Moskova ve Brüksel'in gündemi İran krizi

İran’ın nükleer programları, Moskova ve Brüksel’de bugün masaya yatırılıyor. Rusya’ya giden Ali Laricani başkanlığındaki heyet, Moskova’nın, İran’a yaptığı uranyum zenginleştirme teklifini görüşürken, İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki ise Avrupa Parlamentosu Dış İlişkiler Komitesi ve bazı AB yetkilileriyle görüşmek üzere bugün Brüksel'de. İran bu iki önemli toplantı öncesinde uzlaşmaya hazır olduğu mesajını verdi.

Moskova’da yapılacak İran - Rusya nükleer görüşmeleri öncesinde iyimser bir hava hakim. Bunda İran’ın, hafta sonunda Paris’teki büyükelçiliği aracılığıyla nükleer faaliyetleri konusunda uzlaşmaya hazır olduğu mesajını vermesinin etkisi büyük. Açıklamada, “Tahran belirli koşullar altında Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı denetçilerinin haber vermeksizin nükleer tesislerini denetlemesine izin vermeye hazır” denildi. İran yönetimi nükleer faaliyetlerinin BM Güvenlik Konseyi’ne havale edilmesinin ardından nükleer kontrol iznini iki hafta önce geri çekmişti.

İran Meclis Başkanı Gulam Ali Haddad Adel de Küba’ya ziyareti sırasında yaptığı açıklamada, Rusya’nın kendilerine yaptığı, İran için Rusya topraklarında uranyum zenginleştirme teklifini ilginç bulduklarını ifade etti. Ancak Meclis Başkanı, İran’a nükleer enerjiyi ülkesinde kullanma yasağı getirilmesine karşı çıkacaklarını da sözlerine ekledi.

Brüksel'in gündemi de İran

İran’ın nükleer faaliyetlerinin gündemde olacağı bir başka başkent de Brüksel. İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki'nin Avrupa Parlamentosu Dış İlişkiler Komisyonu toplantısına katılmak ve bazı AB yetkilileriyle görüşmek üzere bugün Brüksel'de olacak.

Mutteki, Brüksel ziyareti sırasında, AB Ortak Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Javier Solana, AB Komisyonu'nun dış ilişkilerden sorumlu üyesi Benita Ferrero-Waldner ve Belçika Dışişleri Bakanı Karel de Gucht ile görüşecek. Avrupa Parlamentosu Dış İlişkiler Komitesi üyeleriyle de bir araya gelecek olan Mutteki'nin yapacağı görüşmelerde, İran’ın nükleer faaliyetlerinin yanı sıra Ortadoğu'daki son gelişmelerin ele alınması bekleniyor.

AB ülkeleri iyimser

İran’ın nükleer faaliyetleri sorunun diyalog yoluyla çözümlenmesi isteyen AB ülkeleri bu tavrında ısrar ediyor. AB’nin Dönem Başkanı Avusturya’nın Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Hans Winkler, AB’nin İran sorununun diplomatik yollardan çözümlenmesiyle yükümlü olduğunun altını çizdi.

İngiltere Başbakanı Tony Blair da Alman Frankfurter Allgemeine gazetesinin Pazar ekine verdiği demeçte, Rusya’nın uranyum zenginleştirme teklifiyle ilgili görüşmelerin başarılı geçibeleceğini söyleyerek, “Hepimiz diplomatik bir çözüm bulabilmek için çalışıyoruz. Ama İran da uluslararası yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadır” dedi.

İran’la nükleer müzakerelere katılan Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier ise Asya gezisi çerçevesinde Seul’da yaptığı açıklamada, İran’a, Rusya’nın kendisine yaptığı uranyum zenginleştirme teklifini ciddiye alma çağrısında bulundu.

ABD temkinli

Ancak ABD yönetimi, İran konusunda Avrupa ülkeleri kadar iyimser değil. İran’ın nükleer faaliyetlerinin BM Güvenlik Konseyi’ne getirilmesi için aylardır uğraş veren Washington, Tahran’ın AB ile yürüttüğü müzakerelerde sorun çıkması sonrasında haklı çıktığını düşünüyor. ABD yönetimi, İran konusunda destek arayışını da sürdürüyor.

İran konusu, ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice’ın bugün çıkacağı Ortadoğu gezisinin de en önemli gündem maddesi. Mısır, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ni kapsayacak gezisinde Rice, bu ülkelerden İran’ın nükleer faaliyetleri konusunda ABD’ye destek vermesini isteyecek. Aslında Arap ülkelerinden bazılarının da İran konusunda kaygıları olmasına rağmen, bu konuda açık açık ABD’ye destek vermek istemiyorlar. Bunun nedeni ABD yönetiminin Irak’a yönelik politikası ve Ortadoğu sorununda İsrail yanlısı tavır sergilemesi.