050411 Ungarn Mediengesetz

Macaristan Parlamentosu tartışmalara neden olan yeni Basın Kanunu geçen yıl kabul etmişti. 2011 yılının başında yürürlüğe giren yasa, “Ulusal Medya ve İletişim Kurulu” adında bir denetleme organı oluşturulmasını öngörüyor. Yeni düzenlemeler de bu nedenle medya kuruluşlarının sıkı devlet kontrolüne tabi olacağı, bu tür uygulamaların basın özgürlüğü ile bağdaşmadığı yönünde yoğun eleştirilere hedef olmuştu. Avrupa Birliği Komisyonu da Avrupa Birliği Dönem Başkanlığı'nı yürüten Macaristan’dan yasada değişiklikler yapılmasını talep etmişti. Artan baskılar sonucunda mart ayı başında bir dizi değişiklik yapıldı. Milliyetçi - muhafazakâr çizgideki hükümetin Başbakanı Victor Orban, yasal değişikliklerin Avrupa Birliği Komisyonu’nun baskıları sonucu yapıldığını söyledi. Orban, “Basın Kanunu kisvesi altında Macaristan’a karşı bir kampanya başlatıldı. Demokratik yükümlülüklerimizi yerine getirip getirmediğimiz sorgulanmakla kalmadı, onurumuz da zedelendi ve ülkemizin özsaygısı hiçe sayıldı” dedi.

Yasada değişiklik

Mart ayında yapılan değişikliklerle birlikte Macaristan’da faaliyet gösteren medya organlarının resmi izin alması gerektiğini öngören bölüm yasadan çıkarıldı. Merkezi yurtdışında bulunan medya kuruluşları yüksek miktardaki para cezalarından muaf tutulurken, bu kuruluşların denetim organı “Ulusal Medya ve İletişim Kurulu”na kayıt yaptırması zorunluluğu da kaldırıldı.

Basından sorumlu Macar müsteşar Zoltan Kovacs, yasanın Avrupa Birliği normlarına uygun hale geldiğini savunarak “Yasanın nihai metni Avrupa Birliği’nin ocak ayında eleştirdiği tüm noktaları açıklığa kavuşturacak şekilde düzenlendi” diyor.

AGİT tepkili

Avrupa Birliği Komisyonu yapılan değişikliklerden memnun görünüyor. Ancak Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), yasal değişikliğin yüzeysel olduğunu ve Macaristan’da basın özgürlüğünü güvence altına almaya yetmeyeceğini savunuyor. İktidar partisi üyelerinin de görev aldığı denetleme organının, basın özgürlüğüne darbe vurduğu ifade ediliyor. Macar filozof Agnes Heller, söz konusu kurulun kamu radyo ve televizyon kurumlarındaki yayınları yönlendirebileceğini belirtiyor. Heller, “Bir etkisi olup olmadığına bakmaksızın Macaristan’a baskı yapılması çok önemli. Burada söz konusu olan ifade özgürlüğü... Gazeteciler düşüncelerini özgürce ifade etmekten korkmamalı" diyor.

Macar hükümeti ise yasada ikinci kez değişiklik yapmayı reddediyor ve Avrupa Birliği Komisyonu’nun talep ettiği değişikliklerin zaten yapılmış olduğunu savunuyor. Başbakan Victor Orban'ın yasayı yürürlükten kaldıracağına ilişkin beklentiler düşük. Macar siyaset bilimi uzmanı Sandras Biro Nagy, “Orban, yasayla ilgili tartışmaları, seçmenlerine Macaristan’ın çıkarlarını, Macaristan’ın gururunu savunduğunu ispat etmek için kullanıyor. Macaristan için her tür saldırının karşısında durmaya hazır olduğu izlenimi veriyor. Basın Kanunu'na ilişkin eleştirileri, Macar halkına ve milletine karşı yapılan saldırılarmış gibi lanse ediyor" diyor.

Yeniden meclise gelebilir

Öte yandan Macaristan Meclis Başkanı Laszlo Köver, basın özgürlüğünü kısıtlayan uygulamaların ortaya çıkması halinde değişiklikler yapmaya hazır olduğunu açıkladı. Bu da Başbakan Victor Orban’ın isteği dışında olsa dahi, yasanın bir kez daha Macar meclisinin gündemine gelebileceğini gösteren bir gelişme olarak değerlendiriliyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Andreas Meyer-Feist / Çeviri: Başak Özay

Editör: Hülya Köylü