1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Irak Anayasası kabul edildi

Derleyen: Yeşim Kasap25 Ekim 2005

Irak’ta 10 gün önce yapılan referandumun sonucu yeni Anayasa’nın onaylandığı açıklandı. Fakat bu arada Irak’ta sular durulmak bilmiyor, şiddet olayları devam ediyor. Başkent Bağdat'ta düzenlenen yedi ayrı saldırıda bir polis, kentin kuzeyindeki Beyci'de bir petrol rafinerisine düzenlenen bombalı saldırıda da beş kişi öldü.

https://p.dw.com/p/AaS2
Anayasa'nın kabul kararını Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari açıkladı
Anayasa'nın kabul kararını Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari açıkladıFotoğraf: dpa

Irak’ta uzun süredir devam eden Anayasa tartışmaları sona erdi. Ülkeden gelen son haber, bölgede etkin olan güçlerin büyük çoğunluğuna rahat bir nefes aldırdı: Anayasa kabul edildi. Seçim Komisyonu, 15 Ekim’de yapılan referandumda Anayasa’nın kabulü için gerekli çoğunluğun sağlandığını bildirdi. Reperanduma katılım oranı ise yüzde 63 olarak açıklandı. Anayasa’nın reddedilmesi için, üç eyaletteki seçmenlerin üçte ikisinin 'hayır' oyu gerekiyordu. Özellikle de Sünni oyların Bu gerçekleşmedi. Irak halkının yüzde 78’i Anayasa’ya 'evet' derken, 'hayır' diyenlerin oranı yüzde 21’de kaldı. Toplam 18 eyaletten sadece ikisinde, hayırcılar çoğunluktaydı. Irak’ın devrik lideri Saddam Hüseyin'in eyaletleri olarak bilenen Selahaddin ve El Anbar’da’ Anayasa’ya hayır diyenlerin oranı çoğunluktaydı.

Sünni Ninova eyaletinin etkisi

Anayasa’nın kaderi ise, Sünni Ninova eyaletinde belirlendi. Ninova’da halkın sadece yüzde 55’i Anayasa’ya karşı oy kullandı. Bağımsız Seçim Komisyonu yetkilisi Farid Ayar, “Referandum sonuçları, uygarlığa ve demokrasi yolunda bir adımdır“ dedi.Ayar, referunduma hile karıştırıldığına dair iddiaları da reddederek, Birleşmiş Milletler yetkililerin bu yönde bir tespitte bulunmadıklarına dikkat çekti.

Seçim süreci başladı

Şimdiyse ülke seçim sürecine girdi. Sembolik nitelikteki bir devlet başkanı ve yardımcısı tarafından yönetilen Irak, daimi hükümetini seçmek için 15 Aralık'ta sandık başına gidecek. Seçimde adaylığını koycak olanlar, cuma gününe kadar seçim kütüklerine kaydolacak. Ve tabii genel seçim, yeni kabul edilen Anayasa’ya göre yapılacak. Seçilecek meclis, dört yıl görevde kalacağı gibi, tam anayasal yetkilere sahip olacak.

İslam temel alındı

Yeni Anayasa’ya göre, yasama İslam temeline dayanıyor. Arapça ve Kürtçe resmi dil kabul ediliyor. Kadın ve erkeğin eşitliği vurgulanıyor. Ülkenin petrol gelirlerinin eşit dağıtılması ancak Saddam döneminde ihmal edilen bölgelere bir süreliğine öncelik tanınması öngörülüyor. En az iki eyaletten oluşacak federal yapı oluşturulması mümkün. Ve Saddam Hüseyin döneminde Kerkük'ten sürülenlerin geri dönmeleri ve tazminat uygulaması söz konusu.

Şiddet dinmiyor

Bu arada Irak'ta ölen Amerikan askerlerinin sayısı 2 bine yükseldi. Amerikan CNN televizyonu, Savunma Bakanlığı Pentagon kaynaklarına dayandırdığı haberinde, iki askerin daha ölmesiyle Irak'ta 2003 Mart ayından bu yana ölen asker sayısının 2 bine yükseldiğini ve psikolojik eşiğin aşıldığını bldirdi. CNN, yaralanan askerlerin sayısını da 15 bin 200 olarak verdi. Pentagon'un resmi internet sitesinde ise ölen askerlerin sayısı 1991 olarak belirtiliyor. Amerikan cephesinde kayıpların sayısı artarken, Amerikalıların Bush yönetimine destekleri de azalıyor.

Amerikalılar savaşın hata olduğuna inanıyor

Ünlü Wall Street Journal tarafından yapılan bir ankete göre, Amerikalıların çoğunluğu Irak savaşının bir hata olduğunu düşünüyor. Ankete göre Amerikalılar'ın yüzde 53’ü Irak savaşı hataydı derken, sadece yüzde 34’ü Bush yönetiminin doğru hareket ettiği görüşünde. 2004 yılında yapılan benzer bir araştırmada ise Irak savaşını yanlış bulanların oranı yüzde 43’tü. Wall Street Journal’in güncel anketine göre, Amerikalıların yüzde 66’sı, Bush’un politikalarını ‘zayıf’ veya ‘idare eder’ olarak görüyor.