İran hükümeti muhaliflere karşı sertleşiyor

İran’a basına uygulanan yasak nedeniyle protestolar sırasında hayatını kaybedenlerin tam sayısı belirsizliğini koruyor. Musevi Ailesi, öldürülenler arasında muhalefet liderlerinden Mir Hüseyin Musevi'nin yeğeninin de bulunduğunu ve naaşın hastanede kaybolduğunu açıkladı. Diğer yandan Rah-e-Sabs adlı internet sayfasında çıkan bir habere göre, İran'ın eski Dışişleri Bakanı İbrahim Yezdi ve insan hakları savunucusu Emad Baghi de gözaltına alındı.

İran'da hafta sonunda yaşanan gösterilerde yaralanan ve hayatını kaybedenlerin fotoğrafları internet sayfalarında yayımlanmaya başlayana kadar, İran resmi makamları gösterilerde hayatını kaybedenlerin olduğunu reddetti. Ancak daha sonra ölümler olduğu resmi makamlar tarafından da onaylandı.

Bölgede yaşanan olaylarla ilgili haber yapan yabancı gazeteciler ise sınırdışı edilme veya tutuklanma tehlikesiyle karşı karşıya. Bu nedenle amatör çekimlerle elde edilen görüntüler tek haber kaynağı oldu.

Uluslararası basın kuruluşları ise basın yasağının kaldırılması çağrısını sürdürüyor. İran hükümetinin yasağı kaldırmasını isteyen Alman Gazeteciler Birliği Başkanı Michael Konken, "İran'daki gazetecilerin içerik, mekân ve teknik kısıtlamalara maruz kalmaksın, yaşanan olaylar hakkında haber yapabilmeleri gerektiği" açıklamasını yaptı.

“Silah kullanma emri verilmedi”

İran Emniyet Genel Müdür Vekili Ahmet Rıza Radan, polise silah kullanma emri verilmediğini açıkladı. Radan, ''saldırgan grubun dağıtılması için göz yaşartıcı gaz ve sprey kullanıldığını'' bildirdi.

Radan, saldırganların taşlı ve sopalı saldırılarında çok sayıda vatandaşın yanı sıra onlarca polisin de yaralandığını kaydetti.

Kamu ve özele ait çok sayıda araç ve binanın tahrip edildiğini belirten Radan, 300 kadar saldırganın gözaltına alındığını açıkladı. Bu arada İran İstihbarat Bakanlığı da, ''münafık teröristler grubuna bağlı unsurlardan yakalananlar olduğunu'' duyurdu.

En şiddetli çatışmalar

Mahmud Ahmedinejad'ın 12 Haziran'da ikinci kez cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından ülke çapında başlayan gösteriler altı aydan bu yana aralıklarla sürüyor. Ancak hafta sonunda düzenlenen gösteriler, seçimlerden bu yana yaşanan en şiddetli çatışmalara sahne oldu.

İranlı reformcu din adamı Büyük Ayetullah Ali Hüseyin Muntazeri'nin ölümünün ardından başlayan son gösteriler sadece Tahran, İsfahan, Şiraz ve Tebriz gibi büyük kentlerde değil; Muntazeri'nin doğduğu Nejafabad'da da gece boyunca devam etti.

Muhalif liderlerden Mehdi Kerrubi ise hükümetin protesto gösterilerini bastırma şeklini eleştirerek, İran hükümetinin Şiiler için kutsal bir gün kabul edilen Aşure gününde ateş açılması talimatı vermesinin geçmişte benzeri olmadığını söyledi. 680 yılında Sünni ve Şiilerin birbirinden ayrılmasına neden olan Kerbela olayı ve bu olay sırasında hayatını kaybedenlerin anıldığı Aşure Günü, Şiiler tarafından Muharrem ayının en önemli günü kabul ediliyor.

Uluslararası toplum tepkili

Uluslararası toplum da muhaliflere uygulanan sert müdahaleyi kınadı. Fransız Dışişleri Bakanlığı sözcülerinden Bernard Bolero, İran polisinin tutumunun kabul edilemez olduğunu belirtti:

Bolero "Sokaklardaki bu insanlar sadece daha fazla barış, demokrasi ve ifade özgürlüğü talep ediyor. Polis güçlerinin tutumu kabul edilir gibi değil. Yaşanan duruma siyasi bir çözüm getirilmesini talep ediyoruz" dedi.

Almanya Başbakanı Angela Merkel'ın yanı sıra olaylarla ilgili bir açıklama yapan Alman Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle de İranlı güvenlik güçlerinin tutumunu kınayarak "Tahran'daki sorumluluları, durumu daha da gerginleştirmemek için her türlü çabayı harcamaya çağırıyorum" ifadesini kullandı.

Almanya Başbakanı Angela Merkel, "Barışçıl gösterilerin ifade özgürlüğü kapsamına girdiğini ve bu tür gösterilerin şiddet kullanarak engellenemeyeceğini ve kısıtlanamayacağını" belirtti.

TV muhabiri kayboldu

Dubai Devlet Televizyonu, İran'ın başkenti Tahran'daki bir muhabirlerinin kaybolduğunu bildirdi. Televizyonun bir yetkilisi, Tahran'daki muhabirleri Suriye vatandaşı Reda el Başa ile dün öğlenden bu yana iletişim kuramadıklarını söyledi.

© Deutsche Welle Türkçe

NH/AG/BE/HK, DW/rtr/AP/AFP/A.A