından yana ve ABD’nin yanında yer alınca tepki gördü. Buna karşılık Polonya’da da savaşa karşı oluşan Almanya-Fransa-Rusya işbirliği kuşkuyla izleniyordu. Ardından Almanya’da İkinci Dünya Savaşı sırasında yerlerinden edilen Almanlarla ilgili tartışma başladı. Polonyalılar bu tartışmayı da kuşku ile izlediler ve sonra Avrupa Anayasası konusundaki anlaşmazlık çıktı ortaya. Polonya, Avrupa’nın ruhunu anlamamakla, milliyetçi davranmakla suçlandı. Polonya’nın eski Almanya büyükelçisi Janus Reiter, Avrupalıların eleştirilerini kamuoyuna anlatmakta zorluk çektiğini söylüyor:

Polonya dar milliyetçi politika izlemiyor

“Polonya’nın izlediği politikayı sadece dar-milliyetçi bakış açısı ile açıklamak yanlış olur. Avrupa Birliği içindeki güçlü milliyetçi rüzgar aslında büyük ülkelerden doğru esiyor. Alman ya da Fransız politikacılar, Avrupa Birliği’nin tüm kurallarını çiğneyerek çıkarlarını koruduklarında kimse onları milliyetçilikle suçlamıyor. Polonya bunu yapınca Avrupa’nın kurallarını anlamamakla suçlanıyor. Aslında herkes üzerine düşeni yapsa, Polonya’nın Avrupa Birliği’nin iyi bir üyesi olacağı görülecek.”

Polonya-Avrupa ilişkileri eskiden iyiydi

Aslında Almanya –Polonya ilişkileri geçmişte iyi işbirliğinin örnekleri ile dolu. Almanya Polonya’nın NATO ve Avrupa Birliği üyeliğine destek verdi. Ancak bu hedeflere ulaşılmasından sonra sorunlar ortaya çıkmaya başladı. Berlin ve Varşova, iki ülke arasındaki sorunları gerektiği kadar ciddiye almamıştı. Polonyalı Almanya uzmanı Piotr Buras:

“Şu sıralar iki ülke arasında yeni bir ortaklıktan söz etmek mümkün değil. Ama bu çıkarlarımızın ortak olmadığı anlamına gelmiyor. Polonyalılar, Avrupa politikasında gelecekte en Almanya ya da Fransa ile işbirliği yapacaklarını biliyorlar.”

Polonyalılar Almanya ile Fransa’nın işbirliğinin Avrupa Birliği içindeki dengeleri değiştireceğinden korkuyorlar. Bunun tarihi nedenleri var."

Avrupalı kalmak istiyoruz

Polonya Schuman Vakfı’ndan Roza Thunk şunları söylüyor:

“Almanlarla Fransızların sıkı işbirliği Polonyalılar tarafından farklı nedenlerle kaygı ile izleniyor. Aslında buna Rusya’nın zayıflığını da eklemek gerek. Geçmişte, bizi de etkileyen ama görüşümüzün sorulmadığı çok karar alındı. Bu konuda alerjimiz var diyebilirim. Şimdi de Irak savaşına ilişkin tutumumuz sert biçimde eleştirildi. Oysa Amerikalılar bize Avrupalıların vermediği güven duygusunu veriyor. Buna rağmen Avrupalıyız ve öyle kalmak istiyoruz.”

Tüm bu sorunlar 1991 yılında Polonya’nın Avrupa Birliği üyeliğini desteklemek amacıyla başlatılan ve her yıl yapılan Weimar toplantılarında ele alınacak.