Irak anayasası için ek süre

Anayasa metnini hazırlaması öngörülen 71 kişiden oluşan komisyonun 22 Ağustos’a kadar zamanı var. Bağdat’ta dün gece yarısı Anayasa Komisyonu’na ek süre verilmesi kararı çıkmasaydı, o zaman anayasa ile ilgili tüm çalışmalar boşa gidecek ve parlamento feshedilecekti.

Bu nedenle komisyona ek süre tanınması tercih edildi. Anayasa metni üzerindeki en tartışmalı noktalar, İslam’ın Irak anayasasında oynayacağı rol ve özerklik, yani vilayetlerin gelecekte sahip olacağı konum. İslam konusunda, komisyonun Şii ve Sünni üyeleri birbirlerine destek verip şeriat isterken, Kürtler laik bir devlet yapısında ısrar ediyor.

Özerklik tartışması

Kuzeydeki Kürtler’le güneydeki Şiiler kendi vilayetlerine özerklik istiyor. Irak’ın ortasında yaşayan Sünniler’se Irak’ın üçe bölünme tehlikesini sezdiği için bu taleplere karşı çıkıyor. Ayrıca ülkenin zengin petrol yataklarının kuzey ve güneyde olması da Sünniler’in özerkliğe karşı çıkmasında etkili.

Irak Parlamentosu’nda onaylanacak anayasa metni Ekim ayında da halkoyuna sunulacak. Referandumda Irak’taki 18 vilayetten üçünün anayasa “hayır” oyu vermesi, metnin rafa kaldırılmasına yeteecek. Bunun için metin üzerinde Şii, Sünni ve Kürtler’in görüş birliği sağlaması şart.

Amerikan yönetimi iyimser

Anayasa taslağının hazırlanmasını Iraklılar kadar Amerikan yönetimi de sabırsızlıkla bekliyor. Amerikan yönetimi anayasa metninin parlamentoya sunulma tarihi ertelenmesine rağmen iyimserliğini koruyor. Amerikan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Sean McCormack şöyle konuşuyor:

“Irak’taki farklı etnik gruplar yani Şiiler, Sünniler ya da Kürtler, durum kritik hale geldiğinde, ortak bir yol bulmaya ve Irak’ın kimliğini tanımlamaya hazır olduklarını gösterdiler. İşte şimdi bu tanımı yaparken, ülkedeki vilayetlerin iktidar karşısında hangi yetkilere sahip olacağı konusunda bir çıkış yolu arıyorlar. Raporlara baktığımızda, şu anki tartışmaların temel noktasını bu konunun oluşturduğunu gördük.”

Paylaşılamayan petrol

Brookings Enstitüsü Irak uzmanlarından Ken Pollock, özerklik konusunda görüş ayrılığı yaşanmasına şaşırmadığını söylüyor ve sorunun, petrol gelirini hangi grubun alacağında gizli olduğunu ifade ediyor. Pollock, petrolün Kürtler’in yaşadığı Kuzey’le, Şiiler’in yaşadığı Güney’de olduğunu, bu grupların da bu nedenle özerklik istediğini belirtiyor.

Anayasa metni üzerinde uzlaşma sağlanamayan diğer bir konunun İslam’ın anayasadaki yeri olduğuna dikkat çeken Ken Pollock, “İslam büyük olasılıkla hukukun yararlandığı kaynaklardan biri olacak ama tek kaynak olmayacağı kesin” diyor. Pollock, buna herşeyden önce Batı dünyasının karşı olduğunu vurguluyor.