Genetiği değiştirilmiş patateslere izin

Almanya'da genetiği değiştirilmiş ilk patatesler geçtiğimiz haftalarda polis koruması altında ekildi. Alman kimya firması BASF'ın ürettiği "Amflora" isimli yüksek oranda nişasta içeren genetiği değiştirilmiş patatesler öncelikle sadece Meklenburg-Vorpommern eyaletindeki 20 hektarlık bir alanda yetiştirilecek.

Şimdilik sadece kağıt ve inşaat malzemesi üretiminde kullanılması kaydıyla üretmine izin verilen Amflora'nın gıda olarak da kullanılabileceği endişesi Almanya'da büyük tartışmalara neden oluyor.

 

Sanayide kullanılacak

Almanya kimya firması BASF'ın ürettiği genetiği değiştirilmiş patates Amflora’nın bulundurduğu yüksek miktardaki amilopektin maddesinin özellikle kağıt endüstrisinde kullanılması amaçlanıyor. Nişastanın iki bileşeninden biri olan amilopektin, örneğin reklam broşürlerinin basıldığı kuşe kâğıt üretiminde kullanılıyor.

Ancak Almanya’da her ne kadar genetiği değiştirilmiş patateslerin sadece sanayide kullanılmasına izin verilmiş olsa da, çevre ve tüketiciyi koruma örgütleri verilen izni yenilerinin takip edeceği ve yetiştirilen bu patateslerin bir şekilde dönüp dolaşıp sofraya gelebileceği endişesini taşıyor.

Çevrecilere göre, skandal

Kısa adı BUND olan Almanya Çevre ve Doğa Koruma Birliği'nden Burkhard Roloff, henüz bu tip bitkilerin yetiştirilmeyle ilgili net kuralların belirlenmemiş olmasına rağmen Almanya'da genetiği değiştirilmiş patates yetiştirilmesine izin verilmesini tam bir skandal olarak değerlendiriyor.

Alman kimya firması BASF'ın sözcüsü Susanne Benner'e göreyse tüm endişeler yersiz. Benner, "Bu gen teknolojisi alanında yapılan çalışmalar kapsamında değiştirilmiş bir ürün. Bu çalışmalar gerek insan ve hayvan, gerekse çevre için güvenlik kontrollerini de içeriyor. Bunca yılın ardından bugün ticari amaçla üretime izin verilmesi bizim için çok olumlu bir mesaj" diyor.  

BASF firması Amflora'nın üretimine izin verilmesi için 14 yıldan bu yana mücadele ediyordu. Avrupa Birliği ve Almanya Gıda, Tarım ve Tüketiciyi Koruma Bakanı Ilse Aigner, ilk etapta Almanya'nın kuzeydoğusunda bulunan Bütow'daki 20 hektarlık bir alan üzerinde genetiği değiştirilmiş patates üretimi için yeşil ışık yaktı. Bunu Çek Cumhuriyeti'nde 80 hektar, İsveç'te ise 150 hektarlık alanlarda yapılacak Amflora üretimi takip edecek.

Sağlık açısından riskli

AB, yüzde 0,9 oranına kadar genetiği değiştirilmiş patates ve diğer gıdaların üretilmesine izin veriyor. Ancak Alman tüketicilerin büyük çoğunluğu Amflora kullanılmasına kesinlikle karşı. Çevre örgütü Greenpeace'in düzenlediği bir ankete göre, yine birçok fast-food firması ile patates cipsi üreticisi de genetiği değiştirilmiş patates kullanımına karşı. Gen teknolojisi uzmanı Alexander Hissting 10 firmadan 8’inin ne şimdi ne de gelecekte bu patatesleri ürünlerinde kullanmayacaklarını belirttiklerini kaydediyor.

Greenpeace'e göre bu tepkinin en önemli nedeni, genetiğiyle oynanan bitkilerin sahip oldukları bir genin antibiyotiklere karşı direnç göstermesi ve antibiyotiklerin halen birçok hastalığın tedavisinde hayati rol oynaması.

Ayrıca Greenpeace, normal patateste de yoğun miktarda amilopektin maddesi bulunduğuna dikkat çekiyor. Greenpeace'ın tarım uzmanlarından Martin Hofstetter'e göre asıl amaç dünya çapında genetiği değiştirilmiş ürünlerden oluşan bir pazar oluşturmak.

Hofstetter, "BASF firmasının dileği gerçekleşti. Genetiği değiştirilmiş patatesler tarlalarda yerini aldı. Bu gen teknolojisi için Almanya'da bir anlamda kapıların açıldığı anlamına geliyor" diyor.

Başka firmalar da izin bekliyor

BASF'a izin çıkması diğer firmaların da yolunu açtı. Yıl sonuna kadar iki firma daha genetiği değiştirilmiş patates üretimine başlamak için izin talebinde bulunmayı kararlaştırıyor. Bunlardan biri bu patatesleri cips üretiminde kullanmayı hedefleyen Fortuna firması.

© Deutsche Welle Türkçe

Helle Jeppesen, Çeviri: Banu Ertek

Editör: Hülya Köylü