İran'a öneri paketinde uzlaşma

İran krizini görüşmek üzere Avusturya’nın başkenti Viyana’da dün akşam bir araya gelen BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi İngiltere, ABD, Rusya, Fransa ve Çin ile Almanya’nın dışişleri bakanları, aylar süren görüş ayrılıklarının ardından Tahran yönetimine sunulacak paket üzerinde anlaşma sağladı.

Viyana’da yapılan toplantının ardından uzlaşma haberini duyuran ABD Dışişleri Bakanlığı Müstaşarı Nicolas Burns, tarafların gelinen noktadan memnun olduklarını söyledi. Öneriler paketinin kısa süre içinde İran’a iletilmesi bekleniyor.

Taraflar memnun

İran’la uzun vadeli sonuçlar doğuracak bir dizi öneri üzerinde anlaştıklarına dikkat çeken İngiltere Dışişleri Bakanı Margaret Beckett, bunların İran’la müzakereler yoluyda işbirliğine dayalı anlaşma fırsatı sunduğuna inandığını kaydetti.

Almanya Dışişleri Bakanı Frank – Walter Steinmeier ise Tahran’la yapılacak olası görüşmelere Rusya ve Çin’in de katılmasını umduğunu dile getirdi. Almanya Dışişleri Bakanı, ABD'nin, nükleer faaliyetlerini askıya alması halinde İran'la görüşmelere katılabileceğini açıklamasının çok önemli olduğunu söyledi. Steinmeier, ''Çin ve Rusya'nın da bu adımı takip etmeleri umudu bulunuyor'' dedi.

İran’a ne öneriliyor?

Üzerinde anlaşma sağlanan paket ise uranyum zenginleştinme faaliyetlerini durdurması karşılığında İran’a birtakım ekonomik kolaylıklar öngörüyor. Pakette, İran’ın tek başına uranyum zenginleştirmemesi için, hafif su reaktörü ve dışarıdan uranyum sağlanmasının önerildiği ifade ediliyor. Buna karşın İran’ın bu taleplere uymaması durumunda, BM yaptırımları öncesinde, vize yasakları ve İranlı yetkililerin dış ülkelerdeki varlıklarının dondurulması gibi önlemler düşünülüyor.

Elde edilen bilgilere göre, öneriler paketinde, uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin yanı sıra, ağır su reaktörlerine ilişkin çalışmaların da durdurulması ve ani denetimleri öngören Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’nın ek protokolünü onaylaması isteniyor. İran bu taleplere uyarsa, nükleer dosyası BM Güvenlik Konseyi’nden geri çekilecek ve Dünya Ticaret Örgütü’ne üye olması sağlanacak, aksi takdirde ise yaptırımlar yaptırımlar gündeme gelecek.

Rusya ve Çin’in tutumu

Bu öneriler paketinin hazırlanması, İran’ın tehlike oluşturmadığını savunan Rusya ve Çin’in muhalefeti yüzünden uzun süre sürüncemede kalmıştı. Rusya ve Çin, ticari ilişkilerde bulunduğu İran’a yaptırım uygulanmasına karşı çıkıyordu. Washington’un Rusya’yı bu pakete ikna etmek için, çıkarılacak Güvenlik Konseyi kararında, Tahran’a kolay kolay askeri müdahale yapılmayacağı konusunda bir ifade kullanılacağı sözünü verdiği belirtiliyor.