İran'da seçim yarışı kızışıyor

İranlılar, 12 Haziran’da yeni cumhurbaşkanını seçecek. 475 kişinin cumhurbaşkanlığı adaylığı için başvurduğu seçimlerde, sadece dört kişi seçimlere katılmaya hak kazandı. Şimdiki Cumhurbaşkanı Ahmedinejad'ın dışındaki diğer adaylar, reformcu Mir Hüseyin Musevi, muhafazakar Mehdi Kerrubi ve İran Devrim Muhafızları’nın eski komutanı Muhsin Rızai.

Seçimlere geri sayım sürerken adayların söylemi ise giderek sertleşiyor. Son günlerde yapılan iki televizyon düellosunun ardından, Ahmedinejad ve rakipleri arasında suçlamalar birbiri ardına geliyor.

Rakiplere Hitler benzetmesi

Cumhurbaşkanı Ahmedinejad son olarak muhalefeti, kendisine karşı karalama kampanyası yürütmekle suçladı ve rakiplerinin yalanlarla kamuoyunu yönlendirme taktiği uyguladığını, bu propaganda taktiğinin kendisine Hitler’i hatırlattığını söyledi. Ahmedinejad ayrıca Musevi’yi, eski Cumhurbaşkanı Rafsancani ve çocuklarını yolsuzlukla suçladı.

Diğer üç aday ise Ahmedinejad’ı enflasyonla ilgili yanlış istatistikler vererek halkı kandırmaya çalışmakla suçluyor. İran Merkez Bankası’nın verilerine atıfta bulunan rakipler enflasyonun yüzde 25 düzeyinde olduğunu, Ahmedinejad’ın ise yüzde 15 oranını telaffuz ederek halka yalan söylediğini savunuyor.

‘Ahmedinejad halkı kandırıyor’

Ahmedinejad'ın en güçlü rakibi olarak görülen Musevi, televizyon düellosunda da sözünü esirgemekten kaçınmadı. Ahmedinejad’ın cumhurbaşkanlığı bilançosunun İranlılar için aşağılayıcı sonuçlarla dolu olduğunu ve bunun kendisini çok üzdüğünü belirten Musevi, şimdiki Cumhurbaşkanı’nın halkı kandırdığını ifade etti.

Ahmedinejad’ın açıklamaları İran medyasında da büyük öfkeye yol açtı. Reformcu kanattan Mehdi Kerrubi’nin danışmanı ve siyasi bilimler uzmanı Abbas Abdi, şöyle konuştu:

“Batıda televizyon düellosunda yalan söylemek hayal bile edilemez. Medya yalancının foyasını hemen ortaya çıkarır. Ancak burada hiçbir şey olmuyor. İran'da biri çıkıp, “Ben böyle birşey söylemedim, o kadar" diyebiliyor ve iş orada kalıyor.“

İran’da cumhurbaşkanlığı için 42'si kadın, 475 aday başvuru yaptı. Anayasayı Koruyucular Konseyi ise yüzlerce kişiyi eleyerek, sadece dört kişiyi aday olarak seçti. Hepsi de erkek. Reformcu kanattan Mir Hüseyin Musevi ve Mehdi Kerrubi’nin yanı sıra İran Devrim Muhafızları’nın eski komutanı Muhsin Rızai de cumhurbaşkanlığına aday isimler olarak seçildi.

Musevi’den kadın hakları kartı

Musevi, İran’daki diğer adaylardan bir özelliğiyle ayrılıyor. Normalde İran’da cumhurbaşkanlarını eşleriyle ekranlarda ya da miting meydanlarında el ele görmek pek mümkün değildir. Fakat Musevi, kampanyalarını eşi Zehra Rahnavard ile el ele yürütüyor.

Akademisyen olan Rahnavard, eşinin mitinglerinde yaptığı konuşmalarda kadın haklarını savunuyor. Hatta bu aktif tavrı nedeniyle Zehra Rahnavard, ABD Başkanı Barack Obama’nın eşi Michelle Obama ile karşılaştırılıyor. Rahnavard, bu karşılaştırmayı kabul etmese de, İran’da kadın haklarının iyileştirilmesi konusunda önemli bir rol oynayacağı konusunda söz verdi. Hatta Rahnavard, İran siyaset dünyasında pek görmeye alışık olmadığımız şekilde, gazetecileri toplayarak bir de basın toplantısı düzenledi.

Rahnavard ‘first lady’liğe oynuyor

Rahnavard, televizyon düellosunda akademik kariyerini sorgulayan Ahmedinejad’dan özür dilemesini istedi ve eşi seçimleri kazandığı takdirde, İran’da kadınların daha güçlü olacaklarını da sözlerine ekledi. Öyle görünüyor ki eğer Musevi Cumhurbaşkanı seçilirse, 61 yaşındaki Rahnavard, İran’da öncü rol oynayan bir “first lady” olacak. Eşinin seçildiği takdirde en az iki ya da üç bakanlığı kadınlara vereceğini ve kadınların çeşitli bakan yardımcılıkları, büyükelçilikler, danışmanlık ve genel müdürlük koltuklarına oturacağını belirten Rahnavard, ifade özgürlüğünün de Musevi döneminde öncelikli konu olacağını kaydetti.

‘Ahlak polisliği kurumu kaldırılsın’

Bu seçim kampanyasında kadın hakları oldukça hassas ve güç bir konu. Çünkü bütün adayların kadın oylarına ihtiyacı var. Gazeteci ve kadın hakları savunucusu Djila Baniyaghob, kadınların en önemli taleplerinden birinin de ahlak polisliği kurumunun kaldırılması olduğunu kaydederek, vatandaşların mahremiyet alanının korunmasının özellikle kadınlar ve genç erkekler için zaruri bir talep olduğunun altını çizdi.

Adaylar kadın oy potansiyelinin farkında

Musevi, konuyu seçim kampanyalarına da taşıdı ve Cumhurbaşkanı seçilirse kadınlara karşı ayrımcılık içeren yasaları değiştirme sözü verdi. Özellikle kadınların İslami kurallara uygun giyinip giyinmediğini denetleyen ahlak polisliğinin kaldırılması gerektiğini söylemesi büyük yankı buldu.

Diğer adaylar da seçimlerde 25 milyon kadının oy kullanacağının bilincinde. Örneğin muhafazakar aday Kerrubi, seçilmesi durumunda 'ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'a rakip olması için' Dışişleri Bakanlığı görevine bir kadını getirmek istediğini, ayrıca kadınların sorunlarıyla ilgilenecek ayrı bir bakanlık kuracağını açıkladı.

Fahime Farsaie/ Çeviren: Başak Sezen

Editör: Beklan Kulaksızoğlu