Kadın işçilere gece çalışma yasağı 25 yıl önce kaldırıldı
27 Ocak 2017
Almanya'da gece çalışma yasağı 1892 yılında kadın işçilere yönelik olarak yürürülüğe kondu. Düzenlemeye göre kadınların saat 20:00 ila 6:00 arasında, vardiyalı işlerde ise saat 23:00 ila 5:00 arasında çalıştırılması yasaktı. Bayern Radyosu'nun yapmış olduğu tarihsel araştırmaya göre, o dönemde Prusya hükümet görevlisi olan Theodor Lohmann gibi uzmanlar arasında gece çalışmasının insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkisinden çok kadınların geceleri fabrikalarda erkeklerle birlikte çalışmasını genel ahlaka uygun olmadığı görüşü hakimdi.
Yasak özellikle savaş sonrası ortaya çıkan işgücü eksikliğini kapatabilmek için savaş dönemlerinde bir süre askıya alındıysa da İkinci Dünya Savaşı sonrasında Alman Federal Cumhuriyeti'nde tekrar yürülüğe kondu. Doğu Almanya'da ise yasak uygulanmıyordu.
1992'de kaldırıldı
100 yıl yürürlükte kalan yasa 28 Ocak 1992 yılında Federal Anayasa Mahkemesi tarafından Anayasa'nın eşit haklar hükmü ve Lüksemburg'daki Avrupa Adalet Divanı'nın Fransa kararlarına atıf yapılarak kaldırıldı. Kararda fabrikada çalışan kadın işçilerin, aynı işte çalışan erkek işçiler ve diğer sektörlerde çalışan kadın işçiler karşısında ayrımcılığa uğradığı gerekçe gösterildi. Ayrıca gece çalışmasının cinsiyet ayrımı yapılmaksızın bütün insanlar için zararlı sonuçları olduğuna değinilerek devletin gece çalışmasına ilişkin geniş kapsamlı düzenlemeler yapması tavsiye edildi. Mahkeme bu konuda iş ve aile yaşamı dengesi gözetilmesinin gerekliliği üzerinde duruyor ve yapılacak iş güvenliğine ilişkin düzenlemelerin kadınların aleyhine olmaması konusunda özen gösterilmesi gerektiğine dikkat çekiyordu.
Merkel'in girişimi
O dönem Federal Kadın Bakanı olan Angela Merkel yapmış olduğu açıklamada iş güvenliğine ilişkin hükümlerin yeniden ele alınması ve cinsiyet ayrımı yapılmaksızın kadın ve erkeklerin eşit ölçüde korunması gerektiğini söyledi. 1994 yılında yapılan İş Kanunu değişikliğiyle gece çalışanlar için düzenli ek sağlık kontrolleri ve fazla çalışmanın vakit geçmeden dengelenmesine ilişkin hükümler getirildi. Bunlar dışında ayrıca çocuk bakmak zorunda olan vardiyalı işçilere ilişkin özel koruma hükümleri de düzenlendi.
Gece çalışmanın riskleri
Gece çalışmasının insanlar üzerindeki olumsuz etkilerine ilişin yapılmış araştırmalara göre, düzenli olarak gece çalışan insanlar daha sık hasta oluyor, strese bağlı uyku bozuklukları ve mide problemleri yaşıyorlar.
Çalışan kadınların iş haricinde ayrıca ev işi ve çocuğa ilişkin yükümlülüklerin çoğunu üstlenmesi var olan toplumsal bir sorun. Bu durum kadınların altına girdikleri iş yükünü de arttırıyor. Sendikalar çocuk ve bakıma muhtaç akrabaların bakımı için genellikle kadınların işten ayrıldığını belirtiyor ve bu yüzden daha kapsamlı ve destekleyici düzenlemeler talep ediyor. Kısa süreli çalışma hakkı, ebeveyn izninin hem kadın hem erkek için uzatılması ve erkeklerin kısa süreli çalışmaya teşvikine ilişkin düzenlemeler yapılması bu taleplerden birkaçı.
© Deutsche Welle Türkçe
dpa/DW, MY/BÖ