Panik yapmadan önlem alalım

Asya’dan yine bir tehlike dünyaya yayılıyor. Kuş gribi ile ilgili haber başlıkları bu kadar abartılı... Kuşkusuz en az on Asya ülkesinde yayılması, bu bölgede bir tehlikeye işaret ediyor ve bunun da nedenleri var. Ancak bu nedenle yaratılan panik ne kadar haklı. Birçok ülke Asya’dan tavuk ve tavuk ürünleri ithalatını durdururken, bölgeye seyahatlere de kuşkuyla bakılıyor. Dünya Sağlık Örgütü, henüz virüsün insandan insana geçtiğini doğrulamadı, yine de dikkatli olunması uyarısı yapılıyor. Sekiz Asya ülkesinin temsilcileri kuş gribi ile ilgili önlemleri görüşmek üzere bugün Bangkok’da biraraya geldiler. Hedef, hastalıkla mücadele çabalarını örgütlemek. Kuş gribinin yayıldığı on ülkeden sadece Pakistan ve Tayvan katılmıyor toplantıya, o da teknik nedenlerden. Şimdiye kadar 10 insanın yaşamını yitirdiği kuş gribi nedeniyle 20 milyon tavuk da itlaf edildi. Bu kadar paniğe gerek varmı. Singapur muhabirimiz Gerd Wolff’a göre panik gereksiz ama dikkat gerekli:

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre Asya ülkelerinde milyonlarca kümes havyanı kimi zaman gaddar yöntemlerle öldürülürken, hastalığın insanlar arasında yayılması olasılığı artıyor. Kimi uzmanlara göre, kuş gribi virüsü değişerek insanlara sıçrayabilir ve önü alınamayacak bir grip salgınına yol açabilir. Tüm bu kötümser uyarılar haklı olabilir mi; yoksa Asya’dan gelen ölüm tehlikesini bu kadar abartmamak mı gerek?

Kısa bir süre önce benzeri uyarılar Akut Solunum Yolları Hastalığı, SARS için yapılmıştı. Bu yüzden söylenecek tek şey var: Paniğe yol açmayalım. Evet, kuş gribi beklenmedik bir hızla yayılıyor ve belki de, kümes hayvanları tarafından olmasa bile, sınır tanımayan kuşlar tarafından dünyanın diğer bölgelerine de ulaşacak. Hastalığı zamanında bildirmeyen Asya ülkelerini uyarmak da doğru. Anlaşılan SARS salgınından fazla bir şey öğrenmediler ve bir kez daha uluslararası kamuoyunu – en azından yalanları ortaya çıkana kadar- aldatabileceklerini sandılar. Herşeye rağmen, kuş gribi, adı üstünde kuşlar ve bu gruba giren diğer hayvanlarda ortaya çıkan, onlar için tehlikeli bir hastalık, üstelik yeni de değil. 1997 yılında Hong Kong’da çıkan H5N1 adlı virüs, kentin tüm tavukları öldürülerek durdurulabilmişti.

Bu kez de kuş gribinden etkilenen ülkelerle ortak önlemler alınması gerekiyor. Bugün yapılan konferans bu yolda ancak ilk adım olabilir. Birçok ülke hastalığı saklayarak güven krizi yarattığını kabul etmeli ve hesap sorulmalı. Sorun, Tayland Başbakanı’nın söylediği gibi bir ay sonra unutulacak kadar basit değil. Ya da Endonezya’nın yapmak istediği gibi aşılama ile kontrol altına alınabilecek durumda değil. Bu ülkelerde hemen her köylü bir tavuk kümesine sahip olduğundan hastalığın saklanılması belki anlaşılır, ama kabul edilemez.

Öte yandan varsıl ülkeler hastalıkla mücadele için kesenin ağzını açmalılar. Laos gibi yoksul ülkeler ancak bu şekilde hastalıkla mücadelenin üstesinden gelebilirler. Açlık korkusu içindeki insanların hayvanlarını saklamaları, ancak böyle önlenebilir. Uluslararası kamuoyu panik yerine yardımın nasıl organize edilebileceğini düşünmeli. Asyalılar SARS’ı kontrol altına aldılar. Asya ekonomileri için yaşamsal öneme sahip turizm sektörü yeni yeni canlanmaya başladı. Şimdi yeni bir panik dalgası ile bölgede kriz yaratmamak gerek. Asya ülkeleri de yeni bir güven krizinin sonuçlarının ağır olacağını unutmamalılar.