Irak'ı kim koruyacak?
24 Ekim 2011
“Irak'taki askerlerimizin geri kalanı yılsonuna kadar evlerine dönecek. Yaklaşık 9 yılın ardından Amerika'nın Irak'taki savaşı sona ermiş olacak.“
ABD Başkanı Barack Obama'nın bu sözlerle Irak'taki tüm ABD askerlerinin yılsonuna kadar çekileceğini açıklaması, Irak'ta sevinç gösterilerine yol açmasa da bir nebze olsun rahatlama getirdi. Bağdat'ta yaşayan 60 yaşındaki emekli subay Adil El Rubay, "Onlar işgalci, gitmeleri gerek. Tamam, ABD Irak'ı özgürlüğüne kavuşturdu, ancak şimdi sekiz yıldan uzun bir süredir buradalar, yeter.” derken, birçok Iraklının aklından geçeni de dile getiriyor: ABD birlikleri eşittir işgal gücü! Bir ara sayıları 170 bine çıkan Amerikan askerlerinden şu anda 40 bini hâlâ Irak'ta. ABD'nin 2011 yılı ötesinde de Irak'taki askerî varlığını devam ettirip ettirmeyeceğine dair aylardır bir tartışma sürüyordu.
Irak hükümeti Amerikan askerlerinin dokunulmazlığının kaldırılmasını isterken, Obama buna karşı çıkıyordu. ABD Başkanı'nın askerlerin geri çekileceği yönündeki açıklaması bu tartışmalara son noktayı koymuş oldu. Ancak yine de Irak halkına karmaşık duygular hâkim. Öğretmen Celil Salih, „Konunun iki farklı yüzü var. İşgalcilerin gitmesi iyi, çünkü her şeyimizi çaldılar, bilim insanlarımızı öldürdüler, profesörlerin ve uzmanların yurtdışına kaçmasına neden oldular. Ama öte yandan bizi bir despotun elinden kurtardılar.” şeklinde konuşuyor.
Hesabı verilmemiş suçlarla biriken öfke
Aslında Irak ordusunun yetiştirilmesi için ülkede 3 bin ila 5 bin ABD'li askerî uzmanın kalması öngörülüyordu. Bağdat yönetimi de bundan yanaydı. Fakat Amerikan askerlerinin ve özel güvenlik şirketlerinin adamlarının işlediği ancak adalet karşısına çıkarılmamış suçlarla biriken hınç ve öfke, sonuçta ABD ordusunun ülkeyi tamamen terk etmesi yönünde karar çıkmasına neden oldu.
ABD ordusunun tamamen geri çekilme kararı güvenlik açısından endişelerin artmasına da yol açıyor. Öğretmen Celil Salih, "Kanımca askerlerin şimdi geri çekilmesi iyi değil, zira teknik, askerî ve lojistik açıdan Irak çok zayıf. Ne savaş uçaklarımız var, ne denizaltılarımız. Elimizdekiler sadece ilkel silahlar. Amerikalılar gittiği zaman, diğer ülkeler zayıflığımızdan yararlanıp bizi soymak hatta ülkemizi işgal etmek isteyebilirler." diyor.
Hâlâ içişleri ve savunma bakanı yok
Güvenlik alanındaki eksiklikler Irak'taki en büyük endişe kaynağı. Irak Genelkurmay Başkanı, şu anki durumda ABD birliklerine 2020 yılına kadar ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor. Maliki hükümeti, seçimlerin üzerinden 1,5 yıl geçmiş olmasına rağmen hâlâ içişleri ve savunma bakanlıklarının koltuğuna bir atama yapabilmiş değil. Ve Irak'ta her ay 250 kişi saldırılarda hayatını yitiriyor.
İstikrarsız bir hükümet, dinî gerilimler, zayıf bir ordu ve emniyet teşkilatı. ABD Irak'ı bu sorunlar yumağı ile baş başa bırakıyor. Bu madalyonun bir yüzü. Ancak diğer taraftan ABD'nin en büyük büyükelçiliği Bağdat'ta bulunuyor. Amerikan Merkezî Haberalma Teşkilatı CIA, Irak'ta varlığını sürdürecek. Ayrıca binlerce Amerikan şirketi de Irak'ta iş yapıyor. Beyrut'taki Amerikan Üniversitesi'nden Irak uzmanı Hilal Hasan, ABD'lilerin milyarlık yatırımlarını bir kalemde gözden çıkarmayacağından emin. "Kanımca Amerikan varlığı ülkede sürekli bir hâle gelecek. Bunun bir yolunu bulacaklar." diyen Hasan, "ABD'nin tamamen çekilmesi Irak için çok tehlikeli olur. Washington da tüm emeklerinin ve kayıplarının boşa gitmesine göz yummaz. Yani bir şekilde Amerikan askeri Irak'ta kalmaya devam edecek, belki de Avrupa'da olduğu gibi." değerlendirmesinde bulunuyor.
"Sonra ne olacak?"
Irak'taki insanlar, mezhebi ve siyasi görüşü ne olursa olsun bir yandan seviniyor ama diğer yandan da endişeli. Ordu subayı Sadun Delal, Obama'nın aksine, savaşın çoktan tarihin yaprakları arasına karıştığı görüşüne katılmıyor ve soruyor: "Mümkün olduğu kadar çabuk çekip gitsinler istiyorum. Ama ondan sonra Irak'ı kim koruyacak?"
© Deutsche Welle Türkçe
Ulrich Leidholdt (Amman) / Çeviri: Aydın Üstünel
Editör: Murat Çelikkafa