1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

İsrail, Gazze'den neden çekildi?

17 Ağustos 2005

İsrail Başbakanı Ariel Şaron’un Gazze Şeridi’nden çekilme planı, hayata geçirilmesine rağmen ülkesinde tartışmalara neden oluyor. Hükümet içinde de bölünmelere neden olan çekilme planıyla Şaron aslında ne planlıyor? Bu konuda uzmanlar farklı değerlendirmelerde bulundu...

https://p.dw.com/p/Aacc
Şaron'un çekilme kararı İsrail'de tartışmalara neden olmuştu
Şaron'un çekilme kararı İsrail'de tartışmalara neden olmuştuFotoğraf: AP

Uluslararası toplum, Gazze Şeridi’nden çekilmesi konusunda İsrail’e uzun zamandır baskı yapıyordu. Ancak Ariel Şaron hükümetini bu kararı almaya iten iç politik sebepler tam olarak bilinmiyordu. Alman Bertelsman Vakfı’nın İsrail uzmanı Stefan Vopel, Şaron’un Gazze’den çekilmekten başka şansı olmadığını, demografik koşulların bunu zorunlu kıldığını belirtti.

İsrail’in, Gazze’yi sonsuza dek elinde tutamayacağını, çünkü bölgede bir milyondan fazla Filistinli yaşadığını kaydeden Vopel, bu sayının gelecek yıllarda iki katına çıkmasının muhtemel olduğunu söyledi. Vopel, “Bunun arkasında yatan nedense İsrail’de son iki-üç yıldır süren demografik gelişim tartışması. Hem İsrail içinde hem de işgal bölgelerindeki Müslüman Arap nüfus, İsrailli Yahudilere kıyasla çok daha hızlı artıyor“ dedi.

İsrail uzmanı, nüfus dışında meşruiyet sorunun da Şaron’un çekilme kararı almasında etkili olduğuna dikkat çekti. Vopel, İsrail’in Araplar’ın çoğunlukta olduğu bir bölgeyi elinde tutmayı sürdürseydi, uzun vadede uluslararası toplumun desteğini kaybedebileceğini ifade ettti. Alman uzman, bu endişeye, kendisini “Yahudi ve demokratik” bir devlet olarak tanımlayan İsrail ile çekilme sonrasında İsrail sınırlarında kalan Arap nüfus arasındaki olası yeni gerginliklerden duyulan korkuyu da ekledi.

İsrail varlığını Batı Şeria’da güçlendirmek

Diğer uzmanlar da Şaron’un, Gazze Şeridi’nden çekilerek hem İsrail hem de Batı Şeria sınırları içinde Yahudi nüfusunun çoğunlukta kalmasını önümüzdeki yıllar için garantiye almayı amaçladığına dikkat çekiyor. Şaron’un, geçmişte Filistin bölgelerinde yerleşim birimi kurulmasını destekleme nedeni olarak ise güvenlik gösteriliyordu.

İsrail’in, bir zamanlar Gazze Şeridi’nde yerleşim birimleri inşasını teşvik etmesinin arkasında, ayrıca Filistinliler’in Akdeniz ile Mısır’dan silah tedarik etmesini engellemek düşüncesi de yatıyordu. Buna karşın, İsrailliler’in Filistin bölgelerine yerleşmesinin ana sebebini, ekonomik çıkarlar, yan sebebinin ise söz konusu toprakların Tanrı’nın kendilerini armağanı olarak görmesi oluşturuyordu. 1967’den beri devletin yaklaşık 50 milyar dolarla desteklediği yerleşimcilere şimdi, Filistin bölgelerini terk etmeleri karşılığında tazminat vadediliyor.

”Sorunlar devam edecek”

Gazze Şeridi’ni boşaltıldıktan sonra Batı Şeria’dan çekilme planının nasıl işleyeceğine ilişkin ise ayrıntılı bilgi yok. Şaron’un planı Batı Şeria’nın kuzeyindeki 4 birimden çekilmeyi öngörüyor. Oysa Batı Şeria’da 120 Yahudi yerleşim birimi var. İsrail uzmanı Vopel, Batı Şeria’dan da kısmen çekilme işlemi gerçekleşse bile bazı sorunların varlığını sürdüreceğini belirtti.

Vopel, “Filistinler için pek çok sorun var. Filistinliler açısından sınır geçişlerinde kontrolün kime ait olacağı önem taşıyor. Deniz ve hava ulaşımının, ayrıca Batı Şeria ile bağlantının nasıl olacağı, serbest dolaşıma izin verilip verilmeyeceği soruları da akılları kurcalıyor. Filistinliler, Gazze Şeridi’nden çekilme işleminin Yol Haritası olarak adlandırılan uluslararası barış planının hayata geçirilmeye başlandığı şeklinde yorumlanmasını istiyor” diye konuştu.

Müzakereler sürüyor

Bu konuda, taraflar arasında güvenlik düzeyinde müzakereler sürüyor. Diğer yandan, İsrail, Batı Şeria’daki duvar inşaatını gelecek yıl tamamlamayı hedefliyor. Tahminler, inşaat tamamlandıktan sonra Şaron’un Filistinliler’e birbirinden bağımsız kantonlardan oluşan geçici bir devlet kurma çağrısı yapacağı yönünde. Şaron ise nihai sınırın nasıl uzanacağı, mültecilerin geri dönüşü ve Kudüs’ün başkent olma tartışmaları konusunda açıklama yapmaktan kaçınıyor.