Namibya’da doğa tehdit altında

Uranyum yataklarını işletmek, uzun zaman karlı bir iş olarak görülmedi. Piyasada, Soğuk Savaş döneminden kalma çok fazla miktarda uranyum bulunuyordu. Ancak zamanla stokların erimesi nedeniyle, son 5 yıl içinde uranyumun fiyatı, yüzde 400 arttı. Çin, Hindistan gibi büyük ülkelerin, atom santralleri kurma planları da uranyuma olan talebi arttırdığı gibi, bu hammaddenin ticareti de son derece karlı bir iş haline geldi.

Uranyum, yeryüzünde, denizlerde ve nehirlerde, kısacası her yerde bulunmasına rağmen, Namibya’da olduğu gibi, daha yoğun olduğu bölgelerden çıkartmak, maden işletmeleri için daha karlı oluyor. Dünya piyasasına sunulan ham uranyumun, yüzde 8’ini Namibya karşılıyor. Namibya Earthlife Çevre Örgütü Sözcüsü Bertchen Kohrs, hükümetin, uranyum piyasasındaki payını korumak için en büyük gelir kaynağı olan turizmi tehlikeye atmasının nedenini anlayamıyor.

Kohrs, “Bu bölge, kendine özgü iklim koşulları nedeniyle çok çabuk zarar görebilir. Üstelik burası çok farklı canlı türlerini barındırıyor, öyle ki, bazı türleri, başka hiç bir yerde bulmak mümkün değil” diyor.

Hükümet uyarılara aldırmıyor

Namibya Ulusal Planlama Komisyonu’nun, Dünya Bankası ile yaptığı anlaşma uyarınca, Lange Heinrich maden işletmesinin de içinde bulunduğu kıyı bölgelerinin korunması için yaklaşık 5 milyon dolar destek veriliyor. Dünya Bankası yetkilileri, alınacak yanlış kararların, eşi bulunmaz ekolojik çeşitliliğe zarar verebileceği konusunda uyarıda bulunuyor.

Ancak hükümet bu uyarılara pek kulak vermiyor. Namibya Maden ve Enerji Bakanı Erkkie Nghimtina için elde edilecek kazanç çok daha önemli. Nghimtina, “Bize bu doğal kaynakları Tanrı vermiş. Anayasamız da, halkımızın refahı için bu kaynakları kullanmamızı öngörüyor. Bu nedenle, eğer uranyuma talep varsa, doğal parkta bile bulunsa, bundan yararlanacağız. Uranyum çıkartılacak alan zaten küçük bir bölgeyi kapsıyor, tüm ülkeyi değil” diyor.

Tehlike büyük

Uranyum pahalı bir maden; yarım kilosu piyasada, 48 dolardan alıcı bulabiliyor. Oysa bundan üç yıl önce, aynı miktarda uranyum, yaklaşık beşte bir fiyata, yani 10 dolara satılıyordu. Dünya çapında yaşanan enerji krizi, uranyum çıkartılmasını daha da cazip hâle getirdi.

Namibya’daki Lange Heinrich madeni, 20 yıldan beri dünyada işletmeye açılan ilk uranyum madeni olacak. Ancak Namibya’da bulunan uranyumun değeri yüksek olmadığı için, ayrıca bazı kimyasal işlemlerden geçirilmesi gerekiyor. Ancak insan hakları örgütlerinin yanı sıra Earthlife gibi çevre koruma organizasyonları da tehlikenin farkında...