Trump “emsalsiz bir başkan”

20 Ocak 2017'de göreve başlayan ABD Başkanı Donald Trump, görevdeki ilk iki senesinde İran'la 2015'te imzalanan nükleer anlaşmadan çekildi, küresel ısınmaya karşı 2015'te imzalanan Paris İklim Anlaşması'nın hükümlerini uygulamayacağını söyledi ve ABD'nin Asya ülkeleriyle ticaretini düzenleyen Trans-Pasifik Ortaklığı'ndan çekildiğini açıkladı. Çin ile ticaret savaşına giren Trump, ABD'nin Avrupalı müttefiklerine ek gümrük vergisi uygulamaya başladı ve Amerikalı askerlerin Suriye'den çekileceğini açıkladı.

İki yıllık görev süresinde ülkedeki vergi sistemini revize eden bir yasa tasarısını onaylayan Trump, yasa dışı göçmenlere karşı geniş çaplı bir savaş başlattı ve ABD tarihinin en uzun süreli kısmi hükümet kapanmasına neden oldu. Trump ayrıca hiçbir selefinin yapmadığı kadar fazla federal düzeyde hâkim ataması yaparak ABD mahkemelerini yeniden yapılandırıyor.

"ABD'nin yumuşak gücü için çok olumsuz bir etki”

Bu örnekler Trump'ın göreve geldiğinden bu yana attığı en çarpıcı adımlardan sadece birkaçı. Ancak bunlar aslında sürpriz değil. Her ne kadar bu kararlar Trump tarafından kafasına göre alınmış gibi gözükse de Trump'ın attığı adımların hepsi seçim öncesi vaatleri arasında yer alıyordu.

Uzmanlar, Trump'ın politikalarının ABD'nin yurt dışında nasıl algılandığını şimdiden değiştirmeye başladığını belirtiyor. 

"Yumuşak güç” kavramının yaratıcısı Harvard Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümü profesörü Joseph Nye, DW'ye yaptığı açıklamada, "Bence Trump'ın, ABD dış politikası ve Amerika'nın yumuşak gücü üzerinde dünya çapında çok olumsuz bir etkisi oldu” dedi. Nye'ye göre, küresel ısınmaya karşı uluslararası mücadeleye uzun dönemli olumsuz sonuçları olması nedeniyle ABD'nin Paris İklim Anlaşması'ndan çekilmesi Trump'ın göreve geldiğinden bu yana aldığı en hasar verici karar.

Nye aynı zamanda, ABD'nin Avrupalı müttefikleriyle ilişkilerini de zedeleyen İran'la imzalanan nükleer anlaşmadan çekilmesini ve Trump yönetiminin Tahran yönetimine karşı tutumunu sertleştirmesini ABD Başkanı'nın şu ana kadar aldığı en zararlı kısa dönemli kararlar olduğunu söyledi.

"Kimse Trump kadar öngörülemez değil”

Nye'ye göre Trump'ın çok tartışma yaratan politikalarına sürekli değişen tavrı ile yalan haberlere olan eğilimi de eklenince Trump "gerçek anlamda kendi başına olduğu bir ligde başkan”. Nye, "Richard Nixon ve Lyndon Johnson gibi tehlikeli ve zor başkanlarımız oldu, ancak hiçbirisi Trump kadar öngörülemez ve sahtekar olmadı” dedi.

Virginia Üniversitesi'ne bağlı Miller Merkezi'ndeki başkanlık çalışmalarının direktörü Barbara Perry de Trump'ın görevdeki ilk iki yılında Amerikan başkanları arasındaki aykırılığını kanıtladığını söyledi. Perry DW'ye yaptığı açıklamada, "Trump'ın emsalsiz bir başkan olduğunu söyleyebilirim. O kesinlikle daha önceden gördüğümüz kimseye benzemiyor” dedi.

Perry'ye göre ABD siyaseti daha önceden demagoji yapan birçok siyasetçi gördü, ancak ABD seçim sistemi sayesinde bu kişilerin ülkenin en üst makamına gelmeleri Trump'a kadar engellendi. Perry, Trump'ın başkan seçilmesini seçim sisteminin endişe uyandıran bir arızası olarak tanımladı.

Perry, "Seçiciler Kurulu'nun kurucuları, kurulun, tam olarak bu tarz bir insana, Beyaz Saray'da bir demagoga karşı bir kontrol mekanizması olmasını istiyordu” diye konuştu. Trump, 2016'daki seçimi, Seçiciler Kurulu'ndaki oylamadan galip çıkarak kazanmıştı. Normal halk oylamasını ise Trump'ın rakibi Demokratların adayı Hillary Clinton kazanmıştı.

Trump'ın başkanlığının ikinci yarısından ve eğer bir kez daha seçilirse ikinci dört yıllık görev süresinden ne beklenmesi gerektiği sorusunu yanıtlayan Joseph Nye, şu ana kadar yaşananlardan da fazla bilinmezlik ve kötü sürprize hazırlıklı olunması gerektiğini söyledi. Aynı soruya Barbara Perry'nin yanıtı ise daha açık oldu: "Buna dört yıl dayanabiliriz ancak sekiz yıl dayanabileceğimizden emin değilim.”

Michael Knigge

© Deutsche Welle Türkçe