140510 Iran USA Sanktionen

Bugüne kadar İran'a uygulanan yaptırımlar, Tahran hükümetinin nükleer program konusundaki tavrında geri adım atmasına yetmedi. Bu nedenle siyasi çevrelerde ve özellikle de Beyaz Saray'da yeni yaptırımlardan olumlu sonuç alınacağına inananların sayısı giderek azalıyor. Şimdiye kadar geçerli olan, 'İran nükleer programın kendisine pahalıya patladığını görünce vazgeçecektir' hesabı tutmadı.

Çin ve Rusya'nın koşulları

Öte yandan Washington'da İran'a yaptırımların geleneksel muhalifleri Rusya ve Çin'den gelen uzlaşmacı mesajlar karşısında iyimserliğe kapılanlar da var. Ancak bu mesajların, Washington'un umduğu gibi ağır yaptırımlara dönüşeceği şüpheli. Zira Çin ve Rusya, İran'a ek yaptırımlar öngörecek bir tasarıyı onaylamak için koşulları olduğunu her fırsatta yineliyor. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov koşullarını şöyle özetliyor: "Ülkeye ya da halka yönelik bir cezalandırma kabul edilemez. Ne yapmış ya da ne yapmamış olurlarsa olsunlar..."

Çin hükümeti de üçüncü büyük petrol kaynağı olan İran ile ilişkilerinin bozulmasını istemediği için, İran’a karşı sert bir tavır takınmaktan kaçınıyor. İki ülke eski İpek Yolu güzergâhında Asya'yı kat edecek bir petrol boru hattı inşa etmeyi planlıyor. Amerikalı Bilim İnsanları Birliği'nden Dr. İvan Oelrich, Çin'in en önemli enerji tedarikçilerinden birisiyle uzun vadeli ilişkilerini zedeleyerek ekonomik büyümesini tehlikeye atmak istemeyeceğini belirtiyor: "Washington'un zaman zaman dile getirdiği, sert, ezici yaptırımların daha da ağırlaştırılması düşüncesinden geriye fazla birşey kalmadığını düşünüyorum."

İran yaptırımlara alışık

Bunda BM Güvenlik Konseyi'nin geçici üyeleri Brezilya ve Türkiye'nin de etkisi bulunuyor. Gerek Brezilya, gerekse Türkiye İran'ın diğer ülkeler gibi sivil nükleer teknoloji geliştirmeye hakkı olduğunu savunuyor. BM Güvenlik Konseyi'nde İran'a yaptırımlar için gerekli çoğunluğun Haziran ayından önce elde edilmesi zor görünüyor. Ancak uzmanlar Konsey'den onay alsa bile ağırlaştırılmış yaptırımların Tahran yönetimini çok da etkileyeceğini düşünmüyor. Washington merkezli düşünce kuruluşu Brookings Institute'den Suzanne Maloney İran'ın yüz yüze olduğu en önemli sorunları şöyle özetliyor: "İran’ın üçte ikisini oluşturan 30 yaşın altındaki nüfus içindeki işsizlik oranı ve enflasyon en önemli sorunlar."

Ancak İran uzmanları, İran ekonomisindeki bu sorunların geçmişte uygulanan yaptırımlardan değil, Tahran yönetiminin yanlış politikalarından kaynaklandığı konusunda hemfikir. Ama yaptırımların ABD'nin hesaba katmadığı bir yan etkisi daha oldu. O da Tahran yönetiminin halka ülkedeki ekonomik sorunların kaynağını ABD olarak göstermesi.

© Deutsche Welle Türkçe

Thomas Schmidt / Çeviri: Banu Ertek

Editör: Beklan Kulaksızoğlu