1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Obama işkenceyle mücadelede kararlı

Jens Borchers/ Washington13 Şubat 2009

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Barack Obama, işkence konusunda selefi Bush'tan farklı bir tutum izliyor. Obama, Bush tarafından bir sorgu yöntemi olarak tanımlanan 'waterboarding'i işkence olarak nitelendirdi.

https://p.dw.com/p/GtQL
ABD Başkanı Barack Obama
ABD Başkanı Barack ObamaFotoğraf: AP/DW

Birleşik Devletleri Başkanı Barack Obama, 11 Ocak tarihinde Amerikan ABC kanalına bir mülakat verdi. Mülakat sırasında Obama'ya Amerikan gizli servisi tarafından sorgu yöntemi olarak kullanılan 'su tahtası' hakkındaki fikri soruldu. Bu yöntemde, eğimli tahta üzerine ayakları yukarı gelecek şekilde sırtüstü yatırılıp, elleri-ayakları bağlanan kişinin yüzüne sürekli su dökülerek boğulma hissi yaratılıyor. Obama, "bence 'su tahtası' bir işkence yöntemidir ve benim başkanlık dönemimde işkence yapılmayacak" sözleriyle oldukça net bir tutum sergiledi.

Sivil toplum örgütleri 'waterboarding' yöntemini çeşitli protestolarla eleştiriyor
Sivil toplum örgütleri 'waterboarding' yöntemini çeşitli protestolarla eleştiriyorFotoğraf: picture-alliance/ dpa

Bu açıklamadan üç gün sonra Washington Post gazetesinin manşetinde şu ifade yer alıyordu: "Bir Amerikan bürokratı esirlere işkence uygulandığını söylüyor". Bu açıklamayla, Bush döneminde üst düzey makamlardan birinde görev almış olan biri tarafından ilk kez resmi dilden işkence iddiaları doğrulandı. Bürokrat açıklamasında, "Muhammed El Kahtani'ye işkence yaptık" şeklinde konuştu. El Kahtani, Suudi Arabistanlı bir Arap. Amerikan makamları, El Kahtani'nin 11 Eylül terör saldırılarını planlayanlar arasında yer aldığını düşünüyor. El Kahtani yaklaşık 7 yıldır, Amerika'nın terör suçlularını tuttuğu Guantanamo esir kampında bulunuyor. El Kahtani'nin, uykudan mahrum bırakma, dayak, uzun süre soğuk havada tutulma, kadın sorgu memurlarının karşısına çıplak çıkmak zorunda bırakılma ve boynuna tasma takılma gibi işkence uygulamalarına maruz kaldığı belirtiliyor.

Chaney: "Su tahtası yöntemini kullandık"

Guantanamo'da su tahtası gibi yöntemlerle kaç kişinin sorgulandığı kimse tarafından bilinmiyor. Bush döneminde bu tür sorgu yöntemleri 'işkence' olarak nitelendirilmiyor ve meşru kabul ediliyordu. Amerika Birleşik Devletleri'nin eski Başkanı Bush şu açıklamalarda bulunmuştu: "İşkence yapıldığı iddialarını tamamen reddediyorum. Bizim yaptığımız her şeyin hukuki bir dayanağı var. Eğer olmasaydı, zaten yapmazdık."

Eski ABD başkan yardımcısı Dick Cheney 'waterboarding' i bir sorgu yöntemi olarak kullandıklarını söylüyor
Eski ABD başkan yardımcısı Dick Cheney 'waterboarding' i bir sorgu yöntemi olarak kullandıklarını söylüyorFotoğraf: AP

Konuya daha ayrıntılı bir açıklama getiren Amerika Birleşik Devletleri Eski Başkan Yardımcı Dick Chaney, "'Su tahtası' yöntemini kullandık. Bu ülkemizi diğer olası saldırılara karşı savunabilmek için gerekliydi. Bu işkence değil. Biz işkence yapmıyoruz. Herhangi birinin bizim kanunlarımız ya da sözleşmeden doğan yükümlülüklerimizi ihlal ettiğini kabul etmek için hiç bir neden görmüyorum" ifadelerini kullanmıştı.

Obama, işkence iddalarının üzerinde gidecek mi?

Amerikan Merkezi Haber Alma Teşkilatı'nın Eski Başkanı Michael Hayden, kamuoyuna yaptığı açıklamalarda, en az üç esire 'su tahtası' yöntemi uygulandığını söyledi. Ancak, Hayden bu yöntemi 'işkence' olarak nitelendirmekten kaçındı. Obama'nın su tahtası yöntemini resmi olarak işkence olarak addetmesinin ardından, Bush döneminde işkence yapıldığı iddialarının üzerine hukuki olarak ya da bir soruşturma komisyonu ile gidip gitmeyeceği tartışmaları alevlendi. Obama bu tartışmalara henüz bir açıklık getirmedi. "Hiç kimsenin yasalardan daha üstün bir konumu yok. Geriye değil, ileriye bakmak zorunda olduğumuz düşünüyorum" diyen Obama, şöyle konuştu: "Henüz nihai bir karara varmadık. Hislerim bana ileriye dönük olarak doğru davranacağımıza dair güvence vermemiz gerektiğini söylüyor. Bu, yasaları ihlal edenlerin kovuşturmaya uğramayacağı anlamına gelmiyor."