Moskova'da füze pazarlığı

ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ve Savunma Bakanı Robert Gates zorlu görüşmeler için Moskova’da. ABD, İran ve Kuzey Kore’den gelebilecek olası tehditleri gerekçe göstererek Polonya ve Çek Cumhuriyeti’ne füze savunma sistemi yerleştirmek istiyor. ABD’nin gerekçesini inandırıcı bulmayan Rusya ise yanıbaşında kurulacak bu kalkanı kendi ulusal güvenliğine tehdit olarak algılıyor, Polonya ve Çek Cumhuriyeti’ne yerleştirilecek Amerikan sistemlerinin, kendi topraklarında casusluk için kullanılabileceğinden endişe ediyor.

"Pusulaları şaşmış"

Rusya’nın NATO daimi temsilcisi Dimitri Rogozin, ABD’nin tehdidin İran’dan geldiği tezinin gülünç olduğunu belirtiyor: “Madem tehdidin güneyden geldiğini söylüyorlar, peki NATO niye doğuya genişliyor? Belki biri çıkıp bize bu sorunun yanıtını verebilir. Pusulaları mı şaştı acaba? Eğer öyleyse bizde pusula var, onlara yardımcı olabiliriz.”

Moskova yönetimi füze kalkanı konusunda tek taraflı değil, kendisinin de aktif olarak içinde yer alabileceği uluslararası bir sistem oluşturulmasını öneriyor. ABD'nin Türkiye'de de bir radar istasyonu kurmak istediği ile ilgili hem Türk, hem de Rus basınında yer alan haberler de Moskova’da kuşkuları körükledi. Konunun Amerikan Savunma Bakanı Gates’in Ankara ziyaretinde gündeme geldiği belirtiliyor. Batı Alman Radyoları Moskova temsilcisi Christina Nagel, Ruslar’ın dışlanmadıklarından emin oldukları sürece işbirliğine hazır olduğunu belirtiyor: “Türkiyede de bir radar istasyonu kurulması ile ilgili ABD ile Türkiye arasında yürütüldüğü söylenen gizli görüşmeler, iki taraf arasında güven inşa edilebilmesine, şeffaflığa yardımcı olmuyor. Ruslar ‘birlikte yapalım, biz hazırız, sistemi Azerbaycan’da Gabala radar istasyonuna kuralım, biz de katılırsak, kontrolünde yer alırsak karşı değiliz' diyor.”

Bugünkü görüşmeler öncesinde iki taraf da yeni adımlar için topu birbirine attı. Amerikan tarafının, Polonya ve Çek Cumhuriyeti’nde planlanan tesislere Rus ordu yetkililerin girişine izin verilebileceği belirtiliyor. Amerikan Dışişleri Bakanı Condolleezza Rice Rusya ile ilişkilerin geleceğine zemin oluşturacak sağlam bir temel kurmak istediklerini söylemekle yetinirken Savunma Bakanı Gates, kendilerinin yeterince öneri götürdüğünü, sıranın Rus tarafında olduğunu söyledi. Rusya’da seçimleri kazanan müstakbel Devlet Başkanı Dimitri Medvedev ise görüşme öncesinde yumuşak bir üslup kullanarak, görüş ayrılıklarına rağmen müzakerelerde ilerleme kaydedilmesi için kararlı olduklarını, Rus-Amerikan ilişkilerinde devamlılığın sağlanması gerektiğine inandıklarını söyledi.

NATO'nun genişlemesi de sorun oldu

NATO’nun doğuya genişlemesi de iki taraf arasında tartışma konusu olmayı sürdürüyor. Rusya’nın geleneksel nüfuz alanında yer alan ancak şimdi Batı yanlısı hükümetlerce yönetilen Gürcistan ve Ukrayna NATO üyeliği için çabalıyor. Rusya ise bu durumda Gürcistan’ı, ayrılıkçı bölgeler Abhazya ve Güney Osetya Cumhuriyetleri’ni tanımak, Ukraynalılar’ı da vize uygulamakla tehdit ediyor. Füze kalkanı ve NATO’nun genişlemesi konularında sonuç alınamaması durumunda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Nisan ayında Bükreş’te yapılacak NATO liderler zirvesine katılımını iptal edebileceği belirtiliyor. Bu da ABD, NATO ve Rusya arasındaki ilişkileri daha da zedeleyecek.