Güney, Kuzey’e karşı
18 Kasım 2011
“Nabucco ile ilgili gelişmelerden dolayı bunalmış durumdayız.”
Bu sözler Avrupa’ya ulaşan enerji koridorlarının önemli transit ülkesi Bulgaristan’ın Ekonomi, Enerji ve Turizm Bakanı, Traycho Traykov’a ait.
Traykov, bu düşüncelerini başta Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ve Irak Petrol Bakanı Hüseyin El Şehristani olmak üzere üst düzey katılımcıların yer aldığı 3. Karadeniz Enerji ve Ekonomi Forumu’nda dile getirdi. Atlantik Konseyi tarafından düzenlenen forumun ilk gününde yapılan “Avrupa için gaz” başlıklı özel oturumda konuşmacılar Avrupa’ya ulaşan gaz koridorları ile ilgili son güncel gelişmeleri değerlendirdiler ve yeni çalışmalar hakkında bilgi verdiler.
Avrupa’ya yönelen doğal gaz koridorları konusu son dönemde gündemin önemli maddelerinden birisini oluşturuyor. Yaklaşık bir hafta önce Rus doğal gazını Avrupa’ya bağlayacak olan 1200 kilometrelik Kuzey Akımı doğal gaz boru hattının ilk bölümü Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev’in katıldığı törenle hizmete girdi. Kuzey Akımı’nın Avrupa’ya gaz taşımaya başlaması Avrupa’ya gaz ticareti sürecinde üretici ve transit konumunda olan ülkeleri de yakından ilgilendiriyor. Bu hamlenin kıtanın güneyinde yer alan projeleri nasıl etkileyeceği merak konusu.
“Avrupa Rusya’ya bağımlı olacak”
Berlin Hür Üniversitesi Hazar Bölgesi Çevre ve Enerji Çalışmaları Enstitüsü’nde görevli enerji uzmanı Arzu Yorkan, Kuzey Akımı projesinin Avrupa’yı Rusya’ya daha bağımlı hale getireceğini söylüyor. Yorkan, “Nabucco ve benzeri projelerle Avrupa Birliği çeşitlilik sağlamayı hedefliyor. Ancak Avrupa Rusya’ya olan bağımlılığı azaltmak isterken Almanya’nın öncülüğünde gelişen Kuzey Akım projesi Avrupa enerji pazarını bu ülkeye daha da bağımlı hale getirecek. Bu nedenle öncelikle Nabucco olmak üzere diğer enerji taşıma projeleri önemini kaybetmiş görünmüyor. Fakat hızlanmasında gecikme yaşanabilir” görüşünü dile getiriyor.
Yorkan, Kuzey Akımı’nın enerjide transit ülke niteliği taşıyan Türkiye’ye etkilerini ise şöyle yorumluyor:
“Türkiye enerji pazarı, AB enerji pazarıyla entegre durumda. Önümüzdeki yıllarda Türkiye, hidrojen transferinde de önemli bir koridor olacak. Dolayısıyla, Türkiye’nin enerji transferindeki konumunu sadece doğal gazla değerlendirmek doğru olmaz. Ortadoğu ve Hazar kaynaklarının Avrupa pazarına hammadde olarak taşınması ya da Türkiye’nin kendi pazarında işleyip AB pazarına sunması her zaman önemini koruyacaktır. Türkiye’nin Kuzey Akım’ı bir rakip proje olarak görmemesi gerekiyor”
Azerbaycan’dan sürpriz açıklama
Orta Doğu ve Hazar bölgesinin enerji politikalarını yönlendiren resmi yetkililer Kuzey Akımı’nın hizmete girdiği bu dönemde Avrupa’ya gaz sağlama konusunda Güney’in de dinamizmini ifade etti.
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi Başkanı ve CEO’su Rovnag Abdullayev 3. Karadeniz Enerji ve Ekonomi Forumu’nun “Avrupa için gaz” başlıklı özel oturumunda yaptığı konuşmasında önemli bir haberi şöyle açıkladı:
“Türkiye ile Azerbaycan arasındaki yakın ortaklık devam ediyor. İlk defa buradan açıklıyorum ki Anadolu’nun doğusundan batısına uzanacak Trans-Anadolu isimli yeni bir boru hattının çalışmalarına başladık.”
Abdullayev, bununla birlikte Şahdeniz sahası çalışmalarının ikinci fazı için hazırlıklara başladıkları bilgisini verdi. Abdullayev, “2017-2018’e kadar AB’ye 10 milyar metreküp gaz satışı hedefliyoruz” dedi.
“AB’ye stratejik yollar araştırılıyor”
Enerji ticaretinde Avrupa pazarını önemseyen Irak yönetimi de Avrupa ile ilgili projeksiyonlarını hayata geçirmeye çalışıyor. Irak Petrol Bakanı Hüseyin El Şehristani forumda yaptığı konuşmada şunları söyledi:
“Avrupa’nın yıllık 530 milyar metreküp kuru doğal gaz ihtiyacı söz konusu. Irak’ta geliştirdiğimiz iddialı projelerle kapasitelerimizi artırdık. Önümüzdeki sene yılda 90 milyar metreküp üretim yapmayı hedefliyoruz. Kanıtlanmış rezervlerimiz ise 3 trilyon metreküp civarında. Ülkenin Batı kısmında yer alan çöl bölgesinde gaz arama çalışmalarına başladık. Burada büyük rezervlerin olduğunu tahmin ediyoruz. 2030’a kadar ihracat için 10 milyar metreküp’e ulaşmayı amaçlıyoruz. 2010 ocak ayında Avrupa Birliği ile imzaladığımız anlaşma sonrasında, Irak gazının Avrupa’ya ulaşması için stratejik yollar araştırıyoruz.”
© Deutsche Welle Türkçe
Haber: Selçuk Oktay / İstanbul
Editör: Ayhan Şimşek