1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Macaristan’da aşırı sağ endişesi

2 Haziran 2009

Macaristan'daki ekonomik güvensizlik sağa eğilimin artmasına yol açtı. Yapılan araştırmalar, aşırı sağcı Macar Jobbik Partisi üyelerinin Avrupa Parlamentosu seçimlerde şansının yüksek olduğunu ortaya koyuyor.

https://p.dw.com/p/I2JV
Macaristan'da aşırı sağcılar güçleniyorFotoğraf: AP

Avrupa Parlamentosu seçimleri için geri sayım sürüyor. AB'nin 27 ülkesinde seçimler 4 – 7 Haziran tarihleri arasında yapılacak. Seçim kampanyaları pek çok ülkede sönük geçerken, özellikle Birliğin "yeni" ülkelerinde aşırı sağ partilerin seçmenlerini harekete geçirmek için büyük bir çaba gösterdiği gözlerden kaçmıyor. Bu ülkelerden biri de Macaristan.

Radikal sağcı parti Jobbik, hemen her gün aynı saatlerde Macaristan'ın farklı şehir ve köylerinde yürüyüşler düzenliyor. Macaristan’da yaşanan ekonomik ve iç politik krizi, seçim propagandalarına basmak olarak kullanan parti, geçtiğimiz aylarda birçok bölgesel seçim başarısına imza attı.

“Sempatizanları artıyor”

Önümüzdeki yıl ilk defa Budapeşte Parlamentosu'na girmesi beklenen Jobbik, Avrupa Parlamentosu’na da adım atma şansına sahip. Anketlere göre halkın yüzde 10’u partiye destek veriyor. Ancak uzmanlar, yabancı karşıtı ve ırkçı ideolojilere sahip Jobbik'in çok daha fazla sempatizanı olduğu görüşünde.

Felsefeci ve eski komünizm karşıtı vatandaşlık hakları savunucusu Gaspar Miklos Tamas, içinde bulunulan durumla, iki dünya savaşı arasındaki dönem arasında paralellikler olduğu görüşünde.

Tamas şöyle diyor: "Radikal sağ bugün, o dönemde olduğu gibi orta sınıf için bir başkaldırı biçimi. Sadece Macaristan'da değil, Doğu Avrupa toplumlarında, durumunun ne olacağı belli olmayan, devlete bağımlı bir orta sınıf söz konusu. Bu orta sınıf, mevcut konumunu ve prestijini kaybedeceğine dair büyük bir endişe içinde. Ve devletin azalan kaynaklarından pay kapabilmek için büyük bir rekabet yaşanıyor."

EU Volksabstimmung in Ungarn
Aşırı sağcı partinin Macaristan'daki seçimlerde de parlamentoya girmesi bekleniyorFotoğraf: AP

“Biz orta sınıfı destekliyoruz”

Jobbik Partisi'ni aşırı sağcı olarak değerlendirilmesini reddeden parti başkanı Gabor Vona ise Jobbik'in orta sınıfı ve özellikle de Macar girişimcileri desteklediğini belirtiyor.

Vona partisinin görüşünü şöyle açıklıyor: "Eğer bir evde kiracılar ve bunlara kira ödeyen başka kiracılar yaşıyorsa, koşulları belirleyen 'kiracıların kiracıları' değildir. Macaristan'daki durum bu. Burada kararları yabancı girişimciler veriyor. Ancak biz, ekonomide de, aynı medya ve kültürde olduğu gibi Macaristan'ın çıkarlarının ölçüt kabul edilmesini istiyoruz. Kişinin hayatın her alanıyla ilgili bilincini, vatan aşkı şekillendirmelidir."

“Kamu güvenliği kötüleşiyor”

Macaristan'ın batısındaki bir kentte Sanayi ve Ticaret Odası başkanlığı yapan Jenö Radetzki de her ne kadar şiddete karşı olsa da, halkın desteğinin altında yatan nedenlerin anlaşılır olduğunu belirtiyor:

Macaristan'da kamu güvenliğinin kötü durumda olduğunu savunan Radetzki, “Ülke girişimcileri ve vatandaşlarını desteklemekten aciz. Firmalarımız sürekli olarak saldırıya uğruyor. Bunun sonucu olarak, artan suç olaylarının önüne geçebilmek için bu kendini koruma refleksi ortaya çıkıyor" diyor.

“Yetkililer harekete geçmiyor”

Radetzki’nin kendini koruma refleksi şeklinde adlandırdığı bu hareket sonucunda her ne kadar Macaristan'daki suç olaylarında genel bir azalma görülmüş olsa da ırkçı saldırılarda artış söz konusu. Son bir buçuk yılda sekiz Roman öldürüldü.

Macar avukat ve Roman aktivist Timea Borovszki'ye göre asıl kaygılandırıcı olan gösterilen tepkisizlik: “Elit kesimin ayağa kalkıp, bu tip suçlara pabuç bırakmaması gerekirdi. Yetkililer failleri bulmak için tam gaz çalışmalı, kriz masaları oluşturmalıydılar. Ancak bunların hiçbiri yapılmadı. Ve bu beni işlenen suçlardan daha fazla kaygılandırıyor.”

Keno Verseck/ Çeviren: Banu Ertek

Editör: Murat Çelikkafa