Petrol fiyatları rekor kırıyor

Uluslararası gözlemciler, Tahran yönetiminin, uranyumun zenginleştirilmesini laboratuvar düzeyinde başardığını açıklamasının ardından, Washington ile İran arasındaki söz düellosunun artması ve soruna diplomatik yollardan çözüm bulunması umudunun azalmasının, bu rekor artışta önemli rol oynadığı kanaatinde. İran, dünyanın dördüncü büyük petrol ihracatçısı konumunda bulunuyor. Dünya petrol rezervleri baz alındığında ise Suudi Arabistan’ın ardından yüzde 11’lik payla İran ikinci sırada.

Almanya’da yatırım danışmanlığı ve özel ticari hizmet bakancalığı alanında 150 yıldan fazla bir süredir faaliyet gösteren BHF Bank’ın uzmanlarından Christiane Schweikert, ham petrol piyasalarındaki mevcut durumu şöyle analiz ediyor: “Aslında bu, hayli olağandışı bir durum. Brent petrolü genelde Batı Texas petrolüne göre ortalama 1 dolar daha ucuz olur. Bunun nedeni, Amerika’ya oranla İran’ın, Avrupa’ya daha yakın olması ve dolayısıyla nakliyat giderlerinden tasarruf edilmesi. Ancak İran’la yaşanan nükleer gerginliğin artması, Brent petrolünün fiyatının hızla artmasına neden oldu. Ayrıca ABD’nin petrol stoklarını artırması, Batı Texas petrolünün fiyatının biraz daha düşük seviyede ilan edilmesi sonucunu doğurdu.“

Petrol piyasalarını tedirgin eden bir diğer unsur da dünyanın sekizinci büyük petrol üreticisi olan Nijerya'daki gelişmeler. Gerillaların iki ay önceki saldırıları dolayısıyla dörtte bir oranında azalan petrol ihracatı, hala eski seviyesini yakalayamadı. Ajanslar, yaz mevsiminin yaklaşmasıyla birlikte, Nijerya petrolüne olan ihtiyacın daha da arttığını belirtiyor.

Petrol arzında azalma yok

Aslında halihazırda piyasadaki ham petrol arzından bir azalma sözkonusu değil. Gözlemciler, fiyat eğrisinin yukarı doğru ivme kazanmasının tümüyle spekülatif nedenlere dayandığını, şu anda dünya petrol rezervlerinin en az 62 yıl daha yetecek düzeyde olduğunu belirtiyorlar. Hatta bugünkü arz miktarının artmaması ve ham petrol biraz daha tasarruflu kullanılması suretiyle bu sürenin 150 yıla yayılabileceği hesaplanıyor.

Fransız hükümeti, fiyatların düşmesi için Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı OPEC’e bir çağrıda bulunarak ham petrol arzının artırılmasını istedi. BHF Bank’dan Christiane Schweikert bu talebin haklılığına pek inanmadığını berliterek şöyle dedi: “Şu anda atıl durumdaki üretim kapasitelerine baktığımızda bunun sadece Suudi Arabistan’da mevcut olduğunu, diğer ülkelerin tam kapasite ham petrol üretimi yaptığını ve petrol arzının azalması durumunda bunun telafi edebilecek ek kapasitlerin bulunmadığını görüyoruz.“

Borsa da olumsuz etkileniyor

Küresel güvensizlik ortamında petrol fiyatlarının önlenemez yükselişi, menkul kıymetler borsalarını da olumsuz etkiliyor. Yatırımcıları, belirsizlik ortamında nisbeten daha güvenli olarak bilinen devlet tahvilleri ve altın gibi yatırım araçlarına yönelmeye başladı. Özellike Avrupalı yatırımcıların altına hücum etmesi, bu değerli madenin fiyatının da son 25 yılın en yüksek seviyesine çıkmasına neden oldu. Altının onsu bugün de uluslararası piyasalarda yaklaşık 5 dolar daha artarak 623 dolar seviyesinden işlem gördü.