Kara altın muslukları kuruyor mu?

Petrolün tartışılamayacak tek özelliği, sonsuz olmadığı. Bu gerçekten yola çıkılarak yapılan tahminler ve spekülasyonlar çoğu zaman birbirini tutmuyor. 20. yüzyılın başından beri ham petrolün ne zamana kadar yeteceği soruluyor. Medya, spekülatör, politikacı, çevreci ve işletmeci bu spekülasyonları kendi çıkarları doğrultusunda değerlendirmeye çalışıyor.

Yanılgıların çoğu şu düşünceden kaynaklanıyor: Son yıllarda ham petrol üretim ve tüketimi hızla arttığından rezervler yakın gelecekte kuruyacak. Helabba Trust’un petrol uzmanı Dennis Nacken, British Petrol şirketinin haziran ayında yayınladığı rapora işaretle, bu tezin doğru olmadığını iddia ediyor. Petrol rezervlerinin son 20 yılda yüzde 60 oranında arttığının belirtildiği raporda bunların kanıtlanmış rezervler olduğu kaydediliyor.

Petrol rezervleri ikiye ayrılıyor

Bilim adamları petrol rezervlerini, ‘kanıtlanmış ve geliştirmiş’ ile ‘kanıtlanmış ve geliştirilmemiş’ rezervler olmak üzere ikiye ayırıyorlar. İkinci ana gruptaki kanıtlanmamış rezervler de, muhtemel ve muhtemel ama kanıtlanmamış rezervler olarak iki gruba ayrılıyor.

Daha 1925 yılında Sun Oil şirketinin patronu Howard Pew, 'Ne zaman petrol tükeniyor deseler, ertesi yıl daha fazla petrol çıkıyor’ demişti. O tarihten beri, sık sık, ‘petrol şoku geliyor’ iddiaları ortaya atılır ve varil fiyatının rekor kırması sağlanır. Olsa gerçek fiyat artışları, petrrolün tükenmesi ihtimali ile değil, siyasi ve ekonomik endişelerle ilgilidir.

Günümüzdeki artışın ardında da petrolün yakında tükeneceğine dair araştırmalar değil, üretim tesislerinin eskimesinden, stoklama kapasitesinin yetersizliğinden, Irak ve Suudi Arabistan’a duyulan güvensizlikten, Nijerya’daki grevlerden, Venezuela’nın ne yaptığını bilmez bir devlet başkanının pençesine düşmesinden ve Yukos’un üretimi durdurmasından duyulan endişeler yatıyor.

'Petrol çağı sona ermez'

Hamburg’daki Enerji Enformasyon Servisi’nden Rainer Wiek, ‘petrol çağı daha kolay kolay kapanmaz’, diyor. Özel sektör çoktandır petrol sonrası dönem için hazırlık yapıyor. Ama henüz vakit var. Wiek, ’50 yıl sonra ham petrol kalmayacağını söylemek cahilliktir, bütün ihtimal hesapları günümüzün verilerine ddayanıyor. Bundan elle yıl sonra, elli yıl daha yetecek petrol kaynakları keşgedilmeyeceğini kim garanti edebilir’ diyor.

Kanıtlanmış rezervlerin 50 yıl yeteceğine kesin gözüyle bakılıyor. Ancak dört dörtllük tahminde bulunmak imkansız. Son yıllarda yaşanan teknolojik sıçrama sayesinde deniz diplerinin binlerce metre derinliğinden petrol çıkarılabiliyor. Batı Afrika sahillerindeki kuyuların teknoloji sayesinde rantabl çallışmaya başladığını belirten Hamburg’lu uzman Wiek, eskiden kanıtlanmış kaynaklara ulaşmak için yapılan her on sondajdan birinde petrole rastlandığını, oysa artık her on sondajdan sekizinin başarıyla sonuçlandığını hatırlatıyor.

Petrol uzmanları, sanıldığının aksine daha dünyanın her yerinde kapsamlı ham petrol taraması yapılmadığına işaretle ‘kanıtlanmış rezervlerin önümüzdeki yıllarda katlanarak artması, kimseyi şaşırtmasın’ diyorlar.