TÜR 2907 Moldau Neuwahlen (Stichtag: 29.07)
28 Temmuz 2009
Moldova'da 5 Nisan 2009 tarihinde yapılan seçimlerden Komünistler galip çıkmış ve 101 sandalyeli meclise 60 milletvekili sokmayı başarmıştı. Ancak devlet başkanlığı seçimi için gerekli 61 sandalyeye sahip olamadıkları için yapılan her iki oylamadan da sonuç alınamamış ve Moldova Devlet Başkanı Vladimir Voronin, parlamentoyu feshederek erken seçim kararı almıştı.
Moldova, Avrupa’nın en yoksul ülkelerinden biri. Romanya ve Ukrayna ile sınırdaş olan Moldova’nın dört milyonluk nüfusunun yüzde 64’ü Romanya, yüzde 14’ü Ukrayna ve yüzde 13’ü Rus kökenli. Nüfusun yüzde üç buçuğu da Gagavuz ve diğer etnik gruplardan oluşuyor.
Ülke sekiz yıldır Komünistler ve liderleri olan Devlet Başkanı Vladimir Voronin tarafından otoriter bir şekilde yönetiliyor. Dış politikada Avrupa ile Rusya arasında “gel-git” politikası yürüten Voronin, ülkenin Avrupa yönelimini savunan liberal muhalefet tarafından "görevini kötüye kullanmakla" suçlanıyor. Muhalefete göre Voronin, yargı, basın ve tüm ekonomiyi kontrol ediyor. Liberal Demokrat Vladimir Filat, komünist liderliğine tepkili:
“Yurttaşlar aşağılandı, ezildi ve öldürüldü, hatta onlara eziyet edildi. Hukuksuzluğa, şiddet ve nefrete ‘hayır’ diyen her bireyin Voronin rejimine karşı durması bir yurttaşlık görevidir.”
Olaylı seçimler
5 Nisan seçimlerinin ardından çoğunluğunu gençlerin oluşturduğu 10 bin dolayında Moldovalı meydanlara çıkarak komünistlerin galip çıktığı seçim sonuçlarını protesto etti. Muhalefet seçimlerde hile yapıldığını iddia etti ve çoktan hayatını kaybeden 600 bin seçmenin bir gecede yeniden listelere dahil edildiğini savundu. 7 Nisan'da gösteriler kontrolden çıktı, protestocular devlet başkanlığına ve parlamentoya saldırdı. Devlet Başkanı Voronin olaylardan muhalefeti sorumlu tutmuştu:
“Gençliği kim meydanlara topladı? Kim Moldova Cumhuriyeti devlet başkanlığı seçimlerinin sonuçsuz kalmasına yol açtı? Bu yolla kim ülkenin siyasi ve ekonomik yapısını istikrarsızlaştırdı? Bu ve diğer soruların tek bir yanıtı var: Tüm bunlardan muhalefetteki liberaller sorumlu.”
7 Nisan’ı 8 Nisan’a bağlayan gece yüzlerce genç polis tarafından gözaltına alındı ve dövüldü. Muhalefet olaylar sırasında dört kişinin hayatını kaybettiğini, genç kızlara polisler tarafından tecavüz edildiğini ve çok sayıda kişinin işkence gördüğünü iddia ediyor.
Romanya ile gerilim
Devlet Başkanı Voronin, o günlerde komşu ülke Romanya’yı olaylarda rol oynamakla suçlarken, iki ülke arasında gerilim tırmandı. Ancak Romanya iddiaları reddederken, AB temsilcisi Kalman Mizsei da Voronin’in iddialarının gerçeği yansıtmadığını söyledi.
Bu gelişmelerin yaşandığı bir dönemde yapılan devlet başkanlığı seçimlerinden de sonuç alınamadı. Parlamentodaki, üç muhalefet partisi komünistlerin devlet başkanı adayına destek vermeyerek erken seçimler için düğmeye basmış oldu. Bizim Moldovamız Partisi’nden Serafim Urecheanu düzenlediği basın toplantısında komünistleri devlet başkanlığı için ihtiyaç duydukları bir oyu satın almaya çalışmakla suçlamıştı:
“Birisine dört odalı bir ev, diğerine milyonlar ve hatta başbakan yardımcılığı sözü verildi. Bu ülkede her şey satın alınamaz. Bu ülkede her şey çürümedi.”
Başa baş yarış
Devlet başkanlığı seçimlerinden sonuç alınamaması nedeniyle Devlet Başkanı Voronin parlamentoyu feshetmek ve erken seçim kararı almak zorunda kaldı. Önde gelen komünistlerden ve eski parlamento başkanı Marian Lupu, partisinden ayrılıp muhalefet partisinin liderliğini üstlendi ve Voronin’e karşı sert eleştiriler yöneltti.
Kamuoyu anketlerinde her iki parti başa baş görünüyor. Merakla beklenen seçim sonuçları devlet başkanlığı seçimlerinin de kaderini belirleyecek nitelikte.
Vitalie Calugareanu, Rober Schwartz / Çeviren: Değer Akal
Editör: Murat Çelikkafa