İsrail'de koalisyon belirsizliği

İsrail’de seçim sonuçlarının kıl payı farkla belirleneceği önceden belli olmuştu. Nitekim seçim yapıldı ve iki parti liderinin ikisi de kendini seçimin galibi olarak ilan etti. Şimdiki Dışişleri Bakanı Tzipi Livni’nin Kadima Partisi, İsrail Parlamentosu Knesset’te Benyamin Netanyahu’nun sağcı Likud Partisi’nden sadece bir sandalye önde. Ancak Netanyahu’nun Knesset’teki diğer sağ eğilimli partilerle ittifaka giderek çoğunluğu sağlaması olası. Seçmenin açık bir biçimde sağa kaydığına işaret eden yorumcular, önümüzdeki günlerde hükümeti kurmanın çok zor olacağına dikkat çekiyorlar. Tabii başta Arap Dünyası olmak üzere uluslararası kamuoyunda Ortadoğu barış sürecinin yeniden duraksama tehlikesinden de endişe ediliyor.

İsrail Dışişleri Bakanı Tzipi Livni’nin lideri olduğu Kadima Partisi gerçi İsrail Parlamentosu’ndaki 120 sandalyeden 28’ini alarak en güçlü parti konumuna geldi ama sağ partilerin desteği olmaksızın hükümeti kurması mümkün değil. Parlamentoda yeniden güç kazanan sağ blok 65 sandalyeye sahip oldu.

Koalisyon belirsizliği

Ancak seçimde 27 milletvekilliği kazanan ana muhalefet Likud lideri Benyamin Netanyahu’nun altı sağcı parti ile diğer aşırı sağcı partilerden oluşan bir koalisyon hükümeti kurup kurmayacağı belli değil. Netanyahu tüm opsiyonlara açık olduğu mesajı vererek ,“Tanrının yardımıyla gelecek hükümetin başında olacağım. İyi, geniş tabanlı ve istikrarlı bir hükümet kuracağımdan eminim. Önce -vaadettiğim üzere- ulusal blok içerisinde yer alan tabii ortaklarımızla görüşeceğim. Daha sonra da -yine vaat ettiğim üzere- halkın tüm güçlerini birleştirmek üzere diğer siyonist partilerle diyaloğa geçeceğim” diye konuştu.

Filistinliler ve İsrail’in Arap komşuları, İsrail’in siyaseten sağa kaymış olmasından dolayı endişelerini dile getirdiler. Filistin Yönetimi İsrail’e çağrıda bulunarak, iki devletli çözüme ve işgalin son bulmasına ilişkin yükümlülüklerine sadık kalmasını istedi.

Almanya ve Rusya'nın tepkisi

Alman Hükümeti Sözcü Yardımcısı Thomas Steg, Almanya’nın İsrail hükümeti ile gelecekte de güvenilir temelde işbirliğini devam ettirmekten yana olduğunu açıkladı. Steg, ana hedeflerin Ortadoğu barış sürecinin sürdürülmesi ve Gazze’de kalıcı barışın sağlanması olduğunu vurguladı. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, oluşturulacak yeni İsrail hükümetinin, Filistinliler ile İsrail’in imzaladığı tüm antlaşmalara sadık kalacağını tahmin ettiğini belirtti.

AB ve Fransa ne dedi?

AB Dönem Başkanı Çek Cumhuriyeti, İsrail’deki seçim galiplerini tebrik etti, ancak aynı zamanda İsrail-Filistin anlaşamazlığının barışçıl yoldan çözülmesi temennisini dile getirdi. Fransa’dan gelen temkinli tepkilerde, seçim sonucunu değerlendirmek için henüz erken olduğu belirtilerek, seçimin açık bir galibi olmadığına dikkat çekiliyor. Buna rağmen, hangi parti iş başına gelirse gelsin, barış sürecinin güvence altına alınması ve işgal altındaki bölgelerde Yahudi yerleşimciler için konut inşaatlarının durdurulması gerektiğinin altı önemle çiziliyor.

ABD karamsar

ABD’den gelen ve resmi olmayan ilk tepki ise daha ziyade karamsar nitelikte. Eski Amerikan Ortadoğu Özel Temsilcisi Aaron David Miller, “Washington Post” gazetesine verdiği demeçte, bu seçim sonucunun, “sanki barış görüşmelerinin üzerine, ‘geçici olarak kapalıdır’ yazısı yazılmış gibi bir durumdur” diyor. Eski Amerikalı Ortadoğu Özel Temsilcisi, İsrail’de işbaşına gelecek hükümetin, barışı tesis eden değil, daha ziyade savaşmayı daha iyi becerebilecek bir iktidar olacaktır” şeklinde konuştu.

İsrail’deki gazete yorumcuları, ülkede 1984- 1988 yılları arasında uygulanan bir iktidar modelini anımsatıyorlar ve bir süre Livni’nin, bir süre de Netanyahu’nun iktidar koltuğuna oturabileceğini belirtiyorlar.

Livni Likud'la koalisyondan yana

Livni ise, siyasi rakibi Netanyahu ile bir koalisyon kurabilmeyi ümit ediyor. Livni, “Şimdi yapılacak tek şey, doğru olanı yapmak, İsrail vatandaşlarının seçimine saygı göstermektir. İsrail için doğru olan, özellikle güvenlik açısından, ayrıca siyasi ve ekonomik sorunların üstesinden gelinebilmesi için bizim liderliğimizdeki büyük koalisyona katılmalarıdır” dedi.

Koalisyon alternatifleri

Kadima, İşçi Partisi, dinci Şaz Partisi ve aşırı sağcı “Evimiz İsrail”’in katımıyla bir koalisyon hükümeti kurulması da seçenekler arasında.

Ancak “Evimiz İsrail” Partisi lideri Avigdor Lieberman’a göre bu, sadece ikinci seçenek olabilir. Lieberman, “Ulusal blok seçimlerin açık galibidir. Sağ blok açık bir çoğunluk sağlamıştır. Ben, anahtarın şimdi bizim elimizde olmasından dolayı sevinçliyim. Bu anahtar bize sorumluluk da yüklüyor. Hükümet oluşturma konusunda karar almak, -özellikle son gelişmelerden sonra- basit bir şey olmayacaktır” diyor.