Mucize yapı taşına Nobel Fizik Ödülü

İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, Stockholm'de bu yılın Fizik Nobel Ödülü'nün sahiplerini açıkladı. Yapılan açıklamada ikisi de Rus kökenli olan ünlü fizikçiler Andre Geim ve Konstantin Novoselov'un, mucize yapıtaşı “grafen” üzerinde yaptıkları çığır açıcı deneyler nedeniyle layık görüldüğü belirtildi.

Karbon elementinin bal peteği örgülü yapıları olan grafen, iki boyutlu planar yapıların çok ender örneklerinden biri olarak kabul ediliyor ve ilk kez 2004 yılında Geim ve Novoselov tarafından sentezlenmişti.

Hollanda vatandaşı olan Andre Geim ile İngiltere vatandaşlığına geçen Konstantin Novoselov, çalışmalarını uzun süredir İngiliz Manchester Üniversitesi bünyesinde sürdürüyor.

Tıp, kimya, fizik, edebiyat, ekonomi alanlarında ve dünya barışının teşvikinde önemli başarıların onurlandırıldığı ödüllerin sahipleri 6 Nobel komitesi tarafından seçilerek, ayrı ayrı duyuruluyor.

Gelenek uyarınca barış ödülü Norveç'in başkenti Oslo'da, diğer ödüllerse İsveç'in başkenti Stockholm'de basın toplantılarıyla açıklanıyor.

Ödül sahipleri nasıl belirleniyor?

Nobel ödülleri, ödülün vasiyetle kurucusu Alfred Nobel'in (1833-1896) ölüm yıldönümü olan 10 Aralık'ta sahiplerine veriliyor. Dinamitin mucidi İsveçli kimyacı, mühendis ve sanayici Alfred Nobel'in vasiyetnamesine göre ödül dağıtımına, Stockholm'deki İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi (Fizik-Kimya, Ekonomi ödülleri için), Karolinska Kraliyet Tıp-Cerrahi Enstitüsü (Tıp Ödülü), İsveç Akademisi (Edebiyat Ödülü) ve Oslo'da bulunan ve üyeleri parlamento tarafından atanan Norveç Nobel Komitesi (Barış Ödülü) karar veriyor.

Bilim ve edebiyat ödüllerinin sahiplerini seçen İsveç komiteleri, adayları önceki ödül sahipleri ve üniversite profesörlerinin teklifleriyle değerlendirmeye alıyor.

Barış ödülü için ise Norveç Komitesine dünya çapında hükümetler ve parlamentolar aday önerebiliyor.

Nobel ödülü sahiplerinin her birine yaklaşık 1'er milyon euro para ödülü ile bir altın madalya veriliyor.

Son yıllarda Nobel Fizik Ödüllerini kazanan isimler:

- 2009 Charles Kao (Çin), Willard Boyle (ABD) ve George Smith (ABD)

-2008 Yoichiro Nambu (ABD), Makoto Kobayashi (Japonya) ve Toshihide Maskawa (Japonya)

-2007: Albert Fert (Fransa), Peter Grünberg (Almanya)

-2006: John C. Mather (ABD), George F. Smoot (ABD)

-2005: Roy J. Glauber (ABD), John L. Hall (ABD), Theodor Haensch (Almanya)

-2004: David J. Gross (ABD), H. David Politzer (ABD), Frank Wilczek (ABD)

-2003: Alexei Abrikosov (Rusya-ABD), Vitaly Ginzburg (Rusya), Anthony Leggett (İngiltere-ABD)

-2002: Raymond Davis (ABD), Masatoshi Koshiba (Japonya), Riccardo Giacconi (ABD)

-2001: Eric Cornell (ABD), Wolfgang Ketterle (Almanya), Carl Wieman (ABD)

-2000: Zhores I. Alferov (Rusya), Herbert Kroemer (ABD-Almanya), Jack S. Kilby (ABD)

-1999: Gerardus ‘t Hooft (Hollanda), Martinus Veltman (Hollanda)

-1998: Robert B. Laughlin (ABD), Horst L. Stoermer (Almanya), Daniel C. Tsui (ABD)

-1997: Steven Chu (ABD), Claude Cohen-Tannoudji (Fransa), William D. Phillips (ABD)

-1996: David M. Lee (ABD), Douglas D. Osheroff (ABD), Robert C. Richardson (ABD)

© Deutsche Welle Türkçe

dpa/AP (MK/MÇ)